سکوت عجیب بانک مرکزی در مقابل تحولات بازار ارز

اقتصاد ۲۴- همزمان با روند رو به رشد واردات کشور که در آمار‌های مرتبط با آن در شهریورماه گزارش شد و به نظر می‌رسد دلیل آن، تهاتر کالا با دلار‌های بلوکه‌شده ایران در کشور‌های طرف معامله باشد؛ روز گذشته بازار ارز به یک‌باره با تغییر کانال قیمتی روبرو شد. روند صعودی بازار ارز که از هفته اول مهرماه شروع شد در معاملات روز گذشته (چهارشنبه ۷ مهر ماه ۱۴۰۰) ادامه یافت؛ به‌گونه‌ای‌که قیمت دلار نسبت به روز سه‌شنبه با۲۰۰ تومان و در مقایسه با اولین روز هفته مهر ماه با ۶۵۰تومان رشد همراه شد.

بهای دلار عصر روز سه‌شنبه ۶ مهرماه پس از حدود یک‌ماه مجددا وارد کانال ۲۸هزار تومان شد و تا ساعات پایانی معاملات پشت‌خطی به ۲۸۱۵۰ تومان رسید همچنین روز گذشته نیز جو معاملات صعودی بود و نرخ دلار در بازار آزاد تا۲۸۲۰۰ تومان افزایش یافت، قیمت فروش یورو نیز در ساعت ۱۳ روز گذشته در مقایسه با روز کاری ماقبل آن ۴۰۴ تومان افزایش یافت و ۳۲ هزار و ۳۴۲ تومان تعیین شد. بخش بزرگی از نوسان‌های تازه در بازار ارز به دلیل بالا گرفتن تنش‌های بین‌المللی به ویژه اخبار مرتبط با مذاکرات هسته‌ای است. تحلیل عمده این است که سطح تنش‌ها در کوتاه‌مدت کاهش نخواهد یافت و از این رو واکنش بازار ارز به این اتفاقات با رشد قیمت همراه بوده است.

نرخ ارز را در بازار چه کسی تعیین می‌کند؟

آلبرت بغوزیان، اقتصاددان، در واکنش به افزایش ۶۵۰ تومانی نرخ دلار در هفته ابتدایی مهرماه ۱۴۰۰ بر این باور است که این افزایش نرخ از سوی دولت (بانک مرکزی) یا نیرو‌های بازار (بازار متشکل ارزی) صورت گرفته است که می‌تواند عوایدی برای دولت به همراه داشته باشد که یکی از گزینه‌های مهم در این زمینه جبران کسری بودجه است. این اقتصاددان با بیان این پرسش که باید دید نرخ ارز را در بازار چه کسی تعیین می‌کند، تصریح کرد: یکی از سوالاتی که همواره مطرح است همین سوال است که پاسخ آن به اعتقاد بنده بانک مرکزی است، این در حالی است که بانک مرکزی می‌گوید نیرو‌های بازار و بازار متشکل ارزی تعیین‌کننده نرخ ارز هستند، اما باید گفت این بازار متشکل ارزی چه افرادی هستند؟ این کارشناس اقتصادی با اشاره به تغییر حکومت در افغانستان و احاطه طالبان بر این کشور و تاثیر آن بر قیمت دلار خاطرنشان کرد: تغییرات در این کشور باعث شد تا نرخ دلار از ۲۴۰۰۰ تومان در ایران به بیش از ۲۸۰۰۰ تومان امروز برسد ضمن آنکه مسکوت ماندن مذاکرات هسته‌ای نیز بر سرنوشت این بازار بی‌تاثیر نبوده است.

بیشتر بخوانید: قیمت مواد غذایی با دلار چند تومانی حساب می‌شود؟

چرا در بخش ارزی کشور سکوت حکمفرما شده؟

بغوزیان گفت: این اواخر بانک مرکزی هیچ واکنشی در این خصوص نداشته و هیچ حرفی هم از مدیریت این بازار نزده است و در بخش ارزی کشور کاملا سکوت حکمفرما شده است و این موضوع اصلا نشانه خوبی نیست و بانک مرکزی هر چند به این قضیه آگاه است، اما به نظر می‌رسد هیچ برنامه‌ای برای آن ندارد.

این کارشناس بانکی با بیان اینکه بانک مرکزی آگاه به این موضوع است، اما نگرانی از این بابت ندارد، ادامه داد: اینکه نرخ دلار ۲۸۰۰۰ تومان باشد یا ۳۰۰۰۰ تومان چندان اهمیتی برای این نهاد ندارد، اما اینکه دولت کسری بودجه خودش را می‌تواند از این طریق تامین کند یا نه برای این نهاد مهم است، اما به اعتقاد بنده کثیف‌ترین راهی که کسری بودجه دولت را از آن طریق تامین کنند همین افزایش نرخ ارز است چرا که تبعات آن کم نیست و گرانی همه کالا‌ها را در پی دارد.

این اقتصاددان با اشاره به سخنان ابراهیم رییسی در خصوص تورم و اینکه خط قرمز دولت را تورم نامیده است، افزود: متاسفانه باید گفت افزایش نرخ دلار در جهت رشد نرخ تورم است و در این مدت هم هیچ حرکت مثبتی در جهت کاهش قیمت‌ها یا حتی ثبات آن دیده نشده است. او با بیان اینکه مردم دیگر قدرت خرید ندارند و این گرانی‌ها سرسام آور شده است، گفت: در همه بازار‌ها از خودرو گرفته تا مسکن و حتی کالا‌های دیگر توان خرید به‌شدت کم شده است و این موضوع اصلا نشانه خوبی نیست هر چند ممکن است برای این بازار‌ها وام هم در نظر گرفته شود، اما فردی که توانایی بازپرداخت این وام‌ها را ندارد چگونه می‌تواند در این وضعیت بازار خرید داشته باشد.

افزایش نرخ دلار همه اجناس را مجددا گران خواهد کرد

بغوزیان با بیان اینکه هیچ دلیل سیاسی و اقتصادی روشنی برای رشد ۶۵۰ تومانی نرخ دلار در هفته گذشته وجود نداشت، افزود: تنها گزینه‌ای که به نظر می‌رسد همین است که بانک مرکزی به صورت آگاهانه آرام‌آرام در جهت افزایش نرخ دلار اقدام کرده این در حالی است که افزایش نرخ دلار همه اجناس را مجددا گران خواهد کرد و زیان آن برای مردم است.

او تصریح کرد: همه هر روز صبح در انتظار نرخ اعلامی روی تابلوی صرافی بانک ملی هستند و زمانی که نرخ بالا می‌رود همه براساس آن قیمت‌ها را تعیین می‌کنند ضمن آنکه یک رابطه مستقیم هم میان نرخ ارز و شاخص بورس وجود دارد و در صورتی که نرخ ارز رشد کند قیمت سهام شرکت‌های صادراتی نیز افزایش پیدا می‌کند و زمانی هم که این نرخ افت می‌کند به همین ترتیب شاخص بورس کاهش می‌یابد، اما زمانی که قیمت ارز بالاست و بورس نوسان دارد این موضوع نشانه دیگری برای این بازار است. بغوزیان گفت: اینکه هزینه تولید رشد می‌کند و سودآوری کم می‌شود روی همه کالا‌ها تاثیر می‌گذارد نه تنها بر شرکت‌های صادراتی بلکه بر همه شرکت‌ها، در مقایسه روند نرخ ارز ۱۰۰۰۰ تومانی تا نرخ ارز ۲۸۰۰۰ تومانی امروز باید گفت که این قضیه باعث ایجاد درآمد برای همه شرکت‌ها نشد چرا که هزینه تولید هم همسو با این افزایش نرخ بالا رفته است پس این روند صعودی نبوده است.