جلوی کوهخواری دامنه کرکس در نطنز باید گرفته شود

اقتصاد ۲۴-فعالان محیط زیست با انتشار درخواستی در سایت دیده بان ایران درباره کوه خواری در نطنز نوشتند:

شهرستان نطنز شهر چنار‌های کهن در دل کویر ایران از قدیم الایام به سرزمینی با چشمه‌ها، قنات‌ها و باغات فراوان معروف بوده است. خاک منطقه نطنز روزگاری به قدری حاصلخیز بود که میوه‌های آن به تحفه نطنز شهرت داشتند. ۴۰۰ رشته قنات در این شهرستان و روستا‌های تابعه وجود داشته است. این شهرستان شامل روستا‌های بسیاری است که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد، اما سه نقطه معدنی مهم (کمجان و ابیانه) (اوره) و (طرق رود) به دلیل مجاورت با کوه‌ها به منبعی برای معادن پول ساز و اقتصادی تبدیل شده است.

بخش عمده‌ای از این مناطق در دامنه کوه کرکس زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری است. وقتی زیستگاهی به دلیل دخالت‌های انسانی (عموماً در خصوص شکار) به خطر می‌افتد، آن زیستگاه از جانب سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام می‌شود تا در یک بازه زمانی مشخص (۳ تا ۵ سال) خود را احیا کند و پس از آن به‌عنوان منطقه حفاظت شده ارتقا یابد. بر همین اساس منطقه شکار ممنوع کرکس نطنز نیز در سال ۱۳۸۶ به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت.

پوشش گیاهی این منطقه به‌دلیل وجود گیاهان دارویی بی‌نظیر و منحصربه‌فرد است. بر اساس مطالعات انجام یافته تعداد ۲۹۰ گونه گیاهی در منطقه کرکس وجود دارد. بعضی از این گیاهان منحصربه‌فرد جنبه دارویی داشته و فقط در این منطقه رشد می‌کند. از گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان پلنگ، گربه پالاس، گربه وحشی، گرگ، کفتار، شغال، روباه، کل و بز، قوچ و میش، انواع جوندگان و خزندگان، انواع پرندگان به‌خصوص کبک، تیهو، بلدرچین، انواع چکچک و چکاوک، شاهین، عقاب طلایی، انواع سارگپه، قرقی، هما، پیغو، و بحری را نام برد. از این میان، گربه سانان، خصوصاً پلنگ و گربه پالاس و تمامی پرندگان شکاری شامل هما (کرکس‌ها) عقاب و… از سوی سازمان محیط زیست و سازمان‌های بین المللی گونه‌های حمایت شده‌ای اعلام شده‌اند که به‌شدت در معرض خطر قرار دارند.

اما موضوعی که به مدت چندین دهه بلای جان مردم و حیات وحش این منطقه شده است، تعدد معادن استخراج سنگ در منطقه است. مجوز استخراج و بهره‌برداری از معادن منطقه از سال ۱۳۶۰ صادر شد و در حال حاضر فقط در محدوده نطنز ۶۹ معدن فعال است. در حالی که بر اساس قانون، معادن نباید بیشتر از ۲۵ سال استخراج و بهره برداری داشته باشند، اما در همین منطقه کوچک معادنی وجود دارد که بهره‌برداران با گذشت بیش از ۲۵ سال هنوز هم مشغول تکه تکه کردن کوهستان کرکس و انتقال آن به کارخانه‌های مربوطه هستند.

موضوع مهمی که محمد درویش، رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو هم با انتشار چندین پست در شبکه‌های اجتماعی نسبت به بروز فاجعه زیست‌محیطی برای کوه کرکس در اصفهان ابراز نگرانی کرد.

آقای درویش هشدار داده که معدنی در کوه کرکس در حال از بین بردن این کوه است و آن را "استقبال از فروپاشی نطنز و اصفهان" خوانده است.

وی نوشته است: "کرکس‌کوه سالانه دست‌کم معادل دوبرابر حوضه آبخیز زاینده‌رود آب شیرین و با کیفیت تولید می‌کند. بی‌شک یکی از گسترده‌ترین و مخرب‌ترین فعالیت‌های معدنی کشور در این کوهستان راهبردی استان اصفهان در حال وقوع است که روزانه حدود چهارصد تریلر سنگ از آن خارج می‌شود. این یعنی به تماشا نشستنِ نابودی یکی از مهم‌ترین منابع آب و تاب‌آوری استان اصفهان".

او نوشته است که به همراه چند نفر دیگر و اهالی محلی در تلاش است تا جلوی "کوهخواری به بهانه معدن‌کاوی" را بگیرد.

آقای درویش ضمن اشاره به خشک شدن اغلب رودخانه‌ها، تالاب‌ها، چشمه‌ها و کاریز‌های ایران، استان‌های اصفهان، یزد، خراسان، کرمان، همدان، مرکزی و فارس را از جمله مهم‌ترین قربانیان سیاست‌های آبی خوانده است.

محمد درویش گفته است: «در چنین شرایطی باید قدر کوهستان‌های خود را به عنوان مهم‌ترین عامل تولید آب شیرین بدانیم. آیا فهم این موضوع در نزد حاکمان تا این حد دشوار است؟ آیا نشانه‌های کدورت‌های جدی بین مردم استان‌های درگیر از کم‌آبی را نمی‌بینیم؟ »

گفتنی است کوه کرکس در مرکز استان اصفهان واقع شده است. مساحت کوه‌های کوهستان کرکس به ۳۰۰ هزار هکتار می‌رسد که نزدیک ۱۰۰ هزار هکتار از آن به عنوان منطقه شکارممنوع تحت حفاظت محیط زیست است. قله‌های کوهستان کرکس به علت ارتفاع زیادی که دارند تقریبا در نیمی از سال پوشیده از برف هستند و به همین دلیل کوهستان کرکس منبع آب شیرین بسیاری از شهر‌های اصفهان به حساب می‌آید.