سندروم خرید ملک در ترکیه؛ لاکچری‌بازی یا سردرگمی؟

اقتصاد۲۴- اوضاع نابسامان اقتصاد ترکیه دست از سر این کشور برنمی‌دارد و به اذعان اردوغان ـ رییس جمهور ترکیه ـ همین وضعیت دست کم تا سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داشت. از زمان شیوع ویروس کرونا تورم و رکود اقتصادی ترکیه آغاز شده و نفس اقتصاد این کشور را بریده است. تا پایان ماه اکتبر تورم ترکیه به ۱۹.۸ درصد رسید که فاصله قابل توجهی از تورم ۱۱ درصدی اکتبر سال قبل دارد.

سراب سرمایه‌گذاری

در این شرایط سرمایه‌های ایرانیانی که در ترکیه اقدام به خرید ملک می‌کنند در خطر قرار گرفته است. هرچند کارشناسان علت اصلی خرید مسکن در ترکیه توسط ایرانی‌ها را نه افزایش سرمایه بلکه اخذ اقامت عنوان می‌کنند، اما با روند سقوط آزاد اقتصاد ترکیه احتمال ریزش سرمایه‌های ایرانیان وجود دارد.

بیشتر بخوانید: مستاجران ناامید از خانه‌دار شدن

در شرایط عادی بازار مسکن ترکیه در ثبات قیمتی قرار دارد، اما طی یک سال گذشته تورم مسکن ترکیه ۳۲.۴ درصد بوده است. با این حال اگر اوضاع اقتصادی ترکیه بهتر شود احتمال ثبات و حتی کاهش قیمت ملک در این کشور وجود دارد و ایرانیانی که همین حالا هم ۳۵ درصد مالیات بر عایدی سرمایه مشمول خانه‌های آن‌ها در زمان فروش می‌شود حدود نیمی از سرمایه خود را از دست می‌دهند.

افت ۶۵ درصدی درآمد ترکیه از گردشگری به علت شیوع کرونا، کاهش روزافزون ارزش لیر ترکیه در برابر دلار، اصرار به کاهش نرخ بهره که اثر ریزشی بر قیمت لیر داشته و تهدید اروپا به تحریم ترکیه به علت اکتشافات در دریای مدیترانه به معضلات این روز‌های اقتصاد ترکیه تبدیل شده است.

ایرانیان برای ترکیه دست و پا می‌شکنند!

البته ظاهرا برای برخی ایرانی‌ها فرقی نمی‌کند که وضعیت اقتصادی ترکیه در چه شرایطی قرار دارد. اتباع ایرانی در ماه اکتبر ۲۰۲۱ (مهر و آبان ۱۴۰۰) با خرید ۱۲۶۵ دستگاه خانه در صدر خریداران خانه و سرمایه‌گذاران در این کشور قرار گرفتند. آن‌ها در ماه سپتامبر (شهریور و مهر) هم رکورد بیشترین تعداد خرید مسکن در ترکیه را شکستند و بیش از ۱۳۰۰ خانه در این کشور خریداری کردند. همچنین در ماه سپتابر (شهریور و مهر) تعداد ۱۰۶ هزار گردشگر ایرانی از ترکیه دیدن کردند که افزایش ۱۱۱ درصدی را در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نشان می‌دهد.

تعداد خانه‌هایی که در این ماه‌ها ایرانی‌ها در خریداری می‌کنند ۲.۵ برابر بیش از میانگین خرید ماهانه اتباع ایرانی در این کشور است؛ اگرچه پایین بودن قیمت مسکن در بعضی مناطق ترکیه نسبت به تهران در تمایل به خرید ملک در این کشور بی‌تاثیر نیست. کسی که قصد دریافت اقامت در ترکیه را دارد باید سرمایه‌ای به اندازه ۲۵۰ هزار دلار به خرید خانه در این کشور اختصاص دهد و تا سه سال حق فروش آن را ندارد. یعنی برای دریافت اقامت باید املاکی به ارزش حدود ۷ میلیارد تومان خریداری کنید.

حداقل سرمایه‌گذاری برای دریافت اقامت ۷ میلیارد تومان

البته قیمت خانه در ترکیه به پول ایران از ۵۰۰ میلیون تومان شروع می‌شود که مشمول اقامت نخواهد شد؛ در حالی که برای خرید یک آپارتمان ۷۰ متری در ارزانترین منطقه تهران (منطقه ۱۸) باید حدود یک میلیارد و ۷۵ میلیون تومان هزینه کرد. در مناطق متوسط شهر تهران این عدد به حدود ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان می‌رسد. در شمال تهران نیز با توجه به متوسط قیمت مسکن منطقه یک در مهرماه ۱۴۰۰ یک واحد ۷۰ متری به طور میانگین ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان قیمت دارد.

حالا این ارقام را با قیمت ملک در ترکیه مقایسه کنیم. کف قیمت مسکن در اطراف استانبول ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار لیر است. با این حساب می‌توان با حداکثر ۷۹۰ میلیون تومان (۲۶ درصد ارزانتر از منطقه ۱۸ تهران) یک آپارتمان در ترکیه خریداری کرد. البته خانه‌هایی با قیمت حدود ۵۰۰ میلیون تومان هم وجود دارد که طبیعتا از امکانات کمی برخوردار و قدیمی است. اما برای خرید یک آپارتمان یک خوابه مناسب با استخر، سونا، زمین بازی و دیگر امکانات باید ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار لیر معادل حدود ۲ تا ۲.۷ میلیارد تومان بپردازید؛ یعنی یک آپارتمان نسبتا لوکس در ترکیه تقریبا یک چهارم شمال تهران قیمت دارد. البته با خرید خانه ۲.۷ میلیارد تومانی در ترکیه به شما اقامت نمی‌دهند و جمع سرمایه‌گذاری شما در بازار املاک ترکیه باید حداقل ۲۵۰ هزار دلار معادل حدود ۷ میلیارد تومان باشد.

ترکیه از نظر معیشتی و شغلی نیز شرایط مناسبی ندارد. شاید بهترین توصیف را در این‌باره حسن محتشم ـ کارشناس بازار مسکن ـ انجام داد که گفت: «ترکیه آش دهن‌سوزی نیست». از طرف دیگر کسی که ۷ میلیارد تومان در ترکیه سرمایه‌گذاری می‌کند طبیعتا به دنبال یافتن شغل نیست. سرمایه‌اش هم با توجه به توضیحات این گزارش ممکن است با خطر مواجه شود. اما چه چیزی باعث شده که ایرانی‌ها اینقدر نسبت به خرید ملک در ترکیه عطش دارند؟ لاکچری‌بازی، نبود مأمنی برای سرمایه‌گذاری در ایران، باد کردن پول‌های هنگفت روی دست برخی افراد، سردرگمی و بازی با سرمایه، همگی می‌تواند از دلایل سندروم خرید ملک در ترکیه باشد.