پیامدهای فروپاشی دولت ائتلافی اسرائیل/ سیاست جدید تل‌آویو در قبال تهران چیست؟

اقتصاد۲۴- سرانجام بعد از کمتر دو سال، کابینه ائتلافی اسرائیل به رهبری نفتالی بنت رهبر حزب «یامینا» در هم شکست تا این کشور خود را برای پنجمین انتخابات سراسری در کمتر از ۴ سال آماده کند.

نفتالی بنت رهبری حزب راست میانه «یامینا» که در همراهی با یائیر لاپید رهبر حزب چپ میانه «یش عاتید» (کلمه عبری به معنای آینده آنجاست) موفق شده بود در پی انتخابات سراسری قبلی این کشور در کمتر از دو سال قبل بنیامین نتانیاهو رهبر حزب لیکود را از قدرت برکنار کند با گسترده‌ترین دولت ائتلافی تاریخ به قدرت برسد.

بنت که از جریان راست میانه اسرائیل برخاسته بود، به همراهی لاپید وزیر امور خارجه دولت ائتلافی از جریان چپ میانه، هدف بزرگ خود را به زیر کشیدن نتانیاهو بعد از ۱۴ سال نخست وزیری مداوم و بعد از رو شدن برخی از پرونده‌های فساد خانواده نتانیاهو اعلام کرده بودند. اما طبیعت کابینه‌های ائتلافی در دولت‌های پارلمانی مخصوصا در مورد کشور خاصی مانند اسرائیل در غلتیدن در بحران‌های سیاسی متعدد بعد از تشکیل کابینه است؛ بحران‌هایی که در نهایت حفظ کابینه را در شرایط سیاسی اجتماعی در حال تغییر جامعه به شدت با مشکل مواجه می‌کند.

بیشتر بخوانید: تلاش تل‌آویو برای تکمیل پازل اجماع علیه تهران

نفتالی بنت که در دولت‌های مختلف نتانیاهو دارای پست‌های متنوعی از جمله وزیر دفاع و وزیر آموزش و پروش بوده است در این مدت موفق شد نه تنها برخی از مشکلات داخلی اسرائیل را حل‌و‌فصل کند، بلکه در حوزه خارجی نیز موفقیت‌های متعددی را به نام خود ثبت کرد. اما طبعیت مشکلات سیاسی داخلی اسرائیل منجر به فروپاشی نهایی کابینه تغییر شد.

«کابینه تغییر» که در حوزه سیاست خارجی ادامه‌دهنده راه بنیامین نتانیاهو در حوزه منطقه‌ای بود، در این مدت سعی کرد است با استفاده از «پیمان ابراهیم» روابط منطقه‌ای خود را به سطوح جدیدی برساند؛ چنانچه قرارداد‌های متعدد دفاعی با کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس، گسترش روابط اقتصادی از جمله با امارات متحده عربی و حملات برنامه‌ریزی شده به اهداف و منابع داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران، بخشی از برنامه سیاست خارجی بنت را تشکیل می‌دادند.

در حوزه بین المللی، دولت نفتالی بنت سعی در ادامه راه سیاست «توازن میان قدرت‌های بزرگ» نتانیاهو داشته است. گرچه حضور جو بایدن در واشنگتن و لاپید در وزارت خارجه اسرائیل این دو کشور را به هم نزدیک‌تر کرد اما بنت همواره مراقب بود در عین حالی که از خطوط قرمز مسکو عبور نکند، به گسترش روابط خود با چین نیز توجه کند. این در حالی است که جنگ اوکراین به اجبار برخی مولفه‌های توازن راهبردی اسرائیل میان قدرت‌های بزرگ را تغییر داد. گرچه این مسئله با توجه به نیاز شدید اروپایی‌ها به متنوع‌سازی منابع تامین انرژی خود برای اسرائیل فرصتی اقتصادی و سیاسی و راهبردی به منظور گسترش روابط راهبردی خود در سطح منطقه‌ای و اروپایی فراهم کرده است.

فروپاشی دولت ائتلافی می‌تواند پیامد‌های گسترده‌ای را در عرصه سیاسی رژیم صهیونیستی به همراه داشته باشد. اولین پیامد فروپاشی دولت در اسرائیل، به قدرت رسیدن یائیر لاپید وزیر خارجه و رهبر حزب «یش عاتید» به مقام نخست وزیری مطابق توافق تشکیل دولت ائتلافی است. در این صورت تا پایان دوره این دولت و برگزاری انتخابات جدید در ماه نوامبر، نفتالی بنت مقام نخست وزیر جایگزین را یدک خواهد کشید؛ مقامی که در عین حال او را در مقام مسئول پیگیری پرونده ایران در اسرائیل قرار می‌دهد که با توجه به استراتژی بنت در برابر ایران معروف به «استراتژی اختاپوس» به نظر می‌رسد برای جلب نظر جریان‌های راست، عملیات وی علیه ایران تشدید شود.

با توجه به اعلام نفتالی بنت مبنی بر عدم شرکت در انتخابات و رسیدن «ایلت شاکد» وزیر دادگستری اسرائیل به رهبری حزب «یامینا»، احتمال بیشتری در جهت ائتلاف این حزب با حزب لیکود به رهبری نتانیاهو وجود خواهد داشت. در صورت تحقق این امر و ائتلاف شاکد با نتانیاهو، به نظر می‌رسد نتانیاهو در انتخابات آینده در جایگاه تشکیل دولت قرار خواهد گرفت.

به نظر می‌رسد دلیل عدم شرکت بنت در انتخابات آتی نیز ناامیدی از توان جلب آرا یا همکاری احزاب عرب پارلمان مطابق الگوی قبلی باشد که در نتیحه آن، بنت را به عنوان مقصر شکست دولت ائتلافی معرفی و لاپید را از تشکیل ائتلافی جدید باز خواهد داشت. چرا که در این مدت دولت موقت به منظور جلب رضایت نیرو‌های راست به سختگیری‌های بیشتری نسبت به اعراب داخل سرزمین‌های ۴۸ نیاز خواهد داشت.

از سوی دیگر همزمانی انتخابات سراسری اسرائیل در ماه نوامبر با انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا و احتمال بالای قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان و محافظه‌کاران در کنگره به نظر می‌رسد که رابطه نیرو‌های محافظه‌کار دو طرف بیش از پیش تقویت شود و این مسئله می‌تواند بسیاری از مسائل منطقه‌ای را در سطح سیاست خارجی آمریکا و اسرائیل تحت تاثیر قرار دهد. به عبارت دیگر دولت اسرائیل این‌بار با حمایت آمریکا دست به گسترش عملیات‌های خود علیه نیرو‌های طرفدار محور مقاومت در سطح منطقه و نیز اهداف داخل ایران مطابق با الگوی استراتژی اختاپوس بنت خواهد زد.

این در حالی است که دولت‌های محافظه‌کار منطقه نیز نسبت به استقرار هر گونه الگوی معطوف به افزایش تنش میان ایران و اسرائیل هوشیار خواهند بود، اما در نهایت از تضعیف هر چه بیشتر احتمال رسیدن به یک توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های غربی مخصوصا آمریکا استقبال خواهند کرد.

به عبارت دیگر به نظر می‌رسد استراتژی دولت آینده اسرائیل در برابر جمهوری اسلامی ایران، جلوگیری از شکل‌گیری توافق هسته‌ای با ایالات متحده با گسترش استراتژی نبرد چند لایه بنت علیه منافع منطقه‌ای و امنیت داخلی کشور خواهد بود که در نتیجه احتمال رسیدن به هر گونه توافقی را تضعیف خواهد کرد؛ امری که با توجه به پیش‌بینی‌های فعلی در مورد نتیجه انتخابات کنگره و احتمال بالای قدرت‌گیری جمهوری خواهان در کنگره دولت آینده اسرائیل را در پیگیری روند تشدید تنش با جمهوری اسللامی ایران تقویت خواهد کرد.