بازار مرغ پیچیده شد/ قیمت مرغ واقعا چقدر است؟

اقتصاد۲۴-قیمت مرغ امروز هشتم آذر، به حدود کیلویی ۵۲ هزار تومان رسید. این عدد تقریبا ۱۱ هزار تومان پایین‌تر از نرخ مصوبی است که یک‌ماه پیش تصویب و اعلام شد. تولیدکنندگان مرغ، چهارم آبان امسال پس از مدت‌ها پافشاری موفق شدند موافقت دولت را برای افزایش نرخ مصوب جلب کنند، اما شادی آن‌ها خیلی دوام نیاورد، چون بعد از گذشت تنها یک‌ماه وضعیت بازار مجبورشان کرده با دلخوری زیاد، مرغ را ارزان‌تر از قیمت مصوب بفروشند بلکه روی دستشان نماند. در این یک ماه چه اتفاقاتی برای مرغ و قیمت مرغ رخ داده است؟

شماره یک | قیمت مرغ در بازار، ابتدای آبان امسال به‌طور میانگین ۶۲ هزار و ۵۰۰ تومان بود. این عدد با فاصله‌ای کم نسبت به نرخ مصوب دولتی نزدیک سه‌هزار تومان جلوتر حرکت می‌کرد. تولیدکنندگان مرغ با تکیه روی همین مسئله و با اصرار زیاد بالاخره موفق شدند دولت را متقاعد کنند قیمت مصوب مرغ را از ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان به ۶۳ هزار تومان افزایش دهد. معاون بازرگانی وزارت جهادکشاورزی در این روز به‌خبرگزاری‌ها اطلاع داد مصوبه ستاد تنظیم بازار به دلیل افزایش هزینه‌های تولید مرغ و برای استمرار پایداری تولید بالا رفته است.

مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی، در همان روز درباره دلایل بالا بودن هزینه تولید به تسنیم گفته: نهاده‌های وارداتی در ایران کیفیت پایینی دارد، زیرا میزان رطوبت آن‌ها بالا و میزان پروتئین پایین است. از طرفی اکثر واحد‌های مرغداری کشور فرسوده و نیازمند بهسازی هستند. اگر برای افزایش راندمان تولید، نسبت به تجهیز و بهسازی صنایع مرغداری اقدام کرده بودیم، هزینه‌های تولید هر مرغ ۱۰ هزار تومان کاهش پیدا می‌کرد.

حبیب اسدالله‌نژاد در همان مصاحبه اطلاعات قابل‌توجهی ارائه داده است. مثلا مدعی شده تولید مرغ در استان‌هایی مانند اصفهان، یزد و چند استان دیگر توجیه ندارد، زیرا میزان بیماری‌ها و شرایط اقلیمی در آن‌ها مساعد نیست.

شماره دو | بررسی اخبار مربوط به قیمت مرغ نشان می‌دهد، در نیمه آبان کم‌کم صدای گلایه و اعتراض‌ها بلند شده و در جلسات مقامات استانی نیز شنید می‌شود. خبرگزاری تسنیم در ۱۵ آبان از قول رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان، نوشته قیمت مرغ در سنندج در مقایسه با سایر شهر‌ها بالاست و نظارتی بر این مسئله وجود ندارد. معاون توسعه بازرگانی خوزستان به ایسنا گفته فروش مرغ با قیمت بالاتر از مصوبه تخلف است. یک مقام استانی در کرمانشاه از صرفه خرید مرغ منجمد نسبت به مرغ گرم خبر داده و در همدان، اصفهان، لرستان و... هم می‌توان ردپای گلایه مقامات صنفی و کشور‌های استان‌ها را پیدا کرد.

مهدی یوسف‌خانی، رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی در همین ایام، علت فروش مرغ با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب را گردن دیگران انداخته و گفته مغازه‌داران و مراکز عرضه نباید مرغ را بیش از ۵۸ هزارتومان به‌صورت عمده خریداری و بیش از ۶۳ هزار تومان عرضه کنند. قیمت خرده‌فروشی مرغ در شهر‌هایی که خیلی در قید و بند نرخ مصوب نبوده‌اند، این روز‌ها از ۶۳ هزار تومان به بالا و حتی در مواردی ۶۹ هزار تومان گزارش شده است.

شماره سه | افزایش قیمت مصوب مرغ به ۶۳ هزار تومان، در روز چهارم آبان به‌شکل رسمی اعلام شد. فروشندگان مرغ در تهران از این خبر استقبال کردند و در بعضی شهر‌ها قیمت خرده‌فروشی بالتر از این رقم رسید با این حال در تمام شهر‌ها و نقاط مختلف کشور اصولا بازار مرغ، تاب و تحمل تغییرات ناگهانی را ندارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد تولیدکنندگان و فروشندگان تا روز پنجم آبان دست به‌عصا حرکت کرده‌اند.

قیمت مرغ در این روز، به‌طور متوسط ۶۲ هزار و ۹۸۰ تومان بود و تا نیمه آبان، با وجود نزولی بودن نمودار، هرگز از ۶۲ هزار تومان پایین‌تر نیامد. اولین تحرکات مشکوک در روز‌های ۱۶ و ۱۷ آبان مشاهده شد و در حالی که تهرانی‌ها از فروش مرغ با قیمت بالاتر از نرخ مصوب گلایه داشتند، متوسط قیمت کشوری مرغ در هر کیلو حداقل هزار تومان آب رفت. همزمان با این اتفاق یک مقام صنفی فعال در بخش بسته‌بندی گوشت و پروتئین، به ایسنا گفت امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته مصرف گوشت، ۵۰ درصد و مصرف مرغ، ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

شماره چهار | قیمت مرغ در سراسر کشور به‌طور متوسط تا آخر آبان به کانال ۵۶ هزار تومان سقوط کرد. تقریبا مشابه فرود ناخواسته یک هواپیمای تک‌موتوره ملخی! اگر اخبار آن روز‌ها را بررسی کنید، به نشانه‌های مهمی برمی‌خوریم. مثلا رئیس اداره تعزیرات حکومتی شهرستان اردستان، مشفقانه از تولیدکنندگان مرغ و تخم‌مرغ در این شهرستان خواسته هوای مردم را داشته باشند و این کالا‌ها را با قیمت کمتر عرضه کنند. ایسنا این خبر را منتشر کرده، اما اگر کلمه «اردستان» را بردارید و جایش نام یکی دیگر از نقاط کشور را بگذارید، احتمالا همان میزان تاثیرگذاری را شاهد خواهید بود.

همزمان با این اتفاقات، رئیس سازمان دامپزشکی نیز از آزادسازی صادرات مرغ و تخم مرغ خبر داد. کویت اولین مقصد مرغ‌های ایرانی معرفی شده است. احتمالا گروهی از تولیدکنندگان پیش خودشان تصور می‌کنند در صورت تداوم کاهش مصرف، قادر هستند مرغ‌هایی که روی دستشان باد کرده را صادر کنند و عوضش دلار بگیرند.

بیشتر بخوانید:خبر خوب از بازار مرغ گرم

شماره پنج | قیمت مرغ و اتفاقات مربوط به بازار آن را نمی‌توان بدون نادیده گرفتن نامه سوم آذر مدیران عامل اتحادیه‌های استانی مرغداران گوشتی سراسر کشور به دولت درست ارزیابی کرد. در این نامه از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی انتقاد کرده‌اند و مدعی هستند جامعه پرورش‌دهندگان و تولیدکنندگان مرغ رنج و مشقت فراوانی را تحمل می‌کنند و...، اما مهمترین بخش نامه جایی است که ضمن اعتراف به عقب افتادن ۱۰ هزار تومانی قیمت بازار از نره مصوب فروش مرغ، از دولت درخواست شده به‌منظور «حفظ تولید» و «جلوگیری از ورشکستگی ده‌ها تولید کننده»، شرکت پشتیبانی امور دام نسبت به خرید مرغ مازاد از طریق اتحادیه‌ها اقدام کند.

شرکت پشتیببانی امور دام یک شرکت دولتی محسوب می‌شود که یکی از وظایفش کنترل عرضه و تقاضا در بازار است. در موارد این چنینی، شرکت پشتیبانی امور دام و شرکت بازرگانی دولتی وارد بازار می‌شوند و مقدار مازاد مرغ تولید شده را خریداری می‌کنند تا طرف عرضه متحمل ضرر و زیان نشود. این مرغ‌ها به سردخانه و انبار منتقل می‌شوند تا در مواقع ضروری برای فروش آن‌ها در قالب مرغ منجمد چاره‌جویی شود. کلا یک‌جور برنامه حمایتی از تولیدکننده و مصرف‌کننده است. فارغ از این مباحت، نامه و درخواست تولیدکنندگان مرغ در این برهه زمانی اهمیت و عمق چاله‌ای را نشان می‌دهد که مرغ در آن افتاده است. اگر نامه را به‌زبان ساده ترجمه کنیم، همچنین چیزی می‌شود: تو رو خدا مرغ‌های ما را بخرید تا ورشکست نشویم!

شماره شش | فروش و عرضه مرغ منجمد برخلاف آنچه برخی تولیدکنندگان می‌گویند، همراستا با منافع بازار مرغ گرم پیش رفته است. با اینکه قیمت مصوب مرغ منجمد در خرده‌فروشی‌های حداقل ۴۵ و حداکثر ۴۸ هزار تومان در هر کیلو است، وزارت جهادکشاورزی در روز‌های اخیر قیمت فروش این محصول را تا کیلویی ۵۰ هزار تومان بالا افزایش داده است. حسین دماوندی، معاون امور دام و طیور وزارت جهادکشاورزی، درباره علت این تصمیم به ایسنا گفته: قیمت مرغ منجمد را افزایش داده‌ایم تا تقاضا به مرغ گرم هدایت شود! یعنی به‌منظور کمک و همراهی با تولیدکنندگان مرغ گرم، هزینه مرغ منجمد که خیلی تقاضا ندارد را بالا برده‌اند تا صرفه اقتصادی خرید مرغ گرم بیشتر شود، اما تولیدکنندگان هنوز از نبود مشتری گلایه دارند.

شماره هفت | قیمت مرغ گرم در بازار همچنان در مسیر نزولی قدم برمی‌دارد؛ آن‌هم در شرایطی که یک‌ماه پیش تولیدکنندگان تصور می‌کردند پس از اخذ موافقت دولت با نرخ ۶۳ هزار تومان، قرار است نفس راحت بکشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط کشوری قیمت مرغ حالا به ۵۴ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده، اما حتی در تهران می‌توان مرغ را با قیمت کیلویی ۵۲ هزار تومان خریداری کرد. یعنی ۱۱ هزار تومان کمتر از نرخ مصوب ۶۳ هزار تومانی. قیمت ران مرغ نیز به کف ۴۲ هزار تومان رسیده. امروز سه‌شنبه هشتم آذر، خبرگزاری ایسنا دو خبر به‌ظاهر بی‌ربط با موضوع منتشر کرده که در آن‌ها می‌توان ردپای پاسخ دولت به نامه تظلم‌خواهانه تولیدکنندگان مرغ را پیدا کرد. در یکی از آن‌ها رییس ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در گلستان از آغاز توزیع مرغ میان ۳۰ هزار خانوار نیازمند این استان خبر داده و خبر دومی به توزیع ۱۴۴ تن گوشت مرغ در مناطق کم‌برخوردار استان البرز توسط ستاد اجرایی فرمان امام اختصاص دارد.