فرصت‌های توسعه روابط تجاری با اقلیم کردستان عراق

اقتصاد۲۴- مدیر کل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران با تشریح گزارش سفر چند روزه به اقلیم کردستان عراق و ملاقات با مسئولان مختلف اقلیم، به بررسی پتانسیل‌های توسعه روابط تجاری با این منطقه پرداخت. به گفته فرزاد پیلتن اقلیم کردستان عراق از برخی ویژگی مهم برخوردار است و آن هم برخورداری از فضای مناسب کسب و کار و ثبات اقتصادی و همچنین آزادی ارتباطات و زیرساخت‌های مناسب اقتصادی و تجاری در این منطقه است که فرصت صدور کالا و خدمات فنی و مهندسی از ایران به این منطقه را فراهم کرده است. همچنین نزدیکی جغرافیایی بازار اقلیم به مراکز تولیدی و صادراتی ایران در غرب و شمال غرب کشور از جمله این مزایا است.

فرزاد پیلتن در مورد وضعیت تجاری ایران با اقلیم کردستان اظهار کرد: روابط تجاری ایران و اقلیم در سطح نسبتا خوبی قرار دارد و در برخی سال‌های گذشته در حدود ۷۰ درصد و در سال‌های اخیر تا حدود ۵۰ درصد تجارت ایران با عراق ازطریق این منطقه انجام شده است. همچنین شرکت‌های ایرانی در حوزه خدمات فنی و مهندسی اقلیم کردستان حضور فعال داشته‌اند.

بیشتر بخوانید: رونق تجارت بازارهای قدیمی با طرح های نوآورانه در کنار بازارهای جدید کیش

وی افزود: ایران از سال‌ها قبل با تاسیس کنسولگری در شهر‌های اربیل و سلیمانیه اقلیم کردستان عراق زمینه مناسبی در جهت ارتباطات سیاسی و اجتماعی بین ایران و اقلیم کردستان را فراهم کرد و سازمان توسعه تجارت ایران نیز از سال‌های گذشته و در چارچوب توسعه روابط اقتصاد و فرهنگی با این منطقه برنامه‌های مختلفی را در دستور کار قرار داد.

پیلتن اضافه کرد: برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی ایران در شهر‌های اربیل و سلیمانیه، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی اقلیم کردستان عراق، اعزام رایزن بازرگانی به اقلیم کردستان عراق، تبادل هیات‌های تجاری، هماهنگی دیدار‌ها میان مقامات محلی به ویژه استانداران استان‌های مرزی دو طرف، برگزاری همایش‌های مشترک تجاری و امضای دو یادداشت تفاهم همکاری‌های تجاری با دولت اقلیم کردستان عراق از جمله مهمترین اقداماتی بوده که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است.

وی در ادامه تصریح کرد: همچنین صدور مجوز تاسیس مرکز تجاری ایران در سلیمانیه اقلیم کردستان عراق و برنامه‌ریزی جهت افتتاح این مرکز در آینده نزدیک انجام شده و برگزاری دومین نمایشگاه اختصاصی ایران در شهر اربیل با حضور حدود ۱۲۰ شرکت ایرانی در این نمایشگاه و معرفی توانمندی‌های صادراتی ایران به فعالان اقتصادی عراق به ویژه در اقلیم کردستان از جمله دیگر اقدامات مهم در این زمینه محسوب می‌شود.

مدیر کل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت در پاسخ به سوالی در مورد نتایج سفر وی به اقلیم کردستان گفت: در سفری که برای افتتاح نمایشگاه اختصاصی ایران به اربیل صورت گرفت، ضمن ملاقات با برخی مقامات دولتی و خصوصی اقلیم کردستان، تفاهماتی در زمینه توسعه همکاری اقتصادی و تجاری دو طرف ایجاد شد.

وی افزود: سفر وزیر بازرگانی و صنایع اقلیم کردستان عراق به ایران و تشکیل کمیته مشترک بازرگانی و صنایع و اجرایی نمودن تفاهمات قبلی، تشکیل کمیته حل اختلافات تجاری میان تجار دو کشور در اتاق بازرگانی، پیگیری راه‌اندازی شرکت‌های مشترک حمل و نقل زمینی بین ایران و اقلیم در همین راستا انجام شده است. علاوه بر این استاندار استان اربیل هم در هفته گذشته سفری به استان آذربایجان غربی داشتند و در دیدار با مقامات این استان بر تشکیل شرکت مشترک حمل و نقل جاده‌ای به منظور امکان حمل و نقل مستقیم کالا بین دو کشور تاکید شد، از جمله تفاهمات این سفر بود.

پیلتن ادامه داد: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته شرکت‌های ایرانی حضور خیلی خوب و فعالی در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی و اجرای پروژه‌های بزرگی در اقلیم کردستان عراق داشتند، توسعه همکاری‌ها بین دو طرف در این زمینه و حل برخی مشکلات از جمله پرداخت مطالبات شرکت‌های ایرانی در دستور کار قرار گرفت. این موضوع هم در مذاکرات من با مقامات اقلیم کردستان عراق مطرح شده و هم در مذاکراتی که سرکنسول ایران در اربیل با وزیر دارایی عراق داشتند، مورد پیگیری قرار گرفت و در حال حل شدن است.

مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سامان توسعه تجارت با اشاره به راه‌اندازی میدان میوه و تره‌بار در اربیل کردستان بیان کرد: با توجه به زیرساخت‌های مناسب این مجموعه و آمادگی مدیر آن در ملاقاتی که با ایشان انجام شد، امکان حضور تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی در این مجموعه و استفاده از فضای آن برای عرضه مستقیم محصولات ایرانی به بازار اقلیم و همچنین به سایر مناطق و حتی بخش عربی عراق فراهم است و قرار شد در این زمینه اطلاع‌رسانی و ارتباطات لازم بین فعالان و صادرکنندگان ایرانی و مدیران مجموعه در اربیل کردستان فراهم شود.
وی با اشاره بر اینکه مذاکراتی در جهت حل مشکل حمل مستقیم کالا از کشور به سلیمانیه عراق گفت: در سفری که به سلیمانیه و دیدار با سرکنسول ایران در سلیمانیه صورت گرفت، آخرین وضعیت تحولات اقتصادی و تجاری و وضعیت کالا و خدمات فنی و مهندسی کشورمان در این استان مهم در اقلیم کردستان مورد بررسی قرار گرفته و بازدیدی از مرکز تجاری ایران در سلیمانیه داشتیم که برای تسریع در تجهیز و افتتاح این مرکز در آینده نزدیک توافق شد.

وی افزود: همچنین در راستای حل یکی از مشکلات فی‌مابین فعالان تجاری دو کشور که عدم امکان حمل مستقیم کالا بود، با توجه به توافقاتی که اخیرا بین مقامات تشکل‌های خصوصی ذی‌ربط سلیمانیه و طرف‌های ایرانی در زمینه راه‌اندازی شرکت مشترک حمل و نقل جاده‌ای بین دو طرف انجام شده بود، مقرر شد پیگیری‌های لازم از نهاد‌های دولتی دو طرف در دولت‌های طرفین جهت عملیاتی شدن ساز و کار حمل مستقیم کالا از ایران به منطقه سلیمانیه انجام شود.

پیلتن در پاسخ به سوالی در مورد روابط تجاری با استان کرکوک تصریح کرد: به رغم اینکه استان کرکوک به عنوان یکی از استان‌های مهم عراق به لحاظ جغرافیایی در مرکز عراق واقع شده، ولی به دلیل آن که تحت پوشش کنسولگری و خدمات کنسولی کنسولگری ایران در اربیل کردستان قرار گرفته، برای فراهم کردن زمینه حضور کالا‌ها و خدمات فنی و مهندسی ایران در استان کرکوک هم در حال برنامه‌ریزی بوده و پیگیر برگزاری اولین نمایشگاه اختصاصی ایران در این استان با همکاری کنسولگری ایران در اربیل هستیم.

وی اضافه کرد: البته این نمایشگاه به درخواست و تقاضای بخش خصوصی استان کرکوک و پیرو جلسه‌ای که بین رییس اتاق بازرگانی و صنایع کرکوک و ریاست سازمان توسعه تجارت مطرح شد، برگزار می‌شود. برنامه‌ریزی برای حضور رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران در مراسم افتتاح نمایشگاه بر اساس تفاهمی که با مقامات اتاق بازرگانی و صنایع صورت گرفته، در دستور کار است.

مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت در مورد اقدامات صورت گرفته در جهت توسعه ارتباط تجاری بخش خصوصی ایران با اقلیم کردستان عراق تصریح کرد: با توجه به فرصت چند ماهه باقیمانده به پایان سال جاری و به منظور جبران فرصت‌هایی که به دلیل شیوع ویروس کرونا در ماه‌های گذشته از دست رفت، در حال برنامه‌ریزی جهت اعزام دو هیات تجاری در زمینه مصالح ساختمانی و مواد غذایی به اقلیم کردستان در آینده‌ای نزدیک هستیم. امیدواریم با سفر این هیات‌ها و حضور آنان در اقلیم کردستان عراق که با همکاری اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق صورت خواهد گرفت، بتوانیم به توسعه روابط میان بخش‌های خصوصی دو کشور و در نهایت افزایش روابط تجاری ایران با اقلیم کردستان منجر شود.

وی افزود: همچنین برگزاری نمایشگاه اختصاصی ایران در سلیمانیه عراق و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی اقلیم کردستان در اربیل و سلیمانیه در صنایع مختلف در دستور کار است.

پیلتن خاطرنشان کرد: اقلیم کردستان عراق دارای ویژگی‌های خاص خود از نظر نژادی، زبانی، فرهنگی و قومی است و بیشترین اشتراکات را با استان‌های آذربایجان‌غربی، کرمانشاه و کردستان در ایران دارد و در مقایسه با بخش‌های دیگر عراق و همچنین سایر مناطق کشور این اشتراکات زمینه و فرصت‌های زیادی را برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی در سطح استان‌های مذکور و منطقه و حتی ملی فراهم کرده است.

وی یادآور شد: سازمان توسعه تجارت ایران در تلاش است با رویکرد تخصصی‌تر و حرفه‌ای‌تر در مناطق مختلف عراق برنامه‌های توسعه روابط اقتصادی و تجاری با این کشور را در دستور کار قرار داده و با تمرکز بر فعال کردن ظرفیت‌های مرزی و استانی و منطقه‌ای در راستای توسعه رفاه، اشتغال و همچنین رشد و توسعه اقتصادی مناطق مرزی و در مرحله بعد فراهم کردن زمینه ارتباطات بین سایر مناطق کشور با بخش‌های مختلف عراق را مورد توجه قرار دهد.

پیلتن اظهار کرد: اقلیم کردستان عراق از یک ویژگی مهم دیگر نیز برخوردار است و آن هم برخورداری از فضای مناسب کسب و کار و ثبات اقتصادی و همچنین آزادی ارتباطات و زیرساخت‌های مناسب‌تر اقتصادی و تجاری در این منطقه است که فرصت‌های بسیار خوبی برای صدور کالا و خدمات فنی و مهندسی از ایران به این منطقه را فراهم کرده است؛ همچنین نزدیکی جغرافیایی بازار اقلیم به مراکز تولیدی و صادراتی ایران در شمال غرب کشور از جمله این مزایاست.
وی اضافه کرد: در مجموع سازمان توسعه تجارت ایران علاوه بر توجه خاص به کلیت بازار عراق، در رویکردی جدید در حال برنامه‌ریزی است تا هم در بخش‌های عربی و هم در بخش‎های کردی با اتخاذ تدابیر و اقدامات ویژه هر منطقه، زمینه حضور بیشتر فعالان اقتصادی و تجاری کشور را در بازار عراق فراهم کند.

وی افزود: به همین منظور توسعه همکاری‌های نمایشگاهی، تبادل هیات‌های تجاری، برگزاری همایش‌های مشترک، تاسیس مراکز تجاری، اعزام رایزنان بازرگانی، توسعه روابط بین بخش‌های خصوصی دو کشور و راه‌اندازی زیر ساخت‌های مناسب تجاری به ویژه فراهم کردن زمینه حمل و نقل مستقیم کالا بین ایران و اقلیم کردستان عراق و توسعه فعالیت‌های اقتصادی به ویژه ترانزیت کالا از عراق به سایر کشور‌های منطقه از مهمترین اقدامات سازمان توسعه تجارت ایران در زمینه همکاری‌های اقتصادی با کشور عراق به ویژه کردستان عراق است.

پیلتن در پاسخ به این سوال که در حال حاضر چند پایانه تجاری و بازارچه مشترک فعال با اقلیم کردستان عراق در استان‌های مرزی کشور داریم، بیان کرد: اقلیم کردستان عراق با جمعیتی حدود هفت و نیم میلیون نفر بخش مهمی از کشور عراق محسوب می‌شود. پایتخت آن شهر اربیل با جمعیت حدود سه و نیم میلیون نفر است و در کنار آن استان سلیمانیه واقع شده که بعد از استان اربیل به عنوان مهمترین استان منطقه کردستان عراق با جمعیتی حدود دو و نیم میلیون نفر محسوب می‌شود. همچنین استان‌های دهوک و شلمچه نیز از دیگر استان‌های منطقه کردستان عراق محسوب می‌شوند که امکان تامین بسیاری از نیاز‌های مردم این مناطق در زمینه‌های مختلف از جمله مواد غذایی و محصولات کشاورزی توسط صادرکنندگان ایرانی وجود دارد.

وی اظهار داشت: سه استان آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه دارای مرز‌های مشترک با اقلیم کردستان عراق هستند که حدود ۹ پایانه و بازارچه مرزی با اقلیم کردستان دارند. از جمله پایانه تمرچین در پیرانشهر در آذربایجان غربی به استان اربیل مرتبط است. همچنین بازارچه‌های سردشت و اشنویه در مرز‌های مشترک این استان با اقلیم قرار دارند.

پیلتن گفت: در استان کردستان نیز مهم‌ترین پایانه مرزی با اقلیم کردستان عراق که به استان سلیمانیه وصل است، باشماق در شهر مریوان است و سیرانبند نیز از دیگر بازارچه‌های مشترک ایران با اقلیم کردستان است که بین استان کردستان و سلیمانیه عراق واقع شده است.

وی ادامه داد: همچنین استان کرمانشاه از طریق پایانه پرویزخان در شهر قصر شیرین به استان سلیمانیه اقلیم کردستان عراق وصل است و به علاوه دو بازارچه شیخ صله و شوشمی بعنوان دو نقطه اتصال و زیرساخت تجاری دیگر با استان سلیمانیه اقلیم کردستان عراق وجود دارند.

وی در پایان خاطرنشان ساخت: در مجموع همه این ویژگی‌ها و زیرساخت‌ها امکان توسعه روابط تجاری ایران با اقلیم کردستان را بصورت دو جانبه و همچنین از طریق این منطقه به سایر بازار‌های کشور‌های منطقه فراهم کرده است که بهر‌ه‌برداری از همه این ظرفیت‌ها و زمینه‌ها در دستور کار سازمان توسعه تجارت ایران قرار دارد و همکاری دیگر نهاد‌های ذی‌ربط به ویژه وزارت امور خارجه، وزارت راه و شهرسازی، گمرک ایران و بخش خصوصی را می‌طلبد