تاریخ انتشار: ۱۰:۴۴ - ۲۹ آذر ۱۴۰۱
تعداد نظرات: ۱ نظر

تاریخ ایران گرفتار در چمبره سد چم‌شیر

باستان‌شناسان با کاوش در حوضه سد «چم‌شیر» که به‌زودی آب‌گیری می‌شود، فرضیه استقرار فصلی زمستانی، تفرجگاه یا دسکره ساسانی را مطرح کردند. کاوش‌های پیشین باستان‌شناسان در این محوطه به آثاری با قدمت بیش از ۱۶ تا ۱۰ هزار سال از دوره‌های فراپارینه‌سنگی و همچنین دوره‌های نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی رسیده بود.

سد چم‌شیر

اقتصاد۲۴- باستان‌شناسان با کاوش در حوضه سد «چم‌شیر» که به‌زودی آب‌گیری می‌شود، فرضیه استقرار فصلی زمستانی، تفرجگاه یا دسکره ساسانی را مطرح کردند. کاوش‌های پیشین باستان‌شناسان در این محوطه به آثاری با قدمت بیش از ۱۶ تا ۱۰ هزار سال از دوره‌های فراپارینه‌سنگی و همچنین دوره‌های نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی رسیده بود. سد «چم‌­شیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد و روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و شمارش معکوس برای آب‌گیری آن نگرانی‌ها را درباره تکرار یک فاجعه دوچندان کرده است؛ سدی که روی سازند گچساران، یعنی همان سازندی که سد گتوند روی آن بنا شده، ساخته شده است.

به گزارش ایسنا ، اکنون سد چم‌شیر در آستانه آب‌گیری است و واکنش‌های فعالان محیط زیست و البته کنشگران میراث فرهنگی را نیز برانگیخته است؛ با آب‌گیری این سد، محوطه گسترده‌ای از دوره ساسانی برای همیشه غرق خواهد شد. در سال ۱۳۹۶ در نتیجه گمانه‌زنی و ارزیابی اولیه باستان‌شناسان در محدوده آب‌گیری سد چم‌شیر، ۱۲۰ محوطه باستانی شناسایی شد. کاوشگران همچنین، استقرارگاه‌های موقت زیادی متعلق به عشایر کوچ‌رو را شناسایی کرده‌اند. به گفته محمدتقی عطایی، سرپرست هیئت فصل اول گمانه‌زنی نجات‌بخشی، کهن‌ترین شواهد به‌دست‌آمده از حوضه آب‌گیر سد چم‌شیر در شهرستان گچساران به دوره «فراپارینه‌سنگی» ـ در حدود ۱۶ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش ـ مربوط می‌شود. سپس با وقفه‌ای طولانی، شواهد اندکی از استقرارگاهی از اواخر دوره نوسنگی به دست آمده که متعلق به شش هزار سال قبل است. از دیگر کشفیات باستان‌شناختی در محدوده این سد می‌توان به استقرارگاهی از دوره «عیلام میانه» اشاره کرد که دارای هر دو سنت سفالگری شوشانی و انشانی است.

اگرچه چند دژ و قلعه از دوره پساهخامنشی و ساسانی اهمیت این محدوده را در دوره‌های مذکور نشان می‌دهند؛ اما اوج توجه به این منطقه در قرون میانه اسلامی بوده که نشان از تراکم جمعیتی بالایی در منطقه دارد. نظر این باستان‌شناس بر آن بود که محدوده سد «چم‌شیر» قابلیت بالایی برای پاسخ‌گویی به برخی از مبهم‌ترین مسائل باستان‌شناسی ایران درباره کوچ‌نشینان دوره‌های مختلف خواهد داشت. با وجود آنکه در گمانه‌زنی‌های اولیه ۱۲۰ محوطه باستانی در حوضه آب‌گیر سد چم‌شیر شناسایی شد؛ اما کاوش‌های نجات‌بخشی فقط در بخشی از این محوطه‌ها انجام شد.


بیشتر بخوانید: عروس زاگرس از بلاتکلیفی در می‌آید؟


در آخرین کاوش که تیرماه ۱۴۰۱ آغاز شد به چهار متخصص باستان‌شناسی ۳۴ روز فرصت داده شد تا کاوش‌های نجات‌بخشی و مستندنگاری‌ها را تکمیل کنند. سعید امیرحاجیلو، سرپرست هیئت باستان‌شناسی کاوش محوطه تاریخی شماره ۱۰۶ در حوضه آب‌گیر سد چم‌شیر، اکنون گزارشی از آخرین نتایج کاوش در این محوطه باستانی ارائه داده است که براساس یافته‌های کاوشگران، گفت: در مطالعات فاز میدانی و کاوش محوطه ۱۰۶، شواهدی ازجمله ساختار‌های معماری سنگی، قطعات سفال دوران ساسانی تا سده‌های میانی اسلامی، اشیای سنگی و شیشه‌ای شناسایی و مستندنگاری شد. او افزود: بر پایه تقدم و تأخر ساختارها، عمق پیدایش ساختارها، شیوه ساخت‌وساز، اختلاف پهنای دیوارها، نوع مصالح و مواد فرهنگی در لایه‌های هم‌سطح، به نظر می‌رسد نخستین دوره معماری در این محوطه، متعلق به دوره ساسانی است که بازسازی‌هایی را در دو فاز نشان می‌دهد و ساختار‌هایی منظم با قلوه‌سنگ، ملاط گچ و اندود گچ شکل گرفته است. استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس همچنین اظهار کرد: درباره چیستی و نوع استقرار در محوطه ۱۰۶ در عصر ساسانی، با توجه به کیفیت ساختار‌های معماری، چشم‌انداز جغرافیایی پیرامون محوطه و وجود دو استودان در صخره‌های جنوبی مشرف به محوطه، می‌توان فرضیه‌های استقرار فصلی زمستانی، تفرجگاه یا یک دسکره ساسانی را مطرح کرد. این باستان‌شناس افزود: پس از آن، جوامع نیمه یکجانشین در سده‌های میانی اسلامی، به ساخت‌وساز روی دیوار‌های کهن‌تر اقدام کرده‌اند.

ساختار‌های سنگی با ملاط گل، چیدمان نامنظم‌تر و پهنای متغیر دیوار‌ها به این دوره از استقرار تعلق دارند. امیرحاجیلو یادآور شد: کاوش محوطه تاریخی شماره ۱۰۶ در محدوده آب‌گیر سد چم‌شیر در شهرستان گچساران در قالب طرح ارتباط با جامعه و صنعت و بر‌اساس تفاهم‌نامه‌ای میان دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگاه میراث فرهنگی انجام شد و فاز میدانی آن با هدف «نجات‌بخشی و مستندنگاری شواهد باستان‌شناختی منقول و غیرمنقول به منظور شناخت ویژگی‌های فرهنگی، تبیین کاربری‌ها، گاه‌نگاری و حفاظت از آثارِ قابلِ حفاظت محوطه» به اجرا درآمد. این باستان‌شناس افزود: در فاز کتابخانه‌ای و نظری، مطالعاتی با هدف «تبیین اهمیت و جایگاه محوطه در سلسله مراتب استقرار‌های نواحی پیرامون رودخانه زهره و تبیین الگو‌های معیشت جوامع محلی در این ناحیه در دوران ساسانی و اسلامی» در دست انجام است و بر‌اساس آن تفاهم‌نامه، تا اردیبهشت ۱۴۰۲ در جریان خواهد بود. رحیم دادی‌نژاد، معاون میراث فرهنگی کهگیلویه‌و‌بویراحمد، پیش‌تر گفته بود که آثار کشف‌شده از کاوش‌های چم‌شیر پس از مرمت به موزه یاسوج منتقل می‌شود.

نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
0
0
چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۱
وقتی اب برای خوردن نداری ...تو تاریخ
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ چهره خاص و متفاوت کیان ایرانی سریال مختار ۸۴ سال پیش در خردسالی

عکس/ سردار باقری در دیدار با ابراهیم رئیسی در دفتر آستان قدس

پیش بینی قیمت طلا و سکه چهارشنبه ۱ مرداد ۱۴۰۴/ هیجان خرید در بازار طلا

عکس/ چهره جالب و دیده نشده از حشمت فردوس ۵۴ سال پیش در کنار دکتر شریعتی

افزایش تقاضا و نوسانات قیمت پمپ‌های آب خانگی در سایه بحران کم‌آبی/ گران ترین و ارزان ترین پمپ آب چند تومان است؟

عکس/ چهره دیده نشده سائب و عبدالرحمن بن شریح ۲۴ سال پیش در پشت صحنه سریال مختار

پیش بینی قیمت دلار چهارشنبه ۱ مرداد ۱۴۰۴/ افزایش تقاضا برای خرید دلار

عکس/ استوری جنجالی مهراب قاسم‌خانی برای یوسف تیموری

عکس بی نظیر از ⁨ ⁨ ⁨دو برج تهران در نمای شب

اینفوگرافی/ نقشه نهایی تعطیلی ادارات کشور در روز چهارشنبه ۱ مردادماه

عکس/ عاشقانه تازه نرگس خانه‌به‌دوش جلب‌توجه کرد

فیلم/ حواشی ادامه دار ادعای جایزه ۴۰ میلیون دلاری بر سر ترامپ

عکس/ نوشته عجیب و غیرمنصفانه روی تابلو اعلانات یک کارخانه

عکس/ استوری جنجالی حسین حسینی علیه یک خانم

فیلم/ تلاش بالگرد آتش‌نشانی برای مهار آتش‌سوزی منطقۀ آزاد انزلی

ماجرای کشف پهپاد انتحاری در بوشهر

عکس/ تغییر شوکه کننده چهره سلنا گومز در جشن تولدش با کیک لاکچری

فیلم/ عراقچی: هرگز از غنی‌سازی صرف‌نظر نخواهیم کرد

فیلم/ وضعیت غم‌انگیز خواننده مشهور روی تخت بیمارستان

فیلم/ روایتی عجیب از صدای انفجار در قم

فیلم/ بارش شدید باران در عمان

عکس/ پیام رضا رشیدپور خطاب به عراقچی

اطلاعیه درباره صدای انفجار در بروجن

فیلم/ لحظه وقوع انفجار مهیب در شهرک فاطمیه قم

انفجار یک منزل مسکونی در شهرک فاطمیه قم

جدیدترین واکنش علیرضا فغانی به عکس یادگاری با ترامپ

فیلم/ رونی کلمن اسطوره پرورش اندام دیگر راه نمی‌رود

توزیع آب بسته‌بندی در تهران تکذیب شد

فیلم/ تصاویر هوایی از آتش سوزی مجتمع تجاری ونوس انزلی

کوه زباله در جنگل‌های چالوس

فیلم/ اظهارنظر عراقچی درباره توافق هسته‌ای

فیلم/ آتش به ضلع غربی و شمالی مجتمع ونوس انزلی رسید

اولیانوف و گروسی درباره ایران و اوکراین رایزنی کردند

فردا طرح ترافیک اجرا می‌شود

آمریکا رسماً از یونسکو خارج شد

هوای تهران در وضعیت قرمز قرار گرفت

جزئیات عرضه بلیت پرواز‌های اربعین

پزشکیان: امکان ادامه بقای تهران به‌عنوان پایتخت وجود ندارد

عکس خانوادگی بازیگر شب دهم در جشن تولد دخترش با تم خاص

خبر خوش صندوق بازنشستگی درباره واریز مطالبات فرهنگیان

قیمت روغن خوراکی امروز + جدول

قیمت مزدا ۳، بسترن و کاپرا گروه بهمن + جدول

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

عکس/ معماری ایتالیایی روستای تاریخی قلات بهشت زیبای شیراز

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

عکس/ چهره دیده نشده فرمانروا ته‌جویونگ در ۶۲ سالگی به همراه همسرش

شهر‌های گران‌قیمت سال ۲۰۲۵ را بشناسید

عکس/ پرتره جذاب یک زن قجری ۱۳۵ سال پیش با لباس گرانقیمت و تاج و مروارید چند لایه

عکس/ پیشگویی این روزنامه بعد از ۵ سال سوژه مردم شد

ارزش سهام عدالت چقدر شد؟ + جدول