بازی مافیا ؛ زیست شبانه تهرانی‌ها و آموزش شهروندی/ نقش بازی در اجتماعی شدن افراد

به گزارش جامعه ۲۴ -  گاهی داد می‌زنند و گاهی می‌خندند، برای هم استدلال می‌کنند فلانی متهم به جنایت است و باید حذف شود، گاهی فقط ظن است او باید دیگران را قانع کند. دیگران هم روی او ظن دارند در عین حال باید از خود دفاع کند. پس از استدلال‌ها، چالش‌ها رأی‌گیری می‌شود کسی که بدترین دفاع را کرده باشد و بیشترین رأی بر او باشد محکوم به مجرم بودن است، دوباره به او فرصت دفاع می‌دهند، باز هم برای او رأی‌گیری می‌شود اگر دفاعش خوب باشد و دیگران را قانع کند که زنده می‌ماند اگرنه محکوم به مرگ است و حذف می‌شود. در آن لحظه مهم نیست که او شهروند است یا مجرم، او نتوانسته اتهامات را پاسخ دهد. پس از مرگ او، دوباره کسی یا کسانی به دیگران اتهام می‌زنند و خود نیز مورد اتهام قرار می‌گیرند و روز از نو روزی از نو.

این صحنه یک دادگاه جنایت نیست، کسی هم قاتل یا گنگستر نیست، این صحنه یک مدل از بازی است که این روز‌ها به بازی مافیا معروف شده است و به زیست شبانه بسیاری از جوانان و نوجوانان و حتی خانواده‌ها و جمع‌های دوستانه تبدیل است. در پارک‌ها، کافه‌ها و محافل خانوادگی اگر چند نفر را دیدید که داد می‌زنند و به دیگران می‌گویند مجرم است شک نکنید شما شاهد یک بازی مافیا هستید، بازی محبوب این روز‌ها که هم بازی است و هم به گفته یکی از شرکت‌کنندگان آموزش شهروندی است.

مافیا؛ یادگیری در جریان یک بازی

در این بازی یاد می‌گیرید که چگونه استدلال کنید، چگونه دفاع کنید، نمی‌توان به هر کس اتهام زد، چرا که پس از کشتن او ممکن است آن فرد مافیا نبوده و یک شهروند بوده باشد که با حذف او، شما به سنگین شدن وزنه مافیا در جریان بازی کمک کرده باشید و در نهایت مافیا یا گروه جنایت‌کاران برنده بازی شوند. شما در این بازی تنها نقش بازی می‌کنید گاه نقش یک شهروند گاه یک جنایت‌کار، گاه شما کابو هستید، گاه فدایی و پزشک که شهروندان عادی را نجات می‌دهد و گاه تروریست و گنگستر که تمام تلاشتان این است که گروه تبهکار برنده شود. پس از اتمام بازی نیز همه خوش و خرم به زندگی واقعی باز می‌گردید. از پس دشمنی‌های داخل بازی و اتهام‌بازی‌ها، دوستی‌های عمیقی پس از بازی رخ می‌دهد.

بسیاری از افراد تا پیش از شروع بازی چه بسا همدیگر را نمی‌شناختند، اما بعد‌ها به پایه‌های ثابت بازی در شب‌ها و روز‌های بعد تبدیل می‌شوند، بسیاری از آن‌ها خود را مقید به حضور هر شبه در این جمع می‌دانند، پس از اتمام ساعات کاری روزانه تا پاسی از شب و گاه شب‌های تعطیل تا صبح چندین دور بازی می‌کنند، همه آن‌ها یک چیز را می‌گویند: هم لذت می‌بریم و هم از یکدیگر یاد می‌گیریم.

بیشتر بخوانید: راه‌های پیشگیری از اضطراب و افسردگی فصل پاییز

یاد گرفتن و لذت بردن از طریق بازی امری است که برای اجتماعی شدن در کودکان از نظریه‌های جامعه شناسی و روانشناسی مورد تأکید است. همچنین بازی درمانی نیز یک رویکرد امروزی در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله اوتیسم است.

اجتماعی شدن در بازی مافیا

با این حال ژان‌پیاژه، روانشناس معتقد است کودک پس از گذشتن از مرحله بازی‌های نمادین وارد مرحله بازی‌های با قاعده می‌شود. این مرحله از رشد در سنین دو تا هفت سالگی ادامه پیدا می‌کنند و در ۶۶ سالگی به مرحله نهایی رشد خود می‌رسد. اگر این موضوع را در نظر بگیریم خواهیم دید که انسان در هر مرحله‌ای در حال یادگیری است به ویژه اینکه این کار از طریق بازی باشد.

این بازی که در سال ۱۹۸۶ توسط دیمیتری دیویدوف روس ابداع و ثبت شد همزمان موافقان و مخالفانی نیز دارد. این بازی برای اولین بار در دانشکده روانشناسی دانشگاه موسکو انجام شده است. در ایران نیز اولین بار دانشجویان دانشگاه‌ها در اواخر دهه ۸۰ شمسی این بازی را در کافی‌تریا‌ها و فضا‌های باز دانشگاه‌ها آغاز کردند و کم‌کم از دانشگاه‌ها به کافه‌ها، داخل پارک‌ها و جمع‌های دوستانه و خانوادگی راه پیدا کرد و حتی به یک برنامه تلویزیونی نیز تبدیل شد.

منافع و مزایای بازی مافیا

با این حال بازی مافیا همزمان موافقان و مخالفانی نیز دارد، به گفته علی دربانی روانشناس، این بازی می‌تواند محاسن بسیاری از جمله تاثیر مستقیم بر مهارت جرأت‌ورزی و الگوی رفتار فاتح در کسانی که نمی‌توانند به راحتی از حق خود دفاع کنند، داشته باشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی دیگر از نکات مثبت این بازی این است که به افرادی که با مشکل ابراز وجود و ترس از صحبت در جمع روبرو هستند، به آرامی قدرت بیان و سخنوری در جمع را می‌دهد. آموزش کنترل خشم، مهارت همکاری و تعاون در جمع و افزایش قدرت تحلیل و ارزیابی خود و دیگران نیز از سایر نکات مثبت این بازی است.

وی یادآور شد: تقویت مهارت حل مسئله، بالا بردن قدرت فهم، تشخیص افراد دروغ‌گو و توجه بیشتر به زبان بدن و دیگران نیز با این بازی تقویت می‌شود.

این روانشناس در مورد نکات منفی این بازی نیز اظهار کرد: این بازی می‌تواند مانند بسیاری از بازی‌های دیگر اعتیادآور بوده و افراط در آن، فرد را از زندگی عادی خود بازدارد، بنابراین بهتر است تعادلی در حضور و انجام این بازی داشته باشیم. از سوی دیگر صادقانه باید بگوییم که این بازی کمی توان دروغ‌گویی افراد را نیز افزایش می‌دهد، اما در کل محاسن این بازی بسیار بیشتر از معایب آن است و انجام این بازی به تمامی گروه‌های سنی بالای ۱۳ سال توصیه می‌شود.