بازی چین و روسیه با کارت ایران در منطقه

اقتصاد ۲۴- وال استریت ژورنال نوشت: بحران اوکراین نقصی در استراتژی رئیس جمهور بایدن در قبال ایران را آشکار می‌کند. واشنگتن به گونه‌ای با پکن و مسکو تعامل می‌کند که گویی آن‌ها در منافع اصلی ایالات متحده در رابطه با ایران مشترک هستند، در حالی که آن‌ها در عوض با تهران برای تضعیف نظم جهانی به رهبری آمریکا فعالیت می‌کنند.
به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: این همان چیزی است که مقامات تهران می‌گویند. محمود عباس زاده مشکینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، چهارشنبه گذشته گفت: در نظم نوین جهانی مثلثی متشکل از سه قدرت ایران، روسیه و چین شکل گرفته است. او در مورد هدف صریح بود: «این ترتیبات جدید، پایان هژمونی ناعادلانه ایالات متحده و غرب را نوید می‌دهد.»

تیم بایدن گوش نمی‌دهد. جمعه گذشته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در ژنو با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، دیدار کرد، دیداری که لاوروف در آن پیشنهاد توافق موقت برای خروج از بن بست مذاکرات هسته‌ای ایران را پیشنهاد کرد. بلینکن گفت: «روسیه احساس فوریت ما را دارد و ما امیدواریم که روسیه از نفوذ خو... با ایران استفاده کند تا تهران این احساس فوریت را متوجه شود.»

بیشتر بخوانید: تام کاتن و ۹ سناتور آمریکا خواهان سخت گیری علیه ایران شدند

همانطور که بلینکن صحبت می‌کرد، روسیه در حال برگزاری رزمایش دریایی مشترک با چین و ایران در اقیانوس هند بود. روز قبل، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، میزبان ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در مسکو بود. رئیسی در یک سخنرانی در مقابل دوما، «جبهه مقاومت» را مورد اشاره قرار داد، جنبشی که ایران برای از بین بردن نظم تحت رهبری آمریکا در خاورمیانه رهبری می‌کند. وی گفت: مقاومت، آمریکایی‌ها را از افغانستان و عراق بیرون راند و همچنین «الگوی موفق همکاری ایران و روسیه در سوریه» را ایجاد کرد.

در همین راستا، رئیسی انتقادات اصلی پوتین را در رابطه با اوکراین تکرار کرد. رئیسی گفت که «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» به دنبال نفوذ در مناطق مختلف جغرافیایی است که منافع مشترک کشور‌های مستقل را تهدید می‌کند.

کارزار پوتین برای به کنترل درآوردن اوکراین، ارتباط مستقیمی با پروژه مشترک روسیه و ایران برای حمایت از حکومت اسد در سوریه دارد. پایگاه‌های دریایی روسیه در سواستوپل، کریمه (که پوتین در سال ۲۰۱۴ از اوکراین گرفت) و در طرطوس، سوریه، به عنوان مراکز عملیاتی برای حضور روسیه در مدیترانه عمل می‌کنند. یک اوکراین قوی و مستقل، توانایی مسکو را برای ایجاد قدرت در خاورمیانه تهدید می‌کند.
پوتین ممکن است موافق باشد که ایران هرگز نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. با این حال، همکاری نزدیک با ایالات متحده برای دستیابی به این هدف، با اولویت فوری‌تر او که تضعیف نظم تحت رهبری آمریکا است، تداخل دارد.

به نوبه خود، رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، مجموعه‌ای مشابه از محاسبات را انجام می‌دهد. به لطف یکی از سریع‌ترین تجهیزات نظامی تاریخ، چین اکنون دارای بزرگترین نیروی هوایی آسیا، بزرگترین ارتش جهان از نظر تعداد نیرو‌های فعال و بزرگترین نیروی دریایی از نظر تعداد شناور‌ها است.

به گفته فرماندهان حوزه هند و اقیانوسیه ایالات متحده، ارتش چین تا سال ۲۰۲۷ با موفقیت به تایوان حمله خواهد کرد. پنتاگون در حال رقابت با این کشور است. آمریکا در حال دستیابی به سلاح‌ها و فناوری‌های جدیدی است که می‌توانند چین را بازدارند، اما این‌ها تا اواخر این دهه به طور کامل اجرایی نمی‌شوند. بنابراین، بهترین فرصت چین برای تصرف تایوان بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ خواهد بود، زمانی که نوسازی نظامی آن به اوج خود می‌رسد و نیرو‌های آمریکایی هنوز در حال تطبیق خود با شرایط هستند.

خوب اینجا باز به ایران می‌رسیم. در صورت وقوع جنگ در تایوان، چین به تهران و نیرو‌های نیابتی‌اش به عنوان عامل ایجاد تهدید برای کشتی‌رانی می‌نگرد تا یک یا چند ناو آمریکایی در خلیج فارس را گرفتار کنند. اما ارزش محور ایران به همین جا ختم نمی‌شود. پکن به شدت به واردات نفت خاورمیانه وابسته است. هدف آن حفاظت از خطوط تدارکات طولانی و آسیب پذیر خود با سرنگونی ایالات متحده به عنوان قدرت برتر منطقه است. چین آنقدر قوی نیست که بتواند مستقیماً امریکا را به چالش بکشد، بنابراین از ایران استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید: چرا دیپلمات‌ها نگران گزارش آژانس هستند؟

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اخیراً اعلام کرد که توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین که سال گذشته منعقد شده بود، اجرایی شده است. در قلب این توافقنامه، نفت برای کمک‌های امنیتی آمده است. آیا چین فعالانه ایران را تشویق می‌کند تا نیرو‌های نیابتی خود را علیه متحدان آمریکا در خلیج فارس به میدان بیاورد؟ فکر نمی‌کنیم. اما پکن در حال افزایش قدرت ایران است و هیچ کاری برای مقابله با رفتار‌های تهران انجام نمی‌دهد.

پکن دریافته است که وقتی متحدان ایالات متحده برای کمک به واشنگتن مراجعه می‌کنند، با آمریکای خسته و پریشان مواجه می‌شوند که تمایل کمتری برای بازداشتن ایران دارد. متحدان امریکا در این بین با عدم قطعیت به سمت پکن متمایل می‌شوند؛ بنابراین این باعث می‌شود که نفوذ چین در امور نظامی خاورمیانه به میزان قابل توجهی افزایش یابد. پکن اکنون تجهیزات نظامی را به اکثر متحدان خاورمیانه‌ای ایالات متحده می‌فروشد و با عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای تولید سلاح مشارکت می‌کند. همچنین در حال کمک به سعودی‌ها است تا بر فناوری هسته‌ای تسلط پیدا کنند. در بهار ۲۰۲۱، جامعه اطلاعاتی ایالات متحده دریافت که که چین به طور مخفیانه در حال ساخت یک سایت نظامی در بندر خلیفه در نزدیکی ابوظبی است. این ساخت و ساز، اما پس از فشار‌های واشنگتن متوقف شد.

توافق موقت در بحث مذاکرات احیای برجام که لاوروف با بلینکن در مورد آن صحبت کرد، بنا بر گزارش‌ها از ایران می‌خواهد در ازای لغو تحریم ها، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را کاهش دهد. اما این تنها به اقتصاد ایران کمک می‌کند و در عین حال به تهران اجازه می‌دهد توانایی تولید مواد شکافت‌پذیر کافی در زمانی کوتاه را برای ساخت سلاح هسته‌ای حفظ کند. در نتیجه، جنگ‌های نیابتی گسترش خواهد یافت و اخاذی هسته‌ای ادامه خواهد یافت.
در مجموع، چین و روسیه در حال تقویت ایران هستند. هر دو به شریکی در خاورمیانه نیاز دارند که وقف تضعیف قدرت ایالات متحده باشد. در این میان، رویکرد واشنگتن باید استراتژیک‌تر باشد. در میان اعضای ائتلاف جهانی که به نابودی نظم تحت رهبری آمریکا اختصاص دارد، ایران آسیب پذیرترین کشور است. وظیفه ایالات متحده این است که آن را تبدیل به کشوری غیر مضر برای واشنگتن کند.