۱۰ میلیارد دلار گاز ایران تلف شده در مشعل‌ها

اقتصاد۲۴-  بانک جهانی در گزارش جدید سالانه خود، از اتلاف جهانی گاز از طریق مشعل‌سوزی اعلام کرد ایران بعد از روسیه و همپای عراق، بیشترین تلفات گاز در مرحله تولید را دارد. ایران در سال گذشته میلادی حدود ۱۷.۵ میلیارد مترمکعب گاز تولیدی خود را در مشعل‌ها سوزانده و به هدر داده که با توجه به قیمت‌های جهانی گاز در سال گذشته، ارزش این میزان از اتلاف گاز حدود ۱۰ میلیارد دلار است. عدم نصب تجهیزات جمع‌آوری گازی که همراه با نفت از میادین نفتی استخراج شده و «گاز همراه» خوانده می‌شود، چاره‌ای برای بخش استخراج باقی نمی‌گذارد که این گاز همراه را به دلیل جلوگیری از خطر انفجار و آتش‌سوزی در مشعل‌های خاصی آتش زده و به عبارتی «هدر» دهند. این کار اصطلاحا مشعل‌سوزی یا «فلیرینگ» نام دارد. بر اساس داده‌های ترازنامه هیدروکربوری سال ۱۳۹۵ میانگین رشد تلفات کل سیستم‌های فرآورش گاز و گاز سوزانده شده در سال‌های ۱۳۹۵-۱۳۸۵ با روند رشد متوسط سالانه افزایشی ۱۱.۱۰ درصد روبه‌رو بوده که دلایل آن را می‌توان به افزایش چشمگیر تولید گاز و بهره‌برداری از سیستم‌های جدید فرآورش گاز در دوره یاد شده نسبت داد، از این رو طرح‌های جلوگیری از سوزندان گاز‌های همراه مشعل و جمع‌آوری گاز‌های همراه نفت همواره به عنوان دغدغه‌ای از سوی مسوولان و کارشناسان صنعت نفت مطرح و وزارت نفت مکلف شده تا پایان برنامه ششم توسعه تکلیف آن را مشخص کند.

سالانه افزون بر ۱۵۰ میلیارد مترمکعب گاز در مشعل‌های بالای چاه‌های نفت در جهان به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که بر اساس آمار‌های بانک جهانی این رقم معادل یک‌سوم مصرف گاز کل اروپاست. بر اساس آمار‌های بانک جهانی، ایران تا سال ۲۰۱۸ سومین کشور بعد از روسیه و عراق در میان تولیدکنندگان این گاز‌ها بوده است، با این حال گفته می‌شود میزان مشعل‌سوزی در کشورمان از ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۸ به ۱۳.۷۸ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۹ رسیده است. این یعنی حدود روزانه ۳۸ میلیون مترمکعب گاز در حال سوختن است. پیش‌تر، آژانس بین‌المللی انرژی نیز گزارش داده بود که میزان نشتی متان (گاز طبیعی) در ایران طی سال گذشته ۷.۵ میلیارد مترمکعب بوده که بخش عمده آن در شبکه فرسوده انتقال و توزیع گاز اتفاق افتاده است.

بیشتر بخوانید: لغو اجرای «ساعت تابستانی» و اثرات گسترده آن در بخش انرژی

چنین اتلاف عظیم گازی در حالی است که ایران در چند سال گذشته با کسری شدید گاز در پاییز و زمستان مواجه بوده و پارسال کسری روزانه گاز حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب بود که ۵۰ میلیون مترمکعب بیشتر از زمستان سال ۱۴۰۰ است. این موضوع موجب شد تا بخش زیادی از صنایع و نیروگاه‌ها به مصرف سوخت جایگزین «مازوت» روی بیاورند که اثرات شدید تخریب محیط زیستی و آلودگی هوا در کلانشهرهارا به دنبال داشت. محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت اعلام کرده که برای فشارافزایی میدان پارس جنوبی نیاز به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است و حالا در آغاز سال ۱۴۰۲ باید منتظر ماند و دید که آیا سرمایه‌گذاری جدیدی در این زمینه جذب خواهد شد؟