زمستان سرد در پیش؛ چشم امید اروپا به گاز قطر

اقتصاد۲۴ - اروپایی‌ها همچنان بر نقش اساسی قطر در تامین نیاز‌های انرژی در سایه بحران انرژی که پس از جنگ روسیه و اوکراین به وجود آمده، تاکید می‌کنند.
شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا، چهارشنبه ۷ سپتامبر در دوحه و در دیدار با تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر گفت که این کشور نقش مهمی در بازار انرژی ایفا می‌کند و روس‌ها شریک غیرقابل اعتمادی هستند.
میشل پیشتر طی سفری رسمی برای بررسی شماری از مسائل و در راس آن بحران جهانی انرژی وارد قطر شده و با امیر این کشور دیدار و گفتگو کرده بود.
میشل پس از آن به قطر سفر کرد که روسیه اعلام کرده بود صادرات گاز به اروپا از طریق خط نوردستریم ۱ به دلیل نقص در خط لوله، متوقف شده است.

تکیه اروپا به قطر

از لحظه نخست جنگ روسیه و اوکراین، اروپایی‌ها برای جبران کمبود احتمالی گاز به قطر روی آوردند، اما قطر تاکید کرد که به تنهایی قادر به تامین گاز اروپا نیست.
با تشدید تحریم‌های کشور‌های غربی علیه مسکو، روسیه از گاز به عنوان عامل فشار استفاده کرد و قیمت آن را به سطح بی سابقه‌ای که به ۱۰ برابر بیشتر از سال گذشته می‌رسید، افزایش داد.
قطر در کنار امریکا، بزرگترین صادرکننده گاز مایع در جهان محسوب می‌شود و تضمین‌هایی به اروپا مبنی بر تامین نیاز‌های اروپا به گاز طبیعی مایع داده است حتی اگر مشتریان دیگر قیمت‌های بیشتری را دهند.
با این وجود، مقامات قطری بار‌ها تاکید کرده اند که نخواهند توانست به تنهایی گاز اروپا را تامین کنند و گفته اند که این مساله به همبستگی بین کشور‌های تولیدکننده نیاز دارد.

پیش از این سعد الکعبی در مصاحبه‌ای با شبکه سی ان ان گفته بود که قطر در کنار اروپا خواهد ماند و به صادرات گاز طبیعی به اروپا ادامه خواهد داد حتی اگر مشتریان دیگر بخواهند مبالغ بیشتری دهند.
قطر به برخی کشور‌های اروپایی گاز طبیعی مایع صادر می‌کند، اما به موجب قرارداد‌های امضا شده حق دارد در صورتی که کشور‌های دیگر مبالغ بیشتری پرداخت کنند، گاز را به مشتریان دیگر به فروش برساند.
اما الکعبی تاکید کرد که حتی اگر کشور‌های دیگر مبالغ بیشتری پیشنهاد دهند، قطر به عنوان نوعی همبستگی، به صادرات گاز به اروپا ادامه خواهد داد.
اتحادیه اروپا امیدوار است مصرف گاز طبیعی روسیه را در سال جاری کاهش دهد و برای بی نیاز شدن از بزرگترین صادرکننده انرژی به دلیل جنگ اوکراین آماده شود.

بیشتر بخوانید: بلینکن در گفتگو با رایس: تصمیم با مردم ایران است

قطر با اعمال تحریم بر بخش نفت و گاز روسیه مخالفت کرده و الکعبی گفته است که انرژی باید از سیاست به دور باشد.
وزیر انرژی قطر همچنین تاکید کرد که توقف صادرات گاز روسیه به اروپا عملا غیر ممکن است و گفت که کشورش، طرف هیچ یک از طرف‌ها در این جنگ نخواهد بود.
در حال حاضر حدود ۸۰ درصد از گاز قطر به کشور‌های شرق صادر می‌شود و تنها ۲۰ درصد آن به غرب صادر می‌شود. قطر امیدوار است که تا سال ۲۰۲۸، به طور مساوی به کشور‌های شرق و غرب گاز صادر کند.
آلمان و قطر در نیمه ماه مارس ۲۰۲۲ بر سر شراکت بلندمدت در حوزه انرژی توافق کردند، اما به گفته الکعبی دو کشور هنوز توافقنامه‌ای امضا نکردند.

تشدید تنش از سوی روسیه

اوایل سپتامبر ۲۰۲۲، روسیه صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله نوردستریم ۱ را به صورت کامل متوقف کرد.
بنابر آمار سازمان بین المللی انرژی، روسیه در سال ۲۰۲۱، ۳۰ الی ۴۰ درصد گاز طبیعی اروپا یعنی حدود ۱۵۸ میلیارد متر مکعب گاز و ۲۵ درصد از نفت غرب را تامین کرد.
یک روز پس از توقف صادرات گاز از روسیه به اروپا، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر گفت که ثبات بازار انرژی در جهان برای دوحه مهم است و تاکید کرد که قطر سرمایه گذاری‌ها در حوزه گاز طبیعی را گسترش خواهد داد.
طی سال جاری، شرکت انرژی قطر، ۵ توافقنامه شراکت با شرکت‌های امریکایی، بریتانیایی، فرانسوی و ایتالیایی برای توسعه میدان گازی خود امضا کرد تا ظرفیت تولید گاز طبیعی را از ۷۷ میلیون تن در سال به ۱۱۰ میلیون تن در سال با آغاز ۲۰۲۷ افزایش دهد.

نیاز قطر به مشوق و تضمین غرب

فراس السالم، کارشناس امور نفت گفت که بسیاری از موانع لجستیکی و مالی در تلاش برای جایگزینی گاز روسیه با قطر در کوتاه مدت است و این رویداد زمانی رخ خواهد داد که اروپایی ها، مشوق و ضمانت ارائه دهد.
وی در گفت وگویی با الخلیج آنلاین، گفت که قطر پروژه‌ای بلندپروازانه برای توسعه میدان گازی دارد و اتحادیه اروپا به دنبال دریافت میزان خوبی از این گاز در آینده است و این مساله به زیرساخت‌های عظیم نیاز دارد.

السالم تصریح کرد که گاز روسیه به صورت مستقیم از طریق خط لوله به اروپا صادر می‌شود در حالی که صادرات گاز قطر به اروپا باید به صورت مایع باشد و به زیرساخت به صورت ایستگاه‌های مایع سازی و بنادر نیاز دارد.
این کارشناس نفتی گفت که این زیرساخت‌ها بسیار هزینه بردار است و به برنامه ریزی مهندسی دقیقی برای اجرای آن نیاز دارد علاوه بر اینکه زمان برای تکمیل این پروژه‌های سنگین کافی نیست.
السالم معتقد است که بودجه اروپا که در جنگ روسیه و اوکراین به شدت آسیب دیده، نمی‌تواند زیرساخت‌های لازم برای پذیرش گاز قطر را در آینده قابل پیش بینی تامین کند علاوه بر اینکه هزینه بارگیری گاز مایع بیشتر از خطوط گاز طبیعی است.
وی افزود که قطر با وجود صادرات گسترده‌ای که در سطح جهان دارد با موانع فنی مواجه است که می‌تواند گاز به اروپا صادر کند.

بیشتر بخوانید: دوربرگردان یک ایده؛ چرایی تغییر موضع دولت درباره زمستان سرد اروپا

السالم در پایان اظهار داشت که تنها راه جایگزینی گاز روسیه با گاز قطر، ایجاد صندوق سرمایه گذاری مشترک از سوی دوحه یا کشور‌های عضو شورای همکاری برای سرمایه گذاری در زیرساخت‌های تاسیسات واردات گاز و نفت از طریق قرارداد‌های اجاره و سرمایه گذاری بلندمدت با معافیت‌های مالیاتی است.

وی تصریح کرد که معافیت‌های این چنینی قطر و سایر کشور‌های عضو شورای همکاری را تشویق می‌کند که در آنچه اروپا اکنون به آن نیاز دارد، سرمایه گذاری کنند، زیرا کارخانه‌های بزرگ اروپا اکنون از کمبود گاز رنج می‌برند.
تا زمانی که بحران انرژی حل نشود، صادرات این کارخانه‌ها در سطح گسترده‌ای کاهش خواهد یافت و این به معنای افزایش خسارت آنهاست و این مساله تا زمانی که راه حلی ریشه‌ای و پایدار نداشته باشد، قابل پیشگیری نیست.

منبع: الخلیج آنلاین / دیپلماسی ایرانی