انتخاب باغگلی اوضاع آموزش و پرورش را وخیم‌تر می‌کند

اقتصاد۲۴ - حسین باغگلی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش از سوی ابراهیم رییسی، رییس جمهوری معرفی شد؛ او متولد سال ۱۳۵۷ است و دکترای علوم تربیتی (فلسفه تعلیم و تربیت) از دانشگاه فردوسی دارد و عضو هیئت‌علمی این دانشگاه بوده است.

مدیرعاملی بنیاد فرهنگی رضوی (مدارس عام‌المنفعه امام رضا (ع))، عضو متخصص کارگروه پرورشی اداره کل آموزش‌و‌پرورش استان خراسان‌رضوی، مشاور تخصصی در طراحی برنامه‌های آموزشی و تربیتی، عضو هیئت مؤسس شرکت صنایع خلاق، عضو هیئت‌مدیره مؤسسه جوانان آستان قدس رضوی و عضویت در هیئت اندیشه‌ورز کودک و نوجوان حرم مطهر رضوی و همچنین تدریس در دانشگاه فرهنگیان از سوابق باغگلی محسوب می‌شود. او هرچند نسبت خانوادگی‌اش را با ابراهیم رییسی رد کرده است، اما همچنان برخی مطرح شدن او به عنوان وزیر آموزش و پرورش آن هم با چنین سوابق کاری را بی‌ارتباط با برخی نسبت‌هایش با رییس جمهور فعلی نمی‌دانند.

بی‌تجربگی چه در حوزه آموزش و پرورش چه سایر حوزه‌های کاری سبب شده حتی نمایندگان مجلس انقلابی و حامیان ابراهیم رییسی نیز با او مخالف باشند. به‌طوری‌که رضا حاجی‌پور، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس روز شنبه و بعد از جلسه ارائه برنامه باغگلی به اعضای کمیسیون درباره سوابق باغگلی گفته است: وزیر پیشنهادی سوابق تدریس و عضویت در هیأت علمی دارد منتها بالاترین تجربه او در حوزه اجرایی مدیرعاملی بنیاد فرهنگی رضوی است. تاکید اعضای کمیسیون بر این بود که آموزش و پرورش حوزه وسیعی با مشکلات خاص خود است لذا باید فردی وزیر شود که تجربه کافی در حوزه‌های مختلف داشته باشد.

این نماینده مجلس اعلام کرده که وزیر پیشنهادی آموزش و پروش در جلسه دیگری در کمیسیون آموزش به توضیحاتی درباره دغدغه‌های نمایندگان ارائه کند.

بیشتر بخوانید: اخراج ۱۴۰ استاد دانشگاه پیام نور

همچنین حسین حق وردی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در گفت‌وگویی گفته است که؛ وزارت آموزش و پرورش یک وزارت‌خانه صرف نیست و از لحاظ ارتباط با کلیت ملت ایران با دانش‌آموزان، فرهنگیان و خانواده‌ها، فراگیرترین وزارت‌خانه است، در بدنه این وزارت‌خانه افراد توانمند و قوی زیادی وجود دارد که آشنا به معادلات درون ساختاری هستند.

به گفته او، وزارت آموزش و پرورش با ابرچالش‌هایی روبرو است و کسی می‌تواند این چالش‌ها را حل کند که آشنایی داشته باشد. قضاوت کلی درباره وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش این است که ویژگی‌هایی، چون آشنایی به پیچیدگی‌های سازمانی و چالش‌ها را ندارد، البته تصمیم کلی را مجلس و صحن علنی می‌گیرد، اما کمیسیون آموزش انتظار داشت که گزینه‌های این کمیسیون نیز مورد توجه قرار گیرد در حال حاضر برایند کلی این است که وزیر پیشنهادی شاید نتواند رای اعتماد از مجلس بگیرد.

همزمان علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز یکی از موضوعات مهمی که از سوی نمایندگان مطرح شده را بی‌سابقه بودن باغگلی در آموزش و پرورش می‌داند. به گفته او وزارت آموزش و پرورش وزارتخانه‌ای بسیار مهم است و نمایندگان مطالبی را درباره بودجه این وزارتخانه، رتبه بندی فرهنگیان، وضعیت صندوق ذخیره فرهنگیان و شرایط مدارس مناطق محروم مطرح کردند و نکته اصلی از سوی نمایندگان این بود که باغگلی که در این مجموعه فعالیتی نکرده است چگونه می‌خواهد این مسائل را در دستور کار خود قرار دهد و اجرایی کند.

درعین حال احمد حسین‌فلاحی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز می‌گوید: به دلیل کم‌تجربگی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش، اعضای کمیسیون نظر آنچنان مثبتی نداشته و او باید برنامه کامل‌تری ارائه دهد و همزمان نمایندگان بررسی بیشتری نسبت به او انجام دهند.

آموزش و پرورش هیچگاه در اولویت برنامه‌ریزی کشور نبوده است

چندی پیش نیز علی اصغر فانی وزیر اسبق آموزش و پرورش به انتخاب باغگلی واکنش نشان داد و گفت: «وزیر پیشنهادی را اصلا نمی‌شناسم!» همزمان برخی کارشناسان نیز به انتخاب او انتقاداتی دارند و در عین حال معتقدند نباید از دولتی چنین، توقع وزیری غیر از این داشت و حتی اگر فردی جز باغگلی نیز معرفی می‌شد به دلیل برخی مشکلات مبنایی که باید در رده‌های بالاتر اصلاح شود، اوضاع به همین منوال مانده و تغییری ایجاد نمی‌شد، انتخاب افرادی، چون باغگلی اوضاع را وخیم‌تر می‌کند، اما در اصل مدیریت غلط سازمان تغییر ویژه‌ای رخ نخواهد داد.

در همین زمینه علی پورسلیمان، عضو سازمان معلمان ایران در واکنش به انتخاب باغگلی به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش به جامعه ۲۴ می‌گوید: روند تایید وزیر در آموزش و پرورش در این چهار دهه خیلی تغییر نکرده، چون آموزش و پرورش در اولویت برنامه‌ریزی‌ها و محل مناقشه و بحث نبوده است. به همین دلیل توجه نمی‌کنند که یک فرد قوی انتخاب کنند و به نظرم نوع نگاه حکومت و جامعه به آموزش و پرورش باعث می‌شود فرد ضعیف یا معمولی در رأس آموزش و پرورش قرار بگیرد.

او ادامه می‌دهد: ما باید به شرایط جامعه و اجتماع توجه کنیم و وقتی جامعه ما با مشارکت پایین در انتخابات رو به رو بوده باعث شده دولت با چنین مشخصاتی شکل بگیرد لذا نباید انتظار داشته باشیم یک وزیر ایده‌آل که باب طبع فرهنگ ایران باشد، انتخاب شود. جو سیاسی و اجتماعی ایجاد شده خواه‌ناخواه اثرات خود را در تعیین افراد به عنوان وزیر می‌گذارد و به نظر من معلمان و فرهنگیان باید انتظارات خود را با توجه به آن شرایط ببینند.

سلیمان در پاسخ به پرسشی مبنی بر مشکلات حال حاضر آموزش و پرورش اظهار می‌کند: مشکلات زیادی وجود دارد، اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها تعطیلی ۱۰ ماهه مدارس است. مدارس ویترین آموزش و پرورش در هر جامعه‌ای هستند و در حال حاضر آموزش ضربه اساسی خورده است. آمار ترک تحصیل و افت تحصیلی و کودکان بازمانده از تحصیل رو به افزایش است.

او اضافه می‌کند: آقای باغگلی در صحبت‌هایی که با مدیران کل آموزش و پرورش استان‌ها در روز پنجشنبه داشته به مسائلی به صورت کلی اشاره کرده مثل گفتمان‌سازی. به نظر من گفتمان‌سازی در هر جامعه‌ای باید از سطوح پایین شروع شود و متاسفانه در آموزش و پرورش هیچ گفتمان‌سازی نداریم.

سلیمان اظهار می‌کند: آقای باغگلی طبق روال معمول گفته است که باید سند تحول بنیادین محور تمام فعالیت‌ها باشد، اما واقعیتی که وجود دارد این است که سند تحول بنیادین خیلی ارتباطی با واقعیت‌های مدرسه و جریان‌های داخل کلاس ندارد. بحث گفتمان‌سازی که آقای باغگلی مطرح کرده به نظر من یک ادعا بیشتر نیست؛ اقدامات‌شان با این تفاسیر نمی‌تواند منجر به گفتمان سازی شود.

او ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم مهم‌ترین چالشی که در حال حاضر در آموزش و پرورش شاهد آن هستیم و از گذشته هم مطرح بوده، بحث فقدان گفتگو یا گفتمان بین سطوح بالا و پایین است، تصمیماتی که در اتاق‌های فکر گرفته می‌شود با در بسته مدرسه و یا حتی مقاومت مدرسه مواجه می‌شود.

حاکمیت ایدئولوژی بر ساختار آموزشی کشور

محمدرضا نیک نژاد، دیگر فعال صنفی نیز همانند سلیمان معتقد است روند انتخاب وزیر طی سال‌ها توفیری نکرده و با تغییر دولت‌ها بدنه ستادی نیز چندان دچار تغییر نشده است گرچه انتظار برای تغییر وجود داشته و دارد.

او می‌گوید: همیشه بحثی بین معلمان وجود داشته که وزیری باید انتخابی شود یا از درون باشد که با ساختار آشنا باشد و بتواند بسیجی بین نیرو‌های ستادی انجام داده و برنامه‌هایش را پیش ببرد. یا اینکه کسی از بیرون بیاید که درگیر مسائل جناحی و امتیازگیری نشده و در ساختار سیاسی نیز فردی قدرتمند باشد؛ همانند دکتر نجفی که می‌توانسته تاثیرات بیشتری داشته باشد؛ اما این وزیر نه این ویژگی را دارد و نه آن را؛ یعنی نه از بدنه است که بتواند با بسیج نیرو‌های داخلی برنامه‌هایش را پیش ببرد نه آنقدر قدرت سیاسی دارد که بتواند در دولت کار‌هایی کرده و اثراتی بگذارد. همزمان ضعف بزرگ دیگر یعنی نداشتن تجربه اجرایی هم دارد.

این معلم آموزش و پرورش اظهار می‌کند: بنده با توجه به تجربه آموزشی که دارم از این دولت و وزرایی که اعلام می‌کند انتظار چندانی ندارم، دغدغه من و امثال من این است که وضعیت از چیزی که هست بدتر نشده و تغییر نکند.

او با اشاره به چالش‌های آموزش و پرورش می‌گوید: چالش‌های ما در آموزش و پرورش زیاد و پیچیده است از جمله بودجه که حتی اگر آن را دو یا سه برابر کند مشکلی را حل نمی‌کند. دولت فعلی هم اهل این حرف‌ها نیست و اگر هم بخواهد این کار را کند امکاناتی ندارد.

نیک‌نژاد با بیان اینکه ساختار ایدئولوژیکی حاکم بر آموزش و پرورش از دیگر مشکلات فعلی آموزش و پرورش کشور است، اظهار می‌کند: حاکمیت ستبر ایدئولوژیک در چند دهه گذشته نه برای حاکمیت و نه برای ملت سبب وضعیتی بهتر از شرایط فعلی نشده، غیر از اینکه به نوآموزانی که در این چهار دهه آمدند و رفتند آسیب‌های جدی زده است.

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش تاکید می‌کند: اگر به ایدئولوژی معتقدند باید کاری کنند که ایدئولوژی در ساختار کار کند. با وجود اصرار بر تزریق این ایدئولوژی، متاسفانه اثرگذار نبوده است. ایدئولوژی نه خودش کار کرده و نه اجازه داده آموزش و پرورش به درستی کار کند تا بتوانیم دانش‌آموزانی در سطح شهروندان جهانی امروز داشته باشیم. اکثر دانش‌آموزان برای مدرک درس می‌خوانند و در این ساختار به جای اینکه چیزی به آن‌ها اضافه شود از آموزش و پرورش رسمی گریزان می‌شوند.

او معتقد است؛ به نظر من آمدن و یا رد شدن این وزیر یا هر وزیر دیگر چندان تغییری ایجاد نمی‌کند. ما به یک بسیج حاکمیتی برای حل مشکلات فعلی نیاز داریم. در کل، حضور باغگلی تغییری ایجاد نمی‌کند و احتمالا در جزییات اختلالاتی ایجاد می‌شود. در عین حال این وزیر جایگاه بسیار ضعیفی نسبت به آموزش و پرورش با پیچیدگی‌ها و ناکارآمدی‌های فراوانی که در حال حاضر با آن رو به رو است، دارد.

نیک‌نژاد همچنین به ابر مشکلات آموزش و پرورش اشاره کرده و می‌گوید: در حوزه آموزش، کنکور و نفوذ مافیا یک مشکل است. آموزش نیز چندان به‌روز نیست؛ یعنی همراه و همگام با تغییرات جهانی چندان تغییر نکرده و ما همچنان از محتوا یا درون مایه‌های گذشته استفاده می‌کنیم که خیلی کارایی نداشتند.

او اضافه می‌کند: کمبود شدید نیرو داریم و سیاست‌های گذشته وزرا به شدت ما را با کمبود نیرو مواجه کرده است. تراکم دانش آموز خیلی زیاد است و در عین حال اصرار بر کاهش نیرو دارند که این باعث تراکم کلاسی و ناکارآمدی شده است.

این فعال صنفی می‌گوید: در حوزه پرورش، دانش آموزان ما به شدت از پرورش و تربیت رسمی گریزانند؛ خانواده‌ها یک ساز می‌زنند و آموزش و پرورش و ساختار رسمی هم یک ساز دیگر و بچه‌ها به صورت دوگانه پرورش پیدا می‌کنند که مشکلات زیادی را سبب می‌شود.

منبع: جامعه ۲۴