غیب‌شدن یک‌سوم حقوق کارگران در اولین روز ماه

اقتصاد ۲۴- اگر یک چرخ خرید برداریم و در یک فروشگاه زنجیره‌ای تلاش کنیم اقلام ضروری یک ماه خانواده کوچک دونفره‌ای را با وسواس، جدا کنیم، جلوی صندوق باید حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان کارت بکشیم. این عدد به مهرماه امسال تعلق دارد. مهرماه سال ۱۴۰۰. تا سال ۹۵ همین سبد خرید حدود ۳۰۰ هزار تومان هزینه داشت و در سال‌های پایانی دهه ۸۰، برای آن نزدیک ۱۰۰ هزار تومان پول می‌دادیم. احتمالا الان به خوبی معنی تورم را احساس می‌کنید. سبد خرید یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی الان ما شامل یک کیسه برنج ۱۰ کیلویی، دو تا روغن ۹۰۰ گرمی سرخ‌کردنی و پخت‌وپز، رب، قند، شکر، ماست و پنیر، یک کیلو گوشت چرخ‌کرده، یک کیلو گوشت خورشتی، دوکیلو مرغ، مایع ظرفشویی، دستشویی، لباسشویی، خمیردندان، شامپوی سر ایرانی و یک بسته دستمال کاغذی می‌شود. یعنی موقع انتخاب و برداشتن اقلام، کاملا صرفه‌جویی را رعایت کرده‌ایم. با این حال همین خرید ضروری اول ماه، بدون درنظر گرفتن اجاره‌بها که در شهر‌های مختلف، متفاوت است، حدود یک سوم حداقل حقوق کارگری افراد را می‌بلعد. عجیب نیست؟

یکه‌تازی برنج‌های بسته‌بندی در قفسه‌ها

کیسه‌های ۱۰ کیلویی هنوز بزرگترین بسته‌هایی هستند که در فروشگاه‌های زنجیر‌های وجود دارند. برنج هاشمی و طارم با توجه به شهرتشان گران‌تر فروخته می‌شوند. تقریبا حدود ۶۴۰ هزار تومان که گاهی در فروشگاه‌های آنلاین با تخفیف ۵۶۵ هزار تومان عرضه می‌شوند. اگر این تخفیف را در نظر نگیریم الان هر کیلو از این برنج‌ها برایتان حدود ۶۴ هزار تومان آب می‌خورد.

بیشتر بخوانید: هزینه معیشت کارگری به مرز ۱۱ میلیون تومان رسید

عوض این کار، ما توصیه می‌کنیم سراغ کیسه‌های کوچکتر بروید. چون کیسه‌های پنج کیلویی هم در فروشگاه‌ها وجود دارد. قیمت این بسته‌ها تقریبا نصف است. همین برنج طارم ۴.۵ کیلویی از برند گلستان الان ۲۸۷ هزار تومان است. اما به‌عنوان مثال می‌توان به کیسه پنج کیلویی از برندی دیگر مثل آقاجانیان اشاره کرد که قیمت آن نزدیک ۳۰۰ هزار تومان است. احتمالا ترجیح می‌دهید از بسته‌های ۲.۵ کیلویی و سه کیلویی هم خبر بگیرید؛ قیمت این بسته‌ها با توجه به برندشان بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است. در حالی که اگر بسته‌های یک کیلویی برنج ایرانی را بخرید، بابت هر کیلوی آن باید بین ۶۰ تا ۶۷ هزار تومان پول بدهید. ارزان‌ترین برنج ایرانی حال حاضر بازار احتمالا برنج فجر است که ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود.

انواع روغن؛ از سرخ‌کردنی تا پخت‌وپز

احتمالا درباره قیمت انواع روغن لوکس اطلاع دارید. روغن‌های خارجی، روغن‌های عجیب و غریب با قیمت بالا، اما امروز در فروشگاه زنجیر‌های تنها دنبال روغن سرخکردنی و روغن آفتابگردان مناسب پخت‌وپز می‌گردیم. روغن سرخ‌کردنی روغن سرخ‌کردنی نیمه‌جامد لادن در وزن پنج کیلوگرم، با قیمت ۹۱ هزار تومان انتخاب بدی نیست. با معادلات الان بازار اتفاقا اقتصادی و به‌صرفه محسوب می‌شود، اما اگر خانواده کم‌جمعیتی دارید روغن سرخ‌کردنی مایع با حجم حدود ۱۸۰۰ میلی لیتر و قیمتی معادل ۲۷ هزار تومان را توصیه می‌کنیم. اگر معیار خرید را برای یک ماه درنظر بگیریم، این حجم روغن مقدار زیادی است و احتمالا برای آن‌ها مناسب به نظر میرسد که میخواهند دل و روده و معده خانواده‌شان را با مقدار زیادی سرخکردنی پر کنند و سلامتی‌شان را تهدید کنند والا اگر مصرف سرخکردنیتان کم است، می‌توانید بطری‌های ۹۰۰ گرمی روغن را به قیمت ۱۳، ۱۴ هزار تومان بخرید.

غیر از سرخ‌کردنی، روغن پرمصرف دیگر در خانه‌ها روغن آفتابگردان است. این روغن‌ها را روی سالاد می‌ریزند و برای پختن استفاده می‌کنند. قیمت بطری سه لیتری آن این روز‌ها تقریبا به ۴۰ هزار تومان می‌رسد، اما بیشتر مردم ترجیح می‌دهند ظرف‌های ۱.۵ لیتری بخرند که ۲۰ هزار تومان است. در فروشگاه‌های زنجیر‌های بطری‌های ۹۰۰ میلی‌لیتری هم زیر ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود.

قفسه رب‌ها؛ وداع با قوطی‌های بزرگ

در قفسه رب‌ها می‌توان یک حلب ۴.۵ کیلویی پیدا کرد که ۱۷۰ هزار تومان قیمت دارد. قوطی‌های ۱.۵ کیلویی هم هست با قیمت حدود ۷۰ هزار تومان، اما خیلی وقت است که دیگر کسی دل و دماغ رفتن سمت قوطی‌های بزرگ را ندارد. اندازه قوطی‌های پرفروش رب در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ۷۰۰ و ۸۰۰ گرم تقلیل پیدا کرده است. از نظر اقتصادی مردم استراتژی مناسبی را در پیش گرفته‌اند، چون این خرید در حال حاضر ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان خرج روی دست‌شان می‌گذارد و برای حدود یک ماه کافی است. به‌شرط اینکه زیاد اهل رب زدن به غذا نباشید. قوطی‌های ۴۰۰ گرمی هم در بازار به‌چشم می‌خورند، مناسب آن‌ها که به سنت آشپزی ایتالیایی وفادارترند یا زیاد رب توی غذا نمی‌ریزند. برای خرید این رب‌ها نهایتا باید ۱۳، ۱۴ هزار تومان پول بدهید. فوق فوقش ۲۰ هزار تومان.

قند و شکر؛ کاهش وزن و حجم

قبلا کله قند میخریدیم و با کلی سروصدا آن‌ها را خودمان در خانه میشکستیم. الان همه قند و شکر بسته‌بندی شده می‌خرند، تمیز و بی‌دردسر. گران‌ترین بسته قند در فروشگاه‌های زنجیره‌ای را با وزن ۱۰ کیلو پیدا کردیم که ۳۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. برای آن‌ها که اهل کاهش هزینه‌های هستند بسته‌های قند ۱۰ کیلویی با قیمت حدود ۲۰۰ هزار تومان هم وجود دارد. کشف تفاوت کیفیت آن‌ها بماند برای اهلش. این بسته‌های سنگین به هرحال بیشتر مناسبت قهوه‌خانه‌ها هستند یا ادارات و شرکت‌ها. برای ما مردم معمولی به شرط علاقه مفرط به نوشیدن چای و جمعیت زیاد خانواده نهایتا بسته ۱۹۰۰ گرمی کافی است دیگر؛ نه؟ چنین بسته‌ای حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان فروخته می‌شود، ولی مردم ترجیح می‌دهند اقتصادی رفتار کنند و بسته ۶۰۰، ۷۰۰ گرمی با قیمتی معادل ۲۰ هزار تومان محبوبیت بیشتر پیدا کرده است. بسته‌های پرفروش شکر هم وزن سه و یک کیلویی دارند که به‌ترتیب باید آن‌ها را حدود ۶۰ و ۲۰ هزار تومان خریداری کرد.

لبنیات؛ خلوت و کم‌مشتری

مردم خیلی راحت لبنیات را از سبد خرید خود حذف می‌کنند. این را از خلوتی جلوی غرفه لبنیات می‌توان متوجه شد. جایی که قیمت یک سطل ماست با وزن ۱۵۰۰ گرم، به زور برندسازی و اسم‌گذاری‌های عجیب و غریب مثل یونانی و همزده و میکس به ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان رسیده است. برای همین مردم الان ترجیح می‌دهند ماست‌های ساده و کم‌ادا خریداری کنند و به برند‌هایی که ماست دو کیلویی را بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان بفروشند بیشتر اعتماد دارند. شما، ولی می‌توانید ماست یک کیلویی یا کمتر، در حد ۸۰۰ گرم بخرید با قیمت نزدیک ۲۰ هزار تومان.

پنیر معمولی، چیزی است که برای صبحانه هوس انگیز روزانه ایرانی، در همنشینی احتمالی با نان و خیار و گوجه و در بهترین حالت کنار گردو کاربرد دارد. پرفروش‌ترین پنیر سفید ایرانی در یک بسته‌بندی ۵۰۰ گرمی را ۳۶ هزار تومان می‌فروشند. بسته‌بندی‌های ۳۰۰ گرمی با قیمت ۲۰ هزار تومان هم می‌توانند جزو گزینه‌های احتمالی باشند. شرطش این است که خانواده پرجمعیتی نداشته باشید یا هر روز نان و پنیر نخورید. برای صبحانه یک‌نفره و هوس یک‌روزه می‌توان پنیر در وزن ۱۰۰ گرمی با قیمت شش تا هشت هزار تومان خرید.

قفسه آرام و مرموز گوشت قرمز و مرغ

فروشگاه‌ها الان رسما می‌توانند برای قفسه‌های گوشت خود مامور مسلح بگذارند تا از بسته‌های گرانقیمت گوشت محافظت کنند. بسته یک کیلویی راسته بدون استخوان گوساله الان ۲۱۵ هزار تومان قیمت دارد. همچنین بسته یک کیلویی گوشت خورشتی ۲۰۰ هزار تومان و گوشت چرخ‌کرده مخلوط حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است. بسته دو کیلویی مرغ‌های پاک شده هم حدود ۹۰ هزار تومان قیمت دارند که نسبت به شهریور تقریبا ۱۰ هزار تومان بیشتر شده است. این بسته‌های تقریبا یک مرغ کامل خرد شده هستند. بررسی بازار نشان می‌دهد مردم خرید مرغ قطعه‌بندی شده را بیشتر می‌پسندند. به‌عنوان مثال در بین پرفروش‌ها بسته ۱.۸ کیلویی سینه بدون پوست مرغ با قیمت ۱۰۰ هزار تومان، فیله سینه مرغ ۷۰۰ گرمی با قیمت ۴۵ هزار تومان، مغز ران ۱.۵ کیلویی با قیمت ۷۵ هزار تومان، ران بدون پوست ۱.۸ کیلویی با قیمت ۸۵ هزار به چشم می‌خورند. فقط جهت اطلاع الان یک کیلو بال و بازوی ساده بدون طعم را به ترتیب حدود ۴۰ و ۳۵ هزار تومان می‌فروشند.

در قفسه فروش گوشت گوسفندی هم با بسته یک کیلویی ران ۱۷۰ هزار تومانی روبرو می‌شویم. برای یک کیلو گوشت خورشتی بدون استخوان باید حدود ۱۸۰ هزار تومان پول بدهید و بسته یک کیلویی آبگوشتی را حدود ۱۴۰ هزار تومان بخرید. یک کیلو ماهیچه گوسفندی ۱۸۵ هزار تومان است. چیز‌هایی مثل راسته و فیله گران‌تر هستند؛ یک کیلو راسته بااستخوان ۱۴۵ هزار تومان، یک کیلو راسته بی‌استخوان بسته به کیفیت بین ۲۳۰ تا ۲۴۰ هزار تومان و یک کیلو فیله ممتاز درجه یک ۲۵۰ هزار تومان قیمت دارند.

شوینده‌ها، شامپو، خمیردندان و دستمال کاغذی

در حال حاضر بیشتر مردم ترجیح می‌دهند مایع ظرفشویی سایز بزرگ بخرند. چیزی در وزن ۳.۷ کیلوگرم که قیمتش حدود ۸۰ هزار تومان است. نمونه‌های ۷۰۰ گرمی تا یک کیلویی هم جایگاه خودشان را دارند و با قیمت بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان فروخته می‌شوند.

در بازار مایع دستشویی همین وضعیت برقرار است. مردم برای یک مایع دستشویی با وزن چهار، سه و دو کیلو به ترتیب حدود ۹۰، ۸۰ و ۶۰ هزار تومان پول پرداخت می‌کنند، اما برای یک خانه کوچک دونفره میتوان، ولی مردم گوشه چشمی هم به بسته‌بندی‌های ۵۰۰ میلی لیتری دارند که بیشتر از پنج هزار تومان خرج روی یک مایع دستشویی ۵۰۰ گرمی حساب کرد که قیمت آن حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است.

پرفروش‌ترین مایع‌های شوینده لباس سه کیلویی وزن و بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارند، ولی شما می‌توانید بسته‌های یک کیلویی بخرید با قیمت حدود ۵۰ هزار تومان و مطمئن باشید برای یکی دوماه کافی است. شوینده پودری لباس هم محبوبیت خود را حفظ کرده و بسته‌های ۵۰۰ گرمی آن بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود. به‌طور طبیعی پودر شوینده دستی ارزان‌تر و پودر شوینده مخصوص ماشین لباسشویی قیمت بیشتری دارد.

بین شامپو‌ها می‌توان چیز‌های عجیب و غریب زیادی پیدا کرد. مثلا شامپوی تخصصی آلپسین که برای ریزش مو کاربرد دارد، شامل دو بطری ۲۵۰ میلی‌لیتری به ۹۰۰ هزار تومان هم می‌رسد. نمونه‌هایی که قبلا به اسم خارجی در بازار جا افتادند، اما الان تخت لیسانس در داخل فروخته می‌شوند هم رشد قیمت قابل‌توجهی دارند. شاید باور نکنید، اما بطری‌های ۴۰۰ میلی‌لیتری هد اند شولدر (اصل یا چیزی که فروشنده‌ها ادعا می‌کنند اصل است) را الان حدود ۲۰۰ هزار تومان می‌فروشند. ناگفته نماند از همین شامپو نمونه‌های ۷۰، ۸۰ هزار تومانی هم در بازار وجود دارد. شامپوی ۴۰۰ میلی‌لیتری کلییر هم الان حدود ۶۰ تا ۶۵ هزار تومان است. شاید به همین خاطر شامپو‌های ایرانی به سلطان بازار تبدیل شده‌اند، چون مثلا یک شامپوی یک لیتری از برند شبنم را می‌توان ۲۷ هزار تومان خریداری کرد. برند‌هایی زیادی هم هستند که با ناز و ادا در بازار حضور دارند؛ مثلا علاوه بر شامپو‌های معمولی خود سری ویتامینه و کراتینه و حتی شامپوی مخصوص ضدشوره تولید کرده و یک بطری ۷۵۰ گرمی را نزدیک ۳۰ هزار تومان می‌فروشد و برای شامپوی ضدشوره ۴۰۰ گرمی نزدیک ۳۵ هزار تومان پول می‌گیرد.

خمیردندان خارجی خیلی گران شده است؛ برای یک سنسوداین ۱۰۰ میلی لیتری مدل Florurlu ب اید حدود ۹۵ هزار تومان پول پرداخت کنید. با این حال خمیردندان ساده همین برند، اورال‌بی و سیگنال را می‌توان ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان خریداری کرد. برند‌های ایرانی تلاش می‌کنند با تولید محصولاتی در رنج قیمت ۲۰ هزار تومان سهمی از بازار را به خود اختصاص دهند.

بازار دستمال کاغذی‌ها شکل عجیب و غریبی دارد؛ فقط ایرانی‌ها در آن می‌جنگند و اگر قیمت چهار سال پیش را یادتان بیاید، احتمالا شوکه می‌شوید. سال ۹۷ می‌شد با پنج هزار تومان یک دستمال کاغذی ۱۰۰ برگ سه لایه خرید که آن زمان برای خودش لاکچری بود، اما امروز باید برای دستمال کاغذی ۱۰۰ برگ دو لایه حداقل ۱۵ و گاهی تا ۳۰ هزار تومان پرداخت کرد.