همکاری با روسیه کیفیت خودرو را بالا می‌برد؟ / در ماجرای واردات با یک رانت اطلاعاتی روبه‌رو هستیم

اقتصاد۲۴- کیمیا نجفی، بازار خودرو مدت‌هاست در رکود به سر می‌برد و هیچ اتفاقی نتوانسته موجب تحرک بازار شود. اما حالا پس از انتشار دو خبر برخی از فعالان از ایجاد تحولی بزرگ در بازار صحبت می‌کنند و بر این باورند که در آینده‌ای نه چندان دور تغییرات چشمگیری در صنعت و بازار خودرو رخ خواهد داد.

اخیرا خبری مبنی بر تولید خودرو با همکاری ایران و روسیه منتشر شده است. بر اساس گزارش‌ها در جریان سفر علیرضا پیمان‌پاک، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت به روسیه، دو طرف مذاکراتی را درباره تولید یک خودرو مشترک نهایی کرده‌اند. این درحالی است که وزیر صمت نیز اخیرا اطلاعات جدیدی از واردات خودرو مطرح کرده است.

فاطمه‌امین در گفت‌وگوی اخیر خود در خصوص واردات خودرو اشاره کرده است: «ما بر واردات خودروی اقتصادی تأکید داریم یعنی خودرو‌هایی که زیر ده هزار دلار باشند؛ زیرا می‌خواهیم پژو، سمند و تیبا را از رده خارج کرده و خودرو‌هایی مانند تارا و شاهین که قیمت‌های بالاتری نسبت به خودرو‌های اقتصادی دارند را جایگزین کنیم، پس لازم است برای قشری از جامعه که خودرو‌هایی ارزان‌تر می‌خواهند محصول داشته باشیم، بنابراین در این آیین‌نامه تمرکز ویژه کردیم که خودرو‌های اقتصادی ارزان‌تر وارد شود تا هم نیاز مردم را پوشش دهند و هم به‌تدریج به سمت ساخت داخل برویم و نقص ترکیب محصولات داخلی را با از رده خارج کردن خودرو‌هایی باقیمت پایین، اما بی‌کیفیت و جایگزین کردن یک خودروی اقتصادی باکیفیت، برطرف کرده و سبد محصولات را کامل کنیم. خودرو‌های وارداتی تنها خودرو‌های چینی نیستند و خودرو‌های اقتصادی اروپایی زیر ۱۰ هزار دلار نیز وجود دارد و گفتگو‌هایی نیز برای انجام این کار آغاز شده است.»

بازار در انتظار یک تحول؟

مهم‌ترین پرسشی که اکنون مطرح میشود این است که واردات خودرو‌های زیر ۱۰ هزار دلار و تولید خودرو مشترک میان ایران و روسیه چه تاثیری در بازار و صنعت خودروی ایران خواهد داشت؟ همانطور که اشاره شد هستند کسانی که بر این باورند بازار و صنعت خودرو در پی اجرا شدن این دو تصمیم با تغییراتی همراه خواهد بود و یک فرصت مناسب در انتظار صنعت خودروسازی ایران است. اما از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند همکاری با روسیه هیچ سودی برای صنعت خودرو ایران نداشته و جزئیات مطرح شده درخصوص واردات خودرو حکایت از یک رانت اطلاعاتی دارد. «فربد زاوه»، کارشناس صنعت خودرو در این خصوص به اقتصاد ۲۴ گفت: قطعا رابطه ما با روسیه در حوزه خودروسازی همانند رابطه ما در دیگر حوزه‌ها منتهی به نتیجه درست و خوبی نخواهد شد. در واقع ذات روس‌ها در معامله اینگونه است که کسی در معامله با آن‌ها به نتیجه برنده‌ای نمی‌رسد؛ لذا من معتقدم همکاری ما با روسیه برای تولید خودرو یک کار بی‌اثر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: خودرو برزیلی_هندی یک شرکت رومانیایی در راه تهران

زاوه در پاسخ به این پرسش که آیا همکاری ایران با روسیه برای تولید خودرو تاثیری در کیفیت خودرو‌های تولیدی خواهد داشت یا خیر؟ گفت: تا زمانیکه بازار، یک بازار بسته، غیررقابتی، تحریم‌زده و شعاری است هیچ کاری منجربه افزایش کیفیت خودرو‌های تولیدی نمی‌شود.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: بازار، تولیدکنندگان را به افزایش کیفیت مجبور می‌کند نه دستور رئیس؛ لذا مشکل کیفیت با دستور و این نوع همکاری‌ها درست نمی‌شود، فشار بازار و رقابت تنها اهرمی است که می‌تواند این مسئله را حل کند. این در حالی است که روسیه چیزی برای عرضه ندارد و معلوم نیست که بدون حضور رنو بتواند همان موتور را تولید کند. در این شرایط ما میلیون‌ها دلار پول هزینه می‌کنیم و معلوم نیست چیزی که تحویل می‌گیریم درست کار کند.

ما با یک رانت اطلاعاتی روبه‌رو هستیم

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ماجرای واردات خودرو‌های زیر ۱۰ هزار دلار اشاره کرد و در این باره گفت: در ماجرای واردات یک مسئله مهم وجود دارد که مبهم مانده و آنهم این است که وقتی آیین‌نامه واردات نهایی و منتشر نشده چطور یک عده در حال مذاکره برای واردات هستند و از جزئیات آن خبر دارند؟ این چه رانت اطلاعاتی است که در صورت نهایی نشدن آیین‌نامه می‌آییم و به طور شفاف از واردات صحبت می‌کنیم؟ این بدون شک یک رانت بوده و سوال این است که چگونه یک عده خاص به این رانت اطلاعاتی دسترسی دارند؟

این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: من معتقدم این دو مسئله (واردات خودرو‌های زیر ۱۰ هزار دلار و همکاری ایران با روسیه برای تولید خودرو) در بازار مصرف به شدت بی‌تاثیر خواهد بود و در ماجرای واردات با رفتاری که وزیر صمت و وزارتخانه در پیش گرفته مشخص است که این اتفاق هیچ عایدی برای مردم نخواهد داشت، اما احتمالا یک واردکننده خاص از این وضعیت منتفع خواهد بود.