تلاش آمریکا و برخی کشور‌های منطقه برای حذف ایران از ترانزیت

اقتصاد ۲۴- جنگ اقتصادی محور «غربی-سعودی-عبری» علیه جمهوری اسلامی ایران ابعاد تازه‌تری به خود گرفته و آمریکایی‌ها تمام تلاش خود را برای کاهش درآمد‌های ارزی ایران که می‌تواند جایگزینی برای درآمد‌های فروش نفت باشد، به کار بسته‌اند.

یکی از این درآمد‌ها می‌تواند ترانزیت باشد که به گفته برخی کارشناسان درآمد ترانزیت هر تن کالا از خاک کشورمان می‌تواند تا معادل فروش یک بشکه نفت برای کشور درآمد داشته باشد.

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی ۳۰ آذر ماه در حاشیه بهره برداری از ۵۲۶ دستگاه واگن باری و مسافری درباره ترانزیت گفت: می‌توانیم با افزایش تخفیف‌ها، شاهد افزایش عبور کالا‌های ترانزیتی از خاک کشورمان باشیم.

دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم در خدمت ترانزیت

در دولت سیزدهم دیپلماسی اقتصادی به کمک ترانزیت آمده و اخیراً پس از سفر‌های حسین امیرعبداللهیان به پاکستان و آذربایجان هم مشکل رانندگان ایرانی در خاک جمهوری آذربایجان برطرف شد و هم تا کنون کریدور جاده‌ای-ریلی ITI (اسلام آباد-تهران-استانبول) که به کریدور سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) نیز مشهور است، پس از ۱۲ سال احیا شده و یک کاروان کامیون و دو رام قطار باری از پاکستان با عبور از خاک ایران به سمت ترکیه عبور کرده است.

همچنین کریدور آزمایشی امارات-ایران-ترکیه نیز در آبان ماه امسال راه اندازی شد که نتایج بسیار مثبتی برای اماراتی‌ها داشت و بازرگانان و صاحبان کالای اماراتی از این کریدور به دلیل کوتاه شدن استقبال کرده‌اند.

اما برخی دست‌های پشت پرده در تعدادی از کشور‌های منطقه با عروسک گردانی آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها به کار افتاده‌اند تا ایران را از درآمد‌های ترانزیتی حذف کنند.

آغاز پروژه حذف ترانزیتی ایران؛ اول: انتقال پرواز‌های عبوری به آسمان عراق و آب‌های بین‌المللی خلیج فارس

اقدامی که در چند ماه گذشته با حذف ایران از کریدور هوایی شرقی-غربی و انتقال پرواز‌های عبوری از آسمان ایران به آب‌های بین‌المللی در خلیج فارس برای تردد هواپیما‌های اروپایی به سمت کشور‌های شرق آسیا آغاز شده است.

این در حالی است که هزینه مصرف سوخت برای ایرلاین‌های اروپایی یا شرق آسیا با هدف دور زدن آسمان ایران و عبور از آب‌های بین‌المللی خلیج فارس و دریای عمان، بسیار بالاست، اما با صدور نوتام (اطلاعیه‌های هوانوردی)‌های دروغین از سوی سازمان‌های هوانوردی بین‌المللی و اروپایی با تبلیغ نا امن بودن آسمان ایران، ایرلاین‌ها را وادار به عبور از مناطقی غیر از آسمان ایران می‌کنند.

همچنین کریدور هوایی شمال-جنوب نیز که برای برخی پرواز‌های ایرلاین‌های حاشیه خلیج فارس به سمت اروپا و شمال غرب، گریزی جز عبور از آسمان ایران نبود، با همکاری غربی‌ها که امنیت آسمان عراق را در اختیار گرفته‌اند، از آسمان ایران به این کشور منتقل شده است؛ نقش آمریکایی‌ها نیز در این میان گفته شده که متقاعد کردن دولت بغداد برای ارائه تخفیف‌های کلان به پرواز‌های عبوری ایرلاین‌های خارجی از آسمان این کشور است و سبب شده درآمد پرواز‌های عبوری از آسمان ایران به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.

تلاش آمریکا و برخی کشور‌های منطقه برای حذف ایران از ترانزیت

دوم: راه اندازی کریدور لاجورد برای جلوگیری از رشد ترانزیت از ایران

در دومین گام نیز با ایجاد کریدور لاجورد که شامل عبور کالا از بنادر پاکستان به سمت افغانستان، آسیای میانه، عبور از دریای خزر و سپس کریدور ریلی باکو-تفلیس-قارص است، سعی دارند مزیت جغرافیایی کریدور شمال-جنوب ایران را بی اثر کنند.

این در حالی است که بر اساس اعلام گمرک ایران در آذر ماه امسال یک میلیون و ۵۷ هزار تن کالای خارجی نیز از مسیر جمهوری اسلامی ایران ترانزیت شد که این میزان نسبت به آذر سال قبل ۵۳ درصد رشد داشته است.

به نظر می‌رسد استقرار دولت جدید در یکی از همسایگان شرقی کشورمان، سبب کاهش اعتماد صاحبان کالا به کریدور لاجورد و افزایش اقبال به عبور ترانزیتی از خاک ایران (کریدور شمال-جنوب) شده است که نشانه دیگری از شکست این پروژه غربی-عربی-عبری محسوب می‌شود.

سوم: عودت محصولات کشاورزی ایران به بهانه‌های سلامت

غربی‌ها و صهیونیست‌ها در گام دیگری برای کاهش درآمد‌های ارزی کشورمان، به سراغ دولت‌های طرف قرارداد خرید محصولات کشاورزی ایران رفته‌اند تا با بهانه‌هایی، چون عدم ثبت سموم مورد استفاده کشاورزان ایرانی در این کشور‌ها و عودت این محصولات، به بی اعتمادی نسبت به تولیدات ایرانی دامن بزنند.

بیشتر بخوانید: ترفند‌های قاچاق در روز روشن

چهارم: انتقال کریدور شمال-جنوب از ایران به همسایه غربی

در حالی که ایران حدود ۲۰ سال است که برای اتصال قطعه ۳۴ کیلومتری راه آهن شلمچه-بصره تلاش می‌کند، اما با مقاومت عجیب بغداد رو به رو و هر بار که یکی از مقامات ارشد کشورمان برای مذاکره به این کشور سفر کرده یا مقامات عراقی به تهران آمده‌اند، بعضاً مذاکرات در حد رؤسای جمهور دو کشور هم انجام شده است، اما بغداد با آغاز پروژه احداث راه آهن شلمچه-بصره به بهانه‌های مختلف خودداری می‌کند.

همچنین گفته شده آنکارا از مخالفان اصلی راه اندازی کریدور شمال-جنوب از خاک ایران و همچنین کریدور امارات ایران ترکیه است و به نظر می‌رسد با پشتیبانی صهیونیست‌ها، این کریدور از خاک ایران به عراق منتقل شود.

عراقی‌ها نیز با یک شرکت ایتالیایی برای ساخت خط آهن بندر فاو به ترکیه مذاکره کرده‌اند. این در حالی است که برای ایران عبور از شرق به غرب عراق و دسترسی به سوریه و بندر لاذقیه در ساحل مدیترانه، در ارجحیت است.

کارشناس ترانزیت: بهانه‌جویی‌های عراق با اعمال نفوذ آمریکا برای مخالفت با ترانزیت کامیون‌های ایرانی

محمدجواد شاه‌جویی کارشناس اقتصاد حمل و نقل در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حذف ایران از فضای ترانزیتی منطقه اظهار کرد: به طور کلی تلاش‌ها برای حذف ایران از کریدور‌های منطقه است؛ هر کریدور جدیدی هم که راه اندازی می‌شود، تلاش‌ها برای لغو آن آغاز می‌شود.

وی با بیان اینکه ترکیه یکی از کشور‌هایی است که به دنبال بستن مسیر‌های کریدوری از خاک ایران است افزود: آمریکا تلاش و تمرکز گسترده‌ای برای تبدیل عراق به سد ترانزیتی ایران را آغاز کرده است؛ احداث راه آهن شلمچه-بصره حدود ۲۰ سال است که میان دو کشور مطرح شده و که در ۱۰ سال اخیر، این مذاکرات جدی‌تر شده است، اما آمریکایی‌ها نمی‌گذارند این راه آهن احداث شود؛ حتی در سفر اخیری که رستم قاسمی به عراق رفته بود، عراقی‌ها به شدت مقاومت نشان داده بودند.

آمریکا نمی‌گذارد کامیون‌های ایرانی از مرز بوکمال عراق با سوریه به دمشق بروند

کارشناس صنعت ترانزیت با تأکید بر مقاومت شدید آمریکایی‌ها و فشار آن‌ها بر دولت بغداد برای ممانعت از واگذاری مرز «بوکمال» میان عراق و سوریه واقع در غرب عراق به ایران، تصریح کرد: آمریکایی‌های اجازه نمی‌دهند ایران از مرز بوکمال استفاده کند؛ مرز دیگر عراق با سوریه در اختیار گروه‌های کرد است؛ مرز تنف میان عراق و سوریه نیز در اختیار آمریکایی‌ها قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: مرز تنف، مرز اصلی میان عراق و سوریه است که آمریکایی‌ها آن را در اختیار گرفته‌اند این مرز بزرگراه دارد و امکان عبور کامیون‌های ترانزیتی از این بزرگراه وجود دارد، اما اجازه تردد به خودرو‌های کشور‌های محور مقاومت در این منطقه از سوی آمریکایی‌ها داده نمی‌شود.

شاه‌جویی راه آهن شلمچه-بصره را از نظر آمریکایی‌ها burning bridge (پل سوزان) عنوان کرد و گفت: این عنوانی است که آمریکایی‌ها به پل راه آهن شلمچه-بصره بر روی رودخانه اروند گذاشته‌اند، چون معتقدند اگر این پل احداث شود، آمریکایی‌ها به آتش کشیده می‌شوند.

منافع ایران در تقویت کریدور شرقی-غربی عراق است

وی تأکید کرد: ما اعتقاد به کریدور شرقی-غربی در عراق داریم که کاملاً به سود منافع ما و ضد منافع غربی‌هاست، ولی آمریکایی‌ها دنبال ایجاد کریدور شمالی جنوبی در عراق هستند که به سود منافع آمریکایی‌ها و رقیب کریدور شمال-جنوب در ایران است.

به گفته این کارشناس اقتصاد حمل و نقل، نام این مسیر را آمریکایی‌ها «راه خشک» گذاشته‌اند که فاو را به ترکیه وصل می‌کند؛ ترک‌ها هم به شدت این مسیر را حمایت می‌کنند.

وی با اشاره به تصویب قانون ترانزیت در مجلس عراق و پیوستن به کنوانسیون تیر (TIR) در دولت این کشور افزود:، اما غربی‌ها اجازه نمی‌دهند ترانزیت از خاک این کشور راه اندازی شود؛ حتی نیازی هم به پیوستن به کنوانسیون تیر نبود؛ در حال حاضر در کشور ما ۸۰ درصد ترانزیتی که انجام می‌شود، بدون ثبت در کنوانسیون کارنه تیر است و بخش کوچکی از آن ذیل تیر است.

دلیل عراقی‌ها مبنی بر عدم عضویت در TIR یک بهانه است

شاه‌جویی تصریح کرد: تیر یک آدرس دهی غلط است که می‌خواهند ایران را به آن مشغول کنند؛ سازمان جهانی‌ای رو که کنوانسیون تیر ذیل آن است، سال گذشته اعلام کرد ایران بیشترین ثبت عبور ترانزیتی را ذیل این کنوانسیون داشته است و ما در این کنوانسیون رتبه اول را کسب کردیم؛ بنابراین اینکه عراقی‌ها جلوی عبور کامیون‌های ایرانی به دلیل عدم عضویت در کنوانسیون تیر را گرفته‌اند، به نظر می‌رسد بیشتر یک بهانه باشد تا یک استدلال؛ وگرنه می‌توانند یک مرز ورودی و یک مرز خروجی خود را باز کنند تا کامیون‌های ایران از یک مرز وارد و از مرز دیگر خارج شوند؛ ما حتی می‌توانیم سامانه جامع گمرکی را برای عراقی‌ها راه اندازی کنیم تا این اتفاق آغاز شود.

ترکیه کالا‌های خود را از خاک عراق به عربستان می‌برد

وی درباره اینکه چرا ترکیه اجازه ترانزیت کامیون‌های ایرانی به سوریه را نمی‌دهد؟ یادآور شد: در حال حاضر حجم اندکی کالا با کامیون‌های ایرانی با عبور ترانزیتی از خاک ترکیه به سوریه از مرز مرسین تردد می‌کنند؛ اما ترک‌ها اجازه نمی‌دهند این میزان افزایش یابد.

کارشناس ترانزیت تأکید کرد: ترکیه در حال ترانزیت از خاک عراق است و یک تا دو روزه به مرز عربستان می‌رسد و کالا‌های ترکیه‌ای را به کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس صادر می‌کند، اما زمانی که ما درخواست ترانزیت می‌کنیم، عراق اجازه نمی‌دهد. حال هم ترکیه دنبال اتصال بندر فاو به ترکیه است؛ این در حالی است که زیرساخت‌های بندر بصره قوی‌تر از فاو است.