روایت مرکز آمار از افزایش تورم تولید

اقتصاد۲۴- مرکز آمار ایران گزارش تورم قیمت تولیدکننده در تابستان امسال را منتشر کرده است. در این فصل شاخص قیمت کل تولیدکننده ٦٧١ بوده که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ٧.١درصد رشد کرده است. همچنین تورم تولیدکننده نسبت به تابستان پارسال (تورم نقطه به نقطه) ٤٣.٢درصد و در چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم میانگین) ٣٩.٩درصد افزایش داشته است.

شاخص قیمت تولیدکننده چیست؟

به تعریف مرکز آمار ایران، قیمت تولیدکننده مبلغی است که تولیدکننده در ازای یک واحد کالا یا خدمات خود از خریدار دریافت می‌کند؛ در واقع این مبلغ برابر است با قیمت پایه به علاوه هر نوع مالیات غیرقابل کسر بر محصول که تولیدکننده باید پرداخت کند منهای یارانه‌ای که تولیدکننده بر محصول خود دریافت می‌کند. پس به نوعی شاخص قیمت تولیدکننده می‌خواهد اصطلاحا قیمت در کارخانه را بسنجد. مالیات بر ارزش افزوده و همچنین سود ناخالص عمده‌فروشی یا خرده‌فروشی عرضه‌کنندگان و هزینه‌های بیمه و حمل و نقل که به طور مجزا فاکتور شده، در قیمت تولیدکننده نقشی ندارد.

تورم تولیدکننده در پنج بخش

در پنج بخش اصلی تولید داخل تورم بخش کشاورزی بیشتر از همه، حدود ۶۰درصد بوده است. پس از آن، تورم ۵۶درصدی خدمات در تابستان قابل توجه است. تورم بخش صنعت ۳۰درصد بوده و محصولات بخش معدن تنها ۱۳.۵درصد رشد قیمت داشته‌اند. این کاهش تورم معدن را باید این‌طور تفسیر کرد که سال گذشته تحت‌تاثیر افزایش قیمت‌های جهانی تورم سالانه‌اش تا ۱۵۴درصد هم رسید و حالا که سرعت رشد قیمت‌های جهانی کاهش یافته و رشد قبلی هم فراتر از تورم عمومی بوده، تورم سالانه کاهش جدی یافته است. تورم بخش تولید، انتقال و توزیع برق هم که به خاطر ساختار دولتی و شبه‌دولتی‌اش، چندان از واقعیات بیرونی تاثیر نمی‌گیرد، ۱۱درصد بوده است. اما گزارش مرکز آمار جزییات بیشتری از هر کدام از بخش‌ها را نیز دراختیار قرار می‌دهد.

اختلاف تورم بخش خدمات

اختلاف تورم زیرگروه‌های خدمات زیاد از حدود ۲۶درصد در ارتباطات تا ۱۱۷درصد در فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا متغیر است، این تورم ۱۱۷درصدی نسبت به زیرگروه‌های سایر بخش‌ها هم یک رکورد محسوب می‌شود.

بیشترین و کمترین تورم میانگین

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد تورم سالانه ٣٩.٩درصدی قیمت تولیدکننده در فصل تابستان در مقایسه با تورم سالانه ٤٩.٧درصدی در فصل بهار، ٩.٨درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به تابستان ١٤٠١ نسبت به دوره مشابه سال قبل، ٣٩.٩درصد افزایش دارد، اما آهنگ رشد این شاخص نسبت به فصل بهار کاهش ۹.۸ درصدی داشته است. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ٥٨.٥درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم میانگین با ١٢درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» است.

بیشترین و کمترین تورم سالانه

براساس این گزارش تورم نقطه به نقطه ٤٣.٢درصدی قیمت تولیدکننده در تابستان، در مقایسه با تورم نقطه‌ای ٤٩.٣درصدی در بهار امسال، ٦.١درصد کاهش داشته است. این یعنی میانگین قیمت دریافتی تولیدکنندگان به ازای تولید در داخل کشور، در فصل تابستان ١٤٠١ نسبت به دوره مشابه سال قبل ٤٣.٢درصد افزایش دارد، اما این رشد در تابستان نسبت به بهار ۶.۱ درصد کاهش داشته است. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ٦٠.٥درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم نقطه به نقطه با ١٠.٩درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» بوده است.

تورم فصلی ٧.١درصدی قیمت تولیدکننده نیز نسبت به تورم فصلی ١٥.٨درصدی بهار، ٨.٧درصد کاهش داشته است، بنابراین میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید محصولات‌شان در داخل کشور، در فصل تابستان ١٤٠١ نسبت به فصل قبل، ٧.١درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ١٧.٥درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم فصلی با ٢.٤درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» می‌باشد. در این فصل گروه «صنعت» با نرخ تورم ٢.٣-درصد مواجه بوده است.

تورم بخش کشاورزی

بخش کشاورزی بیشترین تورم تولیدکننده را در تابستان ۱۴۰۱ داشته است. یک نقش مهم در تورم حدود ۶۰درصدی تولیدکننده بخش کشاورزی را تورم غلات داشته است. این محصولات ۹۸درصد افزایش قیمت را طی یک سال تجربه کرده‌اند. از آنجا که جنگ روسیه و اوکراین باعث جهش قیمت‌های جهانی غلات شده بود، می‌توان گفت افزایش قیمت محصولات وارداتی و کاهش عرضه آنها، می‌تواند عامل مهمی در افزایش تقاضای داخلی برای غلات داخلی بوده است. افزایش تقاضایی که به افزایش قیمت عرضه منتهی شده است. افزایش ۹۰درصدی قیمت محصولات مرغداری‌های صنعتی و ۷۵درصدی محصولات گاوداری‌های صنعتی هم می‌تواند به افزایش قیمت نهاده‌های این صنایع برگردد که پس از حذف ارز ۴۲۰۰ دچار افزایش قیمت شده بودند.