اراده احیای برجام فعلا در حد حرف است

اقتصاد ۲۴- توافق هسته‌ای ایران همچنان در کماست و یک سال پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و رئیس جمهور جدید در ایران، روند احیای برجام به برگزاری ۶ جلسه مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا در وین محدود شده است. ایران می‌گوید قصد بازگشت به میز مذاکره را دارد، اما قرار نیست به هر قیمتی مذاکرات را در پیش بگیرد. امیرعبداللهیان گفته که برای اعتماد سازی و نشان دادن حسن نیت، آمریکا بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران را آزاد کند.

با وجود اعلام آمادگی ایران برای بازگشت به مذاکرات، اما خبری از آغاز دور هفتم گفتگو‌های وین مخابره نمی‌شود، برخی از کارشناسان معتقدند که ایران از این تعلل به دنبال بالابردن قدرت چانه زنی خود است. حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که ایران در ابتدا به دنبال توانمندسازی در حوزه هسته‌ای و اقتصادی است تا بعد با دست پر وارد مذاکرات احیای برجام شود.

بیشتربخوانید: ترکیب احتمالی ایران در مذاکرات برجام

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید: واقعیت این است که هر دو طرف در شروع نشدن مذاکرات مسئولیت و نقش دارند. به هر حال آمریکایی‌ها زمانی که از برجام خارج شدند باید اقداماتی را انجام دهند تا نشان دهند که خواهان بازگشت به برجام و از سرگیری مذاکرات هستند. دو طرف فعلا همچنان بر مواضع خود تاکید دارند، ولی در این میان با گذشت زمان این ایران است که از بعد اقتصادی ضرر می‌کند. از یک سو ایران باید تلاش کند تا مذاکرات را هرچه سریعتر شروع کند و طرف مقابل هم باید نشان دهد که حسن نیت دارد و به نوعی باید اعتماد سازی انجام دهد.

تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد کشور کاهش می‌یابد اگر...

وی ادامه داد: اگر آمریکایی‌ها خواهان بازگشت به برجام و از سرگیری مذاکرات هستند، رفتار‌هایی برای حسن نیت انجام دهند. مثلا برخی از دارایی‌های ایران در دیگر کشور‌ها مانند کره جنوبی، ژاپن، هند، عراق و ... را آزاد کنند و این هم منوط به اجازه آمریکا است. این می‌تواند یک گام خوب برای نشان دادن حسن نیت است. مقصر فقط ایران نیست و طرف مقابل هم باید یک گامی در این راستا بردارد.

حسن بهشتی پور با بیان اینکه طرف مقابل معتقد است که تعلل ایران در بازگشت به برجام برای توانمند سازی خود است، گفت: ایران منتظر است تا بتواند در شرایط بهتری وارد مذاکرات شود، شرایط بهتر منوط به این است که ایران توان هسته‌ای خود را بالاتر ببرد و همچنین از لحاظ اقتصادی، اصلاحاتی را انجام دهد. دولت جدید ایران معتقد است که می‌خواهد اصلاحات اساسی اقتصادی را انجام دهد. مثلا اصلاح نظام بانکداری کشور! به این معنا که نظام بانکداری را از بنگاه داری به بانکداری برگرداند. اصلاح نظام مالیاتی و ... را انجام دهد. البته این‌ها فعلا در حد شعار و حرف است و باید دید در عمل قرار است چه اتفاقی رخ دهد. اگر این اتفاق‌ها رخ دهد، تاثیر تحریم‌ها تا حدی می‌تواند کاهش پیدا کند.

اراده‌ای برای احیای برجام وجود ندارد

وی ادامه داد: زمانی که اثربخشی تحریم‌ها در نتیجه اصلاح قوانین کمتر شود، دست ایران را در مذاکرات بازتر می‌کند. طرف مقابل از تحریم‌ها به مثابه یک اهرم فشار در برابر ایران استفاده می‌کنند. روند احیای برجام متاسفانه همچنان معلق مانده و باید زودتر برای آن راه حلی اندیشیده شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید ایران به دنبال این است که بتواند از برجام بهره‌مند شود. اگر ایران بداند که احیای برجام نفعی برای آن‌ها ندارد و تحریم‌های اصلی را برنمی‌دارند، طبیعتا برای شروع مذاکرات نیز تعلل خواهد کرد. بهشتی پور همچنین گفت که طرفین اگر اراده کنند می‌توانند موضوعات باقی مانده را حل و فصل کنند و اگر بخواهند تا پایان سال جاری هم می‌توان برجام را احیا کرد. اما باید اراده کافی در میان دو طرف وجود داشته باشد. این اراده فعلا در حد حرف است و در عمل ما چیزی نمیبینیم.

وی ادامه داد: هرچقدر که مسائل داخلی را سر و سامان دهیم، اوضاع به طور کامل بهبود نمی‌یابد. تا به FATF نپیوندیم، مشکلات بانکداری بین‌المللی ما حل نخواهد شد. ولی اگر ما نظام بانکی داخلی را از بنگاه‌داری رها کنیم و به سمت بانکداری اصلی و اصولی ببریم، تاثیر اولیه آن را روی بخش تولید خواهیم دید. به معنای دیگر بانک‌ها به جای اینکه دنبال خرید ارز و زمین و ماشین باشند، باید پول را به سمت تولید ببرند و این قطعا به رشد تولید و کاهش تورم کمک خواهد کرد. از سوی دیگر مالیات هم نقش اساسی دارد، از نهاد گرفته تا سایر سازمان‌های اقتصادی باید مالیات بپردازند چرا که در این شرایط رقابت در اقتصاد شکل می‌گیرد.

تعلل در احیای برجام و کوچکتر شدن اقتصاد کشور

بهشتی پور یادآور شد: تعلل در بازگشت به برجام روز به روز باعث کوچکتر شدن اقتصاد کشور و درآمد‌های ما می‌شود. درآمد و رفاه مردم کمتر و شکاف طبقاتی و فقر نیز بیشتر می‌شود. از همین رو باید سریعتر جلوی این روند را گرفت. با شروع مذاکرات و احیای برجام می‌توانیم جلوی رشد بیکاری، تورم و ... را بگیریم. این مسائل با شعار و دستور حل نخواهد شد.

وی با بیان اینکه فشار‌هایی که به کشور وارد می‌شود، برای همگان ملموس است، افزود: فعلا رویکرد دولت این است که مقاومت کند تا طرف مقابل کوتاه بیاید. رابطه ایران و طرف مقابل مانند مسابقاتی است که دو ماشین با سرعت زیاد به سمت هم حرکت می‌کنند، آن ماشینی که لحظه آخر کنار بکشد، باخته است؛ بنابراین دو طرف به سمت همدیگر حرکت می‌کنند باید دید کدام یک لحظه آخر کنار می‌کشد.