بعد از مذاکرات بی‌نتیجه دوحه، آیا فرصت دیگری برای برجام هست؟

اقتصاد۲۴- مذاکرات غیرمستقیم در دوحه بین آمریکا و ایران برای بازگشت به توافق هسته‌ای بدون دستیابی به نتیجه مثبتی به پایان رسید. آیا بی‌نتیجه بودن این مذاکرات به معنای انسداد افق برای دستیابی به تفاهم بین ایران و آمریکاست؟ از سرگیری مذاکرات در دوحه با استقبال جریان‌های مختلف میانه رو و محافظه کار در ایران مواجه شد، ولی این مسئله موجب نشد در خوش بینی‌ها زیاده روی شود. جریان تندرو، آمریکا را مسئول توقف مذاکرات نامید و اعلام کرد وعده‌های واشنگتن برای عمل به تعهداتش موجب شد تهران برای ورود به مذاکرات جدید متقاعد شود.

علت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین، پافشاری آمریکا بر پیش نویس پیشنهادی خود در مذاکرات وین بود که شامل دادن هیچ گونه تضمینی برای تامین منافع اقتصادی ایران نمی‌شود در حالی که تهران می‌خواهد تضمین بگیرد که از نظر اقتصادی از این توافق بهره‌مند خواهد شد.

نکته جدید در مذاکرات دوحه این بود که ایران دیگر حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی را شرط بازگشت به توافق نمی‌داند و آنچه برایش اولویت دارد، میزان کاهش تحریم‌ها و گرفتن این تضمین است که ایران از منافع احیای توافق بهره‌مند خواهد شد. نظام ایران که با فشار‌های داخلی و خارجی مواجه است، خواستار احیای توافق هسته‌ای و گرفتن امتیازات بیشتر از آمریکاست تا بتواند کسانی را که درباره جدی بودن نظام برای احیای برجام تردید دارند و شهروندانی را که درباره مشروعیت نظام سیاسی تردید دارند، متقاعد کند.

بیشتر بخوانید: چرا اخبار مهم دیپلماتیک ایران را روس‌ها منتشر می‌کنند؟

در شرایطی که تهران و واشنگتن یکدیگر را عامل شکست مذاکرات دوحه معرفی می‌کنند، معلوم نیست که آیا دور بعدی مذاکرات برگزار خواهد شد یا خیر. شواهد نشان می‌دهد به احتمال زیاد این مذاکرات، دور بعدی هم خواهد داشت. نظام حاکم بر تهران به شدت به دنبال لغو تحریم‌ها و شکستن محاصره اقتصادی است. آمریکا و اتحادیه اروپا هم بر احیای توافق هسته‌ای پافشاری می‌کنند تا با لغو تحریم ها، امکان ورود ذخایر عظیم نفت ایران به بازار جهانی بار دیگر فراهم شود.

نکته قابل توجه در مذاکرات دوحه این بود که ظاهرا سد مذاکره دوجانبه بین واشنگتن و تهران شکسته شده است به طوری که تهران که بر خودداری از مذاکرات مستقیم با واشنگتن اصرار داشت و بر جمعی بودن مذاکرات تاکید می‌کرد، این بار حاضر شد به طور غیرمستقیم فقط با آمریکا مذاکره کند؛ بنابراین انتظار می‌رود دوره مذاکرات دوجانبه بین واشنگتن و تهران دوباره و بر سر سایر پرونده‌ها آغاز شود.

روشن است که پیامد‌های جنگ روسیه و اوکراین بر امنیت بین المللی، همه طرف‌ها را ملزم خواهد کرد به دنبال فرصت‌های جدید برای توافقی باشند که فشار‌های فزاینده جنگ روسیه را کاهش دهد.

منبع: ایندیپندنت عربی / دیپلماسی ایرانی