اعتماد اجتماعی در ایران به طور جدی کاهش یافته است

به گزارش جامعه ۲۴ - بیش از ۴۲ سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد، اما همچنان شعار رفاه نسبی به‌وقوع نپیوسته است و اخبار فساد‌های اقتصادی و ناهنجاری‌های اجتماعی و البته سوءمدیریت‌ها باعث شده روز به روز امید و اعتماد مردم نسبت به تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان کشور کاهش پیدا کند.

اینکه چرا به این نقطه رسیدیم و چاره کار چیست؟ دو پرسش اصلی این گفت‌وگو با احمدی نادری، نماینده تهران در مجلس یازدهم است.

رفاه نسبی با شعار ایجاد نمی‌شود

او گفت: بحث اعتماد اجتماعی یکی از مولفه‌های مهم در سرمایه اجتماعی است. اعتماد اجتماعی، زمانی افزایش پیدا می‌کند که دولت (به معنای قوه اصلی کشور) به شهروندانش حس صداقت و امنیت را تزریق کند و در ادامه، رفاه نسبی برای آن‌ها ایجاد کند، یعنی مردم باید در واقعیت این‌ها را ببینند نه در حرف و شعار.

این دانشیار مردم‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران افزود: در دهه اول انقلاب، میزان اعتماد اجتماعی به نسبت بالا بود، زیرا جو کشور فوق‌العاده انقلابی بود، اما هرچه از آن دوران فاصله گرفتیم، اعتماد اجتماعی کاهش پیدا کرد. این کاهش به خصوص در دولت پس از جنگ که با شعار توسعه اقتصادی بر سر کار آمد، خودش را نشان داد.

نادری تصریح کرد: در آن دولت، رویکرد نئولیبرالی در کل کشور حاکم شد و گذر زمان، اختلاف طبقاتی را به منصه ظهور گذاشت. اختلاف فقیر و غنی زیاد شد و این، اعتماد اجتماعی را به شدت کاهش داد.

عضو کمیسیون آموزش مجلس اظهار داشت: خروجی تمام مطالعات در حوزه علوم اجتماعی نشان می‌دهد اعتماد اجتماعی در ایران به طور جدی کاهش پیدا کرده و اکنون بازسازی آن یک ضرورت است.

بیشتر بخوانید: جمعیت هلال احمر در مسیر فسادزدایی و بازسازی چهره؟

این استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه مردم خوب را از بد تشخیص می‌دهند، افزود: بازسازی اعتماد اجتماعی، کاری زمان‌بر، اما شدنی است. اگر مسئولان از جنس مردم باشند و درد مردم را بفهمند و در عمل این را نشان دهند تا حد زیادی فضا تغییر پیدا می‌کند. برای این کار، باید روی به مردمی‌سازی تصمیمات بیاوریم. مدل‌هایی وجود دارد که در آن، مردم راهکار ارائه می‌دهند و به نوعی تصمیم‌گیران اصلی می‌شوند. آن‌ها، چون با چالش روبرو هستند، خواسته خود را در قالب تصمیم به مسئولان می‌دهند تا آن‌ها مجریان این امر باشند. در این شرایط، مردم کاملاً احساس می‌کنند مسئولان در کنارشان هستند، به خصوص در زمان بحران‌ها.

بعد از ۴۲ سال باید به دنبال حکمرانی خوب باشیم

وی یادآور شد: بیش از ۴۲ سال از عمر حکومت جمهوری اسلامی ایران گذشته و نظام مستقر شده است و اکنون بحث اصلی، حکمرانی خوب است. وقتی مردم احساس کنند دیده شده‌اند حتی اگر وضع وخیم شود باز هم اعتماد اجتماعی حفظ می‌شود و متاسفانه مشکل این است که این رویکرد در سال‌های مدید گذشته مغفول واقع شده است.

نادری در پاسخ به اینکه اگر وضع به روال سال‌های گذشته ادامه پیدا کند، شرایط چگونه خواهد شد؟ گفت: سال‌هاست با تصمیمات گرفته شده شکاف فقیر و غنی را عمیق کردیم و از دل آن، بحران‌های اجتماعی زیادی را از سر گذراندیم. بهرحال تجربه اعتراضات مدنی سال‌های ۹۶ و ۹۸ حکایت از همین دارد. امیدوارم مسیر تصمیم‌گیری عوض شود تا شاهد آن وقایع تلخ نباشیم.