تهران مانده بدون آب و خاک و هوا!

اقتصاد۲۴ – اخبارمربوط به وضعیت ذخایر موجود سد‌های پنج‌گانه پایتخت بسیار نگران‌کننده است و نگران کننده‌تر اینکه وزارت نیرو به عنوان متولی بخش آب کشور کماکان بدون توجه به مخاطرات سنگین این معضل و با نیت به اصطلاح امیدبخشی به مردم، فقط می‌خواهد فاجعه را به یک مشکل کوچک و گذرا تقلیل دهد. آمار و ارقام موجودی سد‌های تهران و کاهش ۲۵ درصدی حجم مخازن نسبت به پارسال، سبقت آمار خروجی سد‌ها نسبت به ورودی به مخازن سد‌ها به دلیل کاهش میزان بارش‌ها و پیش‌بینی زمستانی کم بارش توسط سازمان هواشناسی زنگ خطر را مدت‌هاست به صدا درآورده است. حال آنکه هیچ گوش شنوایی برای مواجهه اصولی و علمی با این مشکل توسط متولیان و مسئولان وجود ندارد. از طرفی رشد بی‌رویه سرانه مصرف آب که بالغ بر ۳۲۰ لیتر در روز به ازای هر نفر برآورد شده است، درصورتی‌که این میزان بیش از دو برابر استاندارد سرانه مصرف روزانه در کشور‌های دیگر جهان است، شرایط را روز به روز وخیم‌تر می‌کند.

اگر بگوییم شهر تهران دیگر نه آب دارد، نه خاک دارد و نه هوا، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. شهری که بنا بر مطالعات صورت گرفته در دهه‌های قبل و آن هم با آن شرایط اقلیمی، به لحاظ منابع طبیعی و ذاتی فقط می‌توانست پذیرای ۵ میلیون نفر جمعیت باشد امروز با حدود بیش از ۳ برابر جمعیت و بارگذاری صنایع مختلف و توسعه کشاورزی در اطراف آن عملا به شهری فاقد هرگونه استاندارد سکونتگاهی و شهری بی‌دفاع تبدیل شده است. متاسفانه کماکان هم با طرح مباحثی همچون ساخت مسکن ملی و… به جمعیت آن افزوده می‌شود.
نکته عجیب‌تر اینکه سخنگوی محترم صنعت آب به رغم وضعیت بسیار نگران‌کننده موجودی آب سد‌های تهران عنوان می‌کنند که هیچ نگرانی بابت تامین آب شرب شهر تهران وجود ندارد. طرح این‌گونه مطالب این نگرانی را تشدید می‌کند که کماکان وزارت نیرو در‌صدد است به جای پرداختن به نصایح کارشناسان و طرح مباحث علمی، برای فرار از بحران سراغ باقیمانده آب‌های زیرزمینی شهر تهران برود. موضوعی که در سال‌های اخیر هم اتفاق افتاده و کماکان هم همان رویه را در پیش گرفته است. در نتیجه این نوع رفتار، فرونشست زمین به میزان عجیب و غیر‌قابل باور ۳۶ سانتیمتر در مناطق جنوبی شهر تهران رسیده است. دقیقا جایی که بسیاری از زیرساخت‌های پایتخت شامل جاده‌های اصلی، فرودگاه خطوط ریلی و پالایشگاه‌ها و… را تحت تاثیر تخریب و فروپاشی قرار داده است.

بیشتر بخوانید: آیا آب در تهران جیره‌بندی خواهد شد؟

تجربه چند دهه اخیر ثابت کرده است که فقط با تغییر پارادایم و استفاده از روش‌های علمی و کارشناسی می‌توان به این معضل مواجه شد و صرفا با ارسال پیامک به شهروندان، استفاده از پیام‌هایی به صورت زیرنویس از طریق تلویزیون نمی‌توان مردم را به کاهش مصرف دعوت کرد. نه تنها این روش‌ها تاثیری در کاهش سرانه مصرف توسط شهروندان نداشته است بلکه با نگاهی به آمار و ارقام مصرف هر شهروند تهرانی می‌توان به تاثیر اینگونه روش‌ها و ناکامی ان پی برد.
اینکه بگوییم نباید با ارائه آمار و ارقام واقعی مردم را ناامید کرد واقعا تعجب‌آور است. چه بسا استفاده صحیح از همین آمار و ارقام است که متخصصان و مسئولان امر را به تهیه برنامه‌ای دقیق و واقع‌بینانه برای سازگاری و یا مقابله به هر حادثه و رخدادی رهنمون می‌کند.
دهه‌هاست که کارشناسان روش‌های مواجهه با کم‌آبی را به کرات اعلام کرده‌اند. است، ولی گویا هیچ اراده‌ای برای شنیدن و اجرای آن‌ها وجود ندارد.
از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
_ بازچرخانی آب و استفاده از آب‌های خاکستری و تسریع در عملیات اجرایی ساخت و یا تکمیل مدول‌های تصفیه‌خانه‌های شهر تهران در قالب یک حرکت ملی و تزریق منابع مالی مناسب و نه قطره چکانی
_ واقعی شدن نرخ آب شرب، کشاورزی و صنعت
_ ممنوعیت بارگذاری جدید جمعیت و صنایع و کشاورزی جدید در فلات مرکزی و به‌خصوص تهران و حتی‌الامکان برنامه‌ریزی برای انتقال بخشی از جمعیت شهری و صنایع به مناطق جنوبی کشور که به آب‌های آزاد دسترسی دارند.
_ مدیریت درست منابع آب به جای روش شکست خورده «توزیع منابع آب» از سوی متولیان بخش آب.
_ بهسازی خطوط اصلی آب در تهران و جلوگیری از هدررفت آب که به زعم آمار و ارقام‌تا ۳۰ درصد برآورد شده است.
و…
در پایان لازم است یادآوری کنیم که ما باید با واقعیت روبه‌رو شویم که اوضاع آب و خاک و هوای تهران وخیم‌تر آن چیزی است که فکر می‌کنیم. با وعده و وعید و امیدبخشی نادرست و آرزوی اینکه معجزه‌ای رخ دهد و بارش‌های مناسبی به‌صورت مقطعی داشته باشیم؛ فقط زمان ایجاد فاجعه را کوتاه می‌کنیم.
به حرف کارشناسان صنعت آب گوش بدهیم. فردا بسیار دیر است.