سناریو‌های مختلف در مورد درآمد‌های نفتی ایران

اقتصاد۲۴-  شرکت ملی نفت ایران امروز به خبر افزایش ۴۰ درصدی صادرات نفت ایران، واکنش نشان داد.

شرکت ملی نفت ایران، در ادامه توضیحات گفته بود که گزارش‌های آماری افزایش صادرات نفت رییس جمهور، بر مبنای اسناد و مدارک محکم دال بر افزایش فروش و دریافت تمامی مطالبات ناشی از فروش نفت بوده و مستندات آن در مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران موجود است.

البته این شرکت هم از ارائه آمار و شفاف‌سازی خودداری کرد و گفت به خط قرمز‌های سیاسی و موقعیت خاص کشور اجازه رسانه‌ای کردن این آمار را به وزارت نفت نمی‌دهد.

چرا شرکت ملی نفت این خبر را منتشر کرد؟

توضیح جدید شرکت ملی نفت احتمالا به دلیل واکنش عبدالناصر همتی، رییس پیشین بانک مرکزی به ادعای رییسی است. همتی این ادعا را رد کرده بود و در ویدیویی گفته بود: «در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ قیمت جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی چیزی بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است؛ بنابراین اگر هیچ تلاشی هم نمی‌کردیم، قاعدتاً با صادراتی که در سال گذشته داشتیم، می‌توانستیم نزدیک به ۶۰ درصد رشد درآمد داشته باشیم.»

البته این ادعا در حالی مطرح می‌شود که به گزارش اوپک، قیمت نفت ایران از متوسط قیمت نفت اوپک، ۵ دلار ارزان‌تر است.

بیشتر بخوانید: انتصاب جدید در شرکت ملی نفت ایران

رونمایی از آمار عجیب صادرت نفت ایران به چین/ صادرات به ۲ میلیون بشکه رسید؟

البته، جواد اوجی، وزیر وقت نفت هم در رشته توییتی ادعای رییس‌جمهور را تایید کرد. پیش از این هم، محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفتگو با فارس اعلام کرده بود: از گفتن اعداد و ارقام صادرات معذور هستم، فقط در همین حد می‌توانم توضیح بدهم که وضعیت بهتر شده است.

پس از انتشار این آمار و تایید شرکت ملی نفت ایران، دو سناریو درباره درآمد‌های نفتی ایران مطرح شد. در سناریوی اول، ایران نفت می‌فروشد، ولی همچنان قادر به انتقال پول آن به کشور نیست و مجبور است به جای پول نفت، کالا دریافت کند.

قرارداد ۲۵ ساله عامل افزایش صادرات نفت شد؟

سناریوی دیگر درباره کشوری است که طرف حساب عمده معاملات نفتی ایران است. بنا بر آمار اتاق تهران، ایران ۹۰ درصد از نفت خود را به چین می‌فروشد و این کشور هم پول نفت را با شرایطی خاص بازمی‌گرداند.

به نظر می‌رسد این سناریو از سناریوی قبلی منطقی‌تر باشد، زیرا رویترز در ماه ژانویه گزارش داده بود که بنا بر ردیابی نفت‌کش‌ها، میزان فروش نفت ایران در این چند ماه به چین افزایش یافته است.

گمرگ چین هم همین ماه اعلام کرده بود که واردات نفت از ایران در ماه دسامبر امسال بیش از ۲۶۰ هزار تن بوده است.

سیگنال بودجه درباره قرارداد ایران و چین

بودجه ۱۴۰۱، با پیش‌فرض فروش روزانه ۱٫۲ میلیون بشکه در روز نوشته شده است. این در حالی است که به گفته رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران، ایران در سال پیش روزانه حدود ۷۰۰ هزار بشکه نفت فروخته است.

مقامات دولتی ایران، بار‌ها اعلام کرده‌اند که قرار نیست امسال، بودجه را با فرض رفع تحریم‌ها تنظیم کنند. از طرفی دیگر هم، اگر بودجه ۱۴۰۰ را با بودجه سال ۱۴۰۱ مقایسه کنیم متوجه نصف شدن میزان فروش نفت می‌شویم. به عبارت دیگر یعنی دولت امیدی به احیای برجام ندارد و با پیش‌فرض ثابت ماندن تحریم‌ها، رقم فروش نفت را نصف کرده است.

البته مساله به همین سادگی نیست؛ از یک طرف مقامات بار‌ها اعلام کردند که بودجه با نگاه رفع تحریم‌ها نوشته نشده و آمار فروش نفت نصف شده است. از سوری دیگر، اگر قرار بود بودجه منطقی تنظیم شود، میزان صادرات نفت، روزانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته می‌شد.

چشم امید دولت به قرارداد ایران و چین

به گفته وزیر امور خارجه ایران، قرارداد ایران و چین وارد فاز اجرایی شده است. با شروع فاز عملیاتی قرارداد ۲۵ ساله و آمار منتشر شده می‌توان گفت که دولت سیزدهم، به این قرارداد چشم امید بسته است.

نشریه پترولیوم اکونومیست در ۱۲ شهریور ۹۸ درباره بخش نفتی این قرارداد نوشته بود که طبق قرارداد ۲۵ ساله میان دو کشور، چین نفت و گاز ایران را با ۳۰ درصد تخفیف می‌خرد و دو سال، برای پرداخت پول نفت ایران مهلت دارد. بعد از پایان یافتن این مدت هم می‌تواند بازپرداخت بدهی نفتی خود را با یوآن انجام دهد.

همچنین چین می‌تواند دو سوم مبلغ خرید نفت و گاز را به صورت نقدی و آن هم با یوآن به ایران پرداخت کند و یک سوم بقیه را به شکل کالا و خدمات پس دهد.