امید هیچ معجزه‌ای نیست/ هزینه‌های کنش سیاسی و مدنی بالا رفته است

اقتصاد۲۴- مهدی مقدری فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو سازمان عدالت و آزادی ایران در گفت‌وگویی با رویداد۲۴ تحلیل خود از شرایط موجود را گفته و پیش‌بینی کرده که در سال جدید چه شرایطی پیش روست. مقدری معتقد است در وضعیتی که با نگاه‌های امنیتی و انسداد سیاسی ترکیب می‌شود، کنشگران حزبی دچار سرخوردگی، بی‌کنشی و ناامیدی از آینده کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌شوند و امید هیچ معجزه‌ای هم نیست. متن گفت‌گو با مقدری را در ادامه بخوانید:

* وضعیت احزاب اصلاح‌طلب را در سال ۱۴۰۰ چطور ارزیابی می‌کنید؟

بگذارید در ابتدای گفتگو روشن کنم که من دستِ‌کم دو دسته احزاب اصلاح‌طلب می‌شناسم و میان آن‌ها تفاوت قائل هستم. دسته اول، احزاب پیشرو که به ارزش‌های اصلاح‌طلبی از جمله آزادی، حقوق بشر و برابری پایبندند و برای گذار به دموکراسی و حکمرانی‌خوب تلاش می‌کنند. دسته دیگر که تنها برای حضور در قدرت و بهره‌برداری از برند اصلاحات استفاده می‌کنند.

بر این اساس، در سال‌های اخیر و به‌ویژه در سال ۱۴۰۰، دسته اول اصلاح طلبان در رویارویی با براندازی جمهوریت و تهی‌کردن عمدی انتخابات از معنا توسط اقتدارگرایان، تلاش کردند در نقش آگاهی‌بخشی مردم تمرکز کنند و به سیاست‌ورزی جامعه‌محور روی بیاورند؛ و از آنجا که هزینه‌های کنش سیاسی و حتی مدنی بالا رفته است، رویارویی با این هستۀ سخت در توان کنش‌گران حزبی نیست. دسته دوم، که اصولاً هیچ ملاک و معیاری برای نقش‌آفرینی سیاسی ندارد و تنها به حضور در انتخابات دل خوش کرده‌اند، حتی در انتخابات غیررقابتی حاضر شده بودند و با قهر ملت از صندوق رای رو‌برو شدند.

بیشتر بخوانید: داستان ادامه‌دار رقابت‌های نفتی/ اختلافات درونی اصولگرایان به استیضاح جواد اوجی ختم می‌شود؟

در چنین وضعیتی که با نگاه‌های امنیتی و انسداد سیاسی نیز ترکیب می‌شود، کنشگران حزبی دچار سرخوردگی، بی‌کنشی و ناامیدی از آینده کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌شوند و امید هیچ معجزه‌ای هم نیست. بااین‌وجود، حتی کارکرد‌های اصلی احزاب ازجمله آموزش، اطلاع‌رسانی، نشست‌های عمومی و ... نیز به محاق رفته و البته همه‌گیری کرونا نیز اندک برنامه‌های احزاب پیشرو را نیز به تعطیلی کشانده است. خلاصه اینکه، احزاب اصلاح‌طلب حال‌ و روز خوشی ندارند و این زنگ خطری برای نظام حاکم و جامعه سیاسی و مدنی ایران است.

* با وجود شکست‌ها، آیا افق‌های روشنی برای فعالیت حزبی اصلاح‌طلبان در سال آینده متصور هستید؟

تا زمانی که در بر همین پاشنه بچرخد و هزینه کنش‌گری بالا باشد، انتخابات غیررقابتی برگزار شود، کنشگران اصلاح‌طلب به مثابه عامل بیگانه دیده شوند، محیط کنش‌گری در تنگنا قرار گیرد، تبعیض سیاسی جولان بدهد و در یک کلام، انسداد سیاسی تقویت شود، امید هیچ افق روشنی نیست. مهاجرت کنشگران و نخبگان مدنی نتیجۀ چنین وضعیتی است.

* دلیل کاهش اقبال مردم به اصلاح‌طلبان در انتخابات را چه می‌دانید؟

این عدم اقبال لزوماً معطوف به اصلاح‌طلبان نیست؛ من بستر‌های رویگردانی از ساختار را می‌بینم. اگر تنها رویگردانی از اصلاح‌طلبان بود، سبد رای آن‌ها باید به سمت نیرو‌های مستقل یا بنیادگرایان حرکت می‌کرد؛ درحالی‌که به سمت عدم مشارکت بی‌سابقه در تاریخ جمهوری اسلامی ایران رفت و این زنگ خطر دیگری برای نظام است. رهبران ما همیشه به دنبال مشروعیت هستند، و سال انتخابات غیررقابتی که حتی در آن چهره‌های طراز اول گذشته تاییدصلاحیت نمی‌شوند، از مشروعیت دور می‌شود.