همسایگان داده‌های محیط زیستی ایران را قبول ندارند

اقتصاد۲۴- آقای سلاجقه ماهی صبور خورده‌اید؟ این ماهی زیستگاهش خلیج فارس است و در آب‌های شیرین تخم‌ریزی می‌کند. «صبور» زمانی غذای محبوب کارگران خوزستانی بود، اما امروز در خوزستان گیر نمی‌آید، دلیلش هم بلایی است که ما بر سر کارون آورده‌ایم. خبرنگار «پیام ما» در نشست خبری علی سلاجقه رئیس سازمان محیط‌زیست با تاثیر تخریب محیط زیست بر معیشت کارگران خوزستانی صحبت‌های خود را آغاز کرد، به نواقص دیپلماسی گرد و غبار ایران پرداخت و در ادامه از پیگیری پرونده فعالان زندانی محیط زیست زندانی پرسید.

آخرین روز هفته محیط زیست در حالی رقم خورد که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پس از مجموعه‌ای از سفر‌های استانی به همراه معاونانش مقابل خبرنگاران نشستند تا به پرسش‌های آن‌ها پاسخ گویند. او در پاسخ به «پیام ما» درباره اینکه چرا پتروشیمی‌های ماهشهر و بندر امام که باعث آلودگی خلیج فارس شده‌اند همچنان از کارون تغذیه می‌کنند و به جای آن سراغ آب شیرین کن نمی‌روند، علاوه بر اینکه پساب وحشتناک تولید می‌کنند، وعده پیگیری این موضوع را داد.

پیگیر وضعیت فعالان محیط زیست زندانی هستم

«آقای سلاجقه شما بار‌ها بر روی دیپلماسی محیط زیست و غبار تاکید کرده، این عبارت را به ادبیات مسئولان و رسانه‌ها کشانده و چند روز پیش منشا اصلی ریزگرد‌های ایران را عربستان اعلام کرده‌اید. در سازمان حفاظت محیط زیست چند دیپلمات داریم، آیا دیپلماسی محیط زیست به این خلاصه می‌شود که چند سفیر را دعوت کنیم؟ چرا هیچ تصویری از ملاقات شما با سفیر یا سفرا وجود ندارد؟ آیا خبرنگاران امکان بازدید از منشا ریزگرد‌های عراق و محدوده هورالعظیم در این کشور را دارند؟ آیا رسانه‌ها می‌توانند مناطقی که ایران در همان زمان جنگ از سوی کشورمان مالچ‌پاشی شده است را از نزدیک ببینند؟ صحبت‌های شما درباره نقش اصلی عربستان در موضوع ریزگرد‌ها که مورد سوءاستفاده رسانه‌های ترک قرار گرفته است آیا دیپلماتیک بوده است؟ شما بار‌ها در صحبت‌های خود به خدا، پیغمبر، دین و آیات قرآن استناد کرده‌اید. شرعا بر شما و رئیس‌جمهور به عنوان شخصی که مسئول دستگاه قضا بوده تکلیفی وجود دارد که کار فعالان محیط زیست زندانی را پیگیری کنید. نباید تفکیک قوا تبدیل به مقوله‌ای شود که مسئولان پاسخگویی خودشان را کنار بکشند کما اینکه در دولت قبل وزارت اطلاعات اعلام کرد بر اساس گزارش‌های کارشناسی این افراد جاسوس نیستند.»

در مقابل این پرسش‌ها که خبرنگار «پیام ما» مطرح کرد علی سلاجقه به نقش وزارت خارجه، وزارت نیرو و… در موضوع دیپلماسی اشاره و عنوان کرد که کشور خط و خطوط خاص خود را دارد. اینکه منافع ملی با احترامی که به روابط بین‌الملل گذاشته می‌شود در همه موارد در نظر گرفته می‌شود. او گفت: کشور‌های اطراف ایران داده‌ای درباره ریزگرد‌ها و منشا آن‌ها در کشورشان ندارند و در عین حال داده‌هایی که ایران فراهم کرده‌اند را هم قبول نمی‌کنند. سلاجقه قول داد که موضوع بهره‌گیری آب کارون توسط پتروشیمی‌ها را هم پیگیری کند و از همه ظرفیت‌ها در این زمینه بهره بگیرد. در موضوع پرونده فعالان محیط‌زیست زندانی هم او گفت: از نظر انسانی همه انسان هستیم و امیدوارم هیچکس محصور نباشد. برخی موارد امنیتی است، اما در این باره با رئیس جمهور صحبت کرده‌ام و باز هم به او یادآوری می‌کنم.

تاسیس پایگاه اطفای حریق در میانکاله

در سال گذشته ۴۲ مورد آتش‌سوزی در میانکاله ثبت و به ورود دستگاه‌های اطلاعاتی، سپاه و پلیس منجر شد. امسال نیز تاکنون شش مورد آتش سوزی در این منطقه حفاظت شده داشته‌ایم، آیا منشا این آتش‌سوزی‌ها با تمام این پیگیری‌ها مشخص نشده است؟ این پرسشی بود که دیگر خبرنگار «پیام ما» در این جلسه مطرح کرد. پاسخ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این بود که در میانکاله افرادی را داریم که شکارچی هستند و در عین حال خود را به عنوان چهره مطالبه‌گر محیط زیستی معرفی می‌کنند. به گفته او در این منطقه متاسفانه از معیشت مردم و..، سوءاستفاده‌هایی می‌شود و ما از دستگاه‌های امنیتی و نیروی انتظامی خواهش کرده‌ایم در این زمینه ورود کنند. کسانی که مسبب حریق در میانکاله هستند، مردم منطقه نیستند در عین حال ما مکلفیم برای موضوع معیشت مکمل و جایگزین مردم برنامه‌هایی را داشته باشیم. در کنار آن نیز پایگاه اطفای حریق در آنجا تاسیس می‌شود و اعتبارات آن نیز تامین شده است.

منتشر نشدن گزارش‌های ارزیابی محیط زیست جرم است

روسای محیط زیست در همه دوره‌ها اعلام می‌کنند گزارش‌های ارزیابی محیط زیست در کشور باید منتشر شود. در هیچ سند، آیین‌نامه، دستور، بخشنامه و حتی کاغذ دست نویسی هم ذکر نشده که گزارش ارزیابی محرمانه است، اما در سازمان حفاظت محیط زیست کمیته ارزیابی همواره در جواب خبرنگاران برای دسترسی به این گزارش‌ها به یک گزاره اکتفا می‌کند «محرمانه است». چنین گزاره‌ای ترک فعل و و از نظر قانون جرم است. مردم باید در جریان قرار بگیرند در پروژه‌ها در مقابل چیزی که می‌دهند چه چیزی می‌گیرند و با محرمانه تلقی شدن این گزارش‌ها این شائبه شکل می‌گیرد که ما می‌خواهیم کاری کنیم شما نفهمید. چه زمانی قرار است این ماجرا حل شود؟ کما اینکه در موضوع پتروشیمی‌میانکاله آنچه جلوی دروغ‌های گفته شده و خسارت گسترده به منطقه را گرفت گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی بود. علاوه بر این‌ها ما در کشور با تعدد اسلحه مواجهیم و در مواردی شاهدیم محیط‌بان ما با اسلحه‌ای زخمی می‌شود که مجاز است. سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان سازمانی که بر اساس قانون می‌تواند در روند مجوز‌ها دخیل باشد در این باره چه می‌کند؟

علی سلاجقه در پاسخ به خبرنگار «پیام ما» پاسخ پرسش اول را خود به عهده گرفت و از حسن اکبری معاون محیط طبیعی خواست به پرسش دوم پاسخ گوید. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: من هم به شفاف‌سازی معتقدم، ولی هر سیستمی یک‌سری مسائل دارد و این فقط به ایران نیز خلاصه نمی‌شود. برخی موارد محرمانه است گرچه در یوم‌الحساب همه چیز آشکار می‌شود. اینکه می‌گوییم در محیط زیست برخی چیز‌ها استخوان لای زخم است هم به همین موضوع مربوط می‌شود و در مواردی به واسطه برخی مصالح ناچاریم این‌ها را اعلام نکنیم. البته خوشبختانه ما تا الان تحت هیچ فشاری نبوده‌ایم و آنچه در نظر گرفته‌ایم ملاحظات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است.

بیشتر بخوانید: سناریو تکراری حریق در سریال آتش‌سوزی میانکاله

اکبری نیز درباره اسلحه‌ها توضیح داد: در حال حاضر توزیع اسلحه در کشور کم شده است. این موضوع یا به خاطر پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست است و یا به مشکلات ما در تولید برمی‌گردد. با این حال ما در کمیسیون حمل سلاح پیگیری‌های خود را انجام می‌دهیم که استعلام محیط زیست را لحاظ کنند. در مواردی هم شاهدیم به جای سلاح شکاری از عبارت سلاح عشایری برای توزیع سلاح استفاده می‌کنند که همین موضوع باعث عدم ورود سازمان حفاظت محیط زیست می‌شود.

از توافقنامه پاریس جلوتریم

چرا زمانی که ما توافقنامه پاریس را داریم که سازوکار مالی آن مشخص است و کشور‌ها هم عضوش هستند، این توافقنامه را در کشور اجرایی نمی‌کنیم و تکلیف آن مشخص نمی‌شود؟ در حال حاضر کشور‌هایی که بیشتر اثرات را از گرد و غبار و تغییر اقلیم می‌برند همان کشور‌هایی هستند که به این توافقنامه نپیوسته‌اند. همچنین کارشناسان عنوان می‌کنند با توجه به پسروی آب دریای خزر، لایروبی خلیج گرگان به خشک شدن آن منجر می‌شود و نابودی میانکاله را به همراه دارد. اصراری که استاندار گلستان در این باره دارد به تسهیل کار شناور‌ها برمی‌گردد. علاوه بر این‌ها سازمان بنادر و کشتیرانی به عنوان مسئول پروژه باید گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA) ارائه کند. آن‌ها قصد دارند ۱۰۰ هکتار از تالاب را خشک کنند و لای را آنجا بریزند در حالی که باید این لای در آب‌های عمیق ریخته شود و گزارشی هم در این زمینه ارائه نکرده‌اند. اگر قرار است کار‌ها درست پیش برود باید بر اساس کار کارشناسی باشد آیا گزارش EIA این پروژه موجود است؟ همچنین پتروشیمی‌ها در ماهشهر و عسلویه آنقدر جیوه در دریا ریخته‌اند که در بندر ماهشهر ماهی‌ها قابل خوردن نیستند. پتروشیمی‌ها هم زورشان زیاد است، شما برای این موضوع چه کرده‌اید؟
این سه پرسش را علیرضا غمخوار مدیر مسئول سایت خبری محیط زیست ایران از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پرسید. علی سلاجقه در این باره گفت: توافقنامه پاریس از دستور کار مجلس خارج شده است هر چند ما الان نسبت به تعهداتی که در این توافقنامه برای ما در نظر گرفته شده بود جلوتر هم هستیم. به عنوان مثال ما توانسته‌ایم مشکل فلر‌ها که هوا را آلوده می‌کردند حل می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: وضعیت منفی ذخایر آب تهران نسبت به سال قبل

در مباحثی هم که درباره میانکاله مطرح است، گزارش‌های مرتبط با این پروژه را پژوهشکده اقیانوس‌شناسی و دانشگاه‌های منطقه مطالعه کرده‌اند. کسانی که محقق و صاحب‌نظر در این زمینه هستند می‌گویند این اتفاق نمی‌افتد. در عین حال رئیس جمهور هم تاکیده کرده است کار‌های به زمین مانده انجام شود البته این بدان معنا نیست که طرح جدیدی داشته باشیم، بلکه باید آنچه نیمه تمام است را تمام کنیم. درباره فاجعه‌ای که توسط پتروشیمی‌ها اتفاق می‌افتد در بازدیدی که از عسلویه داشتم این مورد را به وزیر نفت گزارش داده‌ام. رفع این معضلات از مطالبات مردم است. در ماهشهر هم ما وضعیت هوا و آب را بررسی کرده و حتما پرونده را به مراجع مرتبط می‌فرستیم ضمن اینکه به معاون وزیر در امور پتروشیمی‌هم تذکر داده‌ایم اوضاع را سریع‌تر ساماندهی کند.
مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در این باره ادامه داد: در این پروژه جدا از بحث لایروبی قرار است در فاز بعدی پمپاژ آب خزر به خلیج گرگان آنهم با دبی بالا انجام شود. بنده هم شخصا درباره لایروبی خلیج گرگان و آشوراده ممکن است نظراتی داشته باشم، اما از آنجا که دانشگاه‌ها و پژوهشکده اقیانوس‌شناسی در این باره به جمع‌بندی رسیده‌اند که این اتفاق بیفتد ما با آن موافقیم. باز هم تاکید می‌کنم قرار است پروژه دومی باشد که موارد مرتبط با بخش اول را پوشش دهد. البته پژوهشکده زمین‌شناسی نظرات دیگری مشابه نظر شما و من را عنوان می‌کنند.
او در این باره که آیا گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی برای این پروژه وجود دارد یا خیر گفت: در ابتدا از سوی مجریان گزارش ارائه نشده بود، اما بعد از آنکه ما آن را خواستیم این گزارش را ارائه دادند و گفته‌اند با توجه به پروژه دوم احتمال تخریب‌های گفته شده خیلی کم است. آن‌ها تعهد داده‌اند اتفاق ناگواری برای محیط زیست نیفتد. شرکتی هم که بحث‌های محیط زیستی را به پیوست ارائه داده از این موضوع دفاع کرده است. از آنجا که اکثریت روی این پروژه اتفاق نظر داشتند ما هم آن را پذیرفتیم.

منبع: پیام ما