گرانی مواد غذایی، تقاضا برای تخم‌مرغ را افزایش داد

اقتصاد ۲۴ - علاوه بر افزایش قیمت، کیفیت انواع تخم‌مرغ عرضه شده در سطح بازار نیز با افت چشمگیری همراه بوده است. با این شرایط مسئولان تنظیم بازار واردات تخم‌مرغ و رشد عرضه این محصول در مراکز عرضه مستقیم با افزایش نرخ مصوب این فرآورده به هر شانه ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان را در دستورکار خود قرار داده‌اند.

اما هنوز رشد نسبی عرضه تخم‌مرغ در میادین میوه و تره‌بار و برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای، تأثیر مشهودی در کاهش قیمت خرده‌فروشی این محصول در سطح بازار نداشته و تخم‌مرغ‌های وارداتی از ترکیه نیز همچنان در راه رسیدن به بازار است.با ناصر نبی‌پور، رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران گفتگو کرده‌ایم.

 روزانه چقدر تخم‌مرغ در میادین توزیع می‌شود؟

تا پیش از این عرضه تخم‌مرغ در مراکز توزیع مستقیم، قابل توجه نبود، اما از شنبه هفته جاری عرضه مستقیم تخم‌مرغ در میادین میوه و تره‌بار آغاز شده و مرغداران هر شانه تخم‌مرغ را در مرغداری به قیمت ۳۸ هزار تومان عرضه می‌کنند و به نرخ هر شانه ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان در میادین میوه و تره‌بار توزیع می‌شود.

مرغداران تخم‌مرغ را به مغازه داران خرده‌فروشی سطح شهر نمی‌دهند و فقط این محصول از طریق تشکل صنفی ذیربط در اختیار میادین میوه و تره‌بار قرار می‌گیرد. میزان مصرف سرانه تخم‌مرغ ۱۱ کیلوگرم است، اما افزایش قیمت گوشت، مرغ، حبوبات و سایر اقلام مواد غذایی موجب شده تا تقاضای مصرف تخم‌مرغ به‌دلیل قیمت مناسب افزایش یابد. با توزیع مستقیم تخم‌مرغ در میادین، قیمت بازار این فرآورده نیز شکسته و نرخ هرکیلوگرم تخم‌مرغ از ۲۳ تا ۲۴ هزارتومان به ۱۹ هزار تومان کاهش یافته است.

میزان تولید و نیاز ماهانه بازار تخم‌مرغ چقدر است؟

میزان کنونی تولید روزانه تخم‌مرغ ۲ هزار و ۸۰۰ تن و ماهانه ۸۵ هزار تن بوده و در شرایط عادی نیاز ماهانه بازار به تخم‌مرغ، کمتر از این میزان تولید و ۸۰ هزار تن است. اکنون نیز به میزان سال گذشته، تولید تخم‌مرغ داریم و کمبودی برای تولید این ماده پروتئینی وجود ندارد و هنوز هم شاهد مازاد تولید مرغ هستیم. با توزیع مستقیم تخم‌مرغ اکنون قیمت هرکیلوگرم تخم‌مرغ در بازار تا ۵۰۰ تومان بالاتر از نرخ اعلام شده، یعنی ۱۹ هزار تومان در مرغداری است که با این روند نرخ هرشانه تخم‌مرغ در واحد‌های مرغداری به ۳۸ هزار تومان و قیمت مصرف‌کننده آن به ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان می‌رسد که این نرخ متعادل است.

علت افزایش قیمت هرشانه تخم‌مرغ به بیش از ۶۰ هزار تومان  چیست؟

رشد تقاضا، علت اصلی کمبود و گرانی تخم‌مرغ است؛ زیرا افزایش نرخ تورم و قیمت سایر مواد غذایی و اقلام خوراکی مانند گوشت، مرغ، حبوبات و غلات موجب افزایش تقاضای خرید تخم‌مرغ شده است. در واقع، چون همه چیز گران شده، مردم به سمت خرید و مصرف تخم‌مرغ هجوم آورده‌اند.

همه این عوامل در میزان تولید و نوسان قیمت تخم‌مرغ مؤثر بوده است، اما مرغدار که نمی‌تواند واحد صنفی خود را تعطیل کند؛ به همین دلایل است که اکنون فقط ۶۰ درصد از ظرفیت یک میلیون و ۴۰۰ هزار تنی سالانه تولید تخم‌مرغ در واحد‌های مرغداری فعال است.

بیشتربخوانید:قیمت یک وعده نیمرو چند؟/ مردم پول تخم مرغ خوردن هم ندارند!

اما میزان تولید تخم‌مرغ در همین ۶۰ درصد ظرفیت فعال نیز جوابگوی نیاز بازار تخم‌مرغ است و مشکلی برای تامین این ماده پروتئینی وجود ندارد. اما مرغداران نقشی در افزایش قیمت خرده‌فروشی تخم‌مرغ در سطح بازار ندارند، اگر مرغداران نقشی در تعیین قیمت خرده‌فروشی تخم‌مرغ داشتند، اجازه نمی‌دادند که طی ۵ ماهه نخست امسال، هرکیلوگرم تخم‌مرغ تا ۵ هزارتومان کمتر از نرخ مصوب به فروش برسد. قیمت کنونی تخم‌مرغ نیز تابع نظام عرضه و تقاضاست و رشد نسبی تقاضای این فرآورده در ماه‌های سرد سال موجب کمبود و افزایش قیمت تخم‌مرغ شده است.

حداکثر قیمت خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ در میادین میوه و تره‌بار ۴۳ هزارو ۵۰۰ تومان تعیین شده و اکنون نیز تخم‌مرغ با این قیمت در این مراکز در حال عرضه است. مشکلی برای تداوم عرضه مستقیم تخم‌مرغ وجود ندارد و مرغداران قادر به تامین نیاز روزانه میادین برای عرضه تخم‌مرغ با نرخ مصوب هستند.

یکی از دلایل مشکلات کنونی بازار تخم‌مرغ این است که با وجود پذیرش قیمت تمام‌شده ۱۹ هزار تومانی هرکیلوگرم تخم‌مرغ درب مرغداری، مسئولان از اصلاح و اعلام نرخ مصوب جدید تخم‌مرغ خودداری می‌کنند. نرخ مصوب ۱۴ هزار تومانی تخم‌مرغ در مرغداری مربوط به دی‌ماه ۹۸ است، اما با وجود رشد هزینه تمام‌شده تولید هرکیلوگرم تخم‌مرغ در واحد‌های مرغداری به ۱۹ هزار تومان و نرخ خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ به ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان، این افزایش نرخ مصوب به‌طور غیررسمی اعلام و اعمال می‌شود.

مجوز واردات ۱۰ هزار تن تخم‌مرغ برای رشد عرضه و جلوگیری از نوسان قیمت این ماده پروتئینی صادر شده و نخستین محموله تخم‌مرغ وارداتی از ترکیه را اتحادیه میهن وارد کرده است. در واقع نبود برنامه‌ای برای تنظیم بازار تخم‌مرغ، موجب شده تا پس از زیان مرغداران، اکنون مسئولان نسبت به واردات تخم‌مرغ اقدام کنند؛ اگرچه این میزان واردات ممکن است قیمت خرده‌فروشی این محصول را تا ۲ هزار تومان کاهش دهد، اما به تولید داخل ضربه شدیدی می‌زند.

این در حالی است که تخم‌مرغ وارداتی از ترکیه به نرخ هر کیلوگرم ۱.۳ دلارخریداری شده است، اما هنگامی که قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ به ۹ هزار تومان کاهش یافته بود، اقدامی برای خرید و ذخیره‌سازی این ماده پروتئینی صورت نگرفت و مرغداران ضرر کردند. این شیوه تنظیم بازار مصداق بارز سیاستگذاری‌های نادرست است.

اما مردم از کیفیت تخم‌مرغ توزیع شده در میادین رضایت ندارند، علت چیست؟

باید بپذیریم هر کالایی که به‌دلیل کمبود و گرانی به‌صورت سهمیه بندی عرضه می‌شود، با افت کیفیت و نوسان قیمت مواجه می‌شود. از سوی دیگر همه واحد‌های صنفی در توزیع تخم‌مرغ انصاف را رعایت نمی‌کنند. از سوی دیگر توزیع با تأخیر ۲ ماهه نهاده‌های تولید در سامانه بازار، گاه موجب رشد هزینه تمام‌شده تولید به‌دلیل ناگزیری مرغداران برای خرید این نهاده‌ها از بازار آزاد شده است.