بازی قالیباف در هیات رئیسه مجلس و عبور سالم از گردنه پایداری

اقتصاد۲۴ - ۱۲ بالانشین مجلس دیروز مشخص شدند؛ هرچند رییس، همچنان همان محمدباقر قالیباف باقی ماند، اما ترکیب نشستن این بالانشین‌ها هم تغییر کرد و برخی به صحن برگشتند و برخی هم چند ماه پایانی را بالا رفتند. در این بین، تعداد آرای قالیباف، اگر غیرمنتظره فرض نشود، حتما مورد انتظار هم نبوده است؛ به ویژه پس از اتفاقاتی که او در این دو ماه گذشته از سر گذرانده است. روز گذشته دو صندلی نایب‌رییسی پارلمان هم تغییراتی کرد؛ عبدالرضا مصری که تا پیش از این نایب‌رییس دوم بود، با یک پله صعود به گروه نواب رییس اول پیوست. اما چشمگیرترین تغییر این دوره، ورود چهره‌ای مشهور به نزدیک بودن با تفکرات پایداری‌ها وارد هیات‌رییسه شد؛ «مجتبی ذوالنوری» نماینده قم. او تا پیش از ورود به مجلس جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه بود و از شاگردان محمدتقی مصباح‌یزدی. در صندلی‌های دیگر هیات‌رییسه تفاوت خاصی صورت نگرفته است؛ یکی دو نماینده جابه‌جا شده‌اند؛ روح‌الله متفکر آزاد نماینده تبریز و محسن پیرهادی نماینده تهران که هر دو از طیف قالیباف محسوب می‌شوند، به هیات‌رییسه بازگشتند؛ مجتبی یوسفی نماینده اهواز و نزدیک به پایداری وارد هیات‌رییسه شد و حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده شاهین‌شهر و احمد امیرآبادی نماینده قم از طیف پایداری از هیات‌رییسه رفت. علی نیکزاد هم، هم به طیف منسوب به احمدی‌نژاد و هم به پایداری‌ها نزدیک بود، در رقابت با مجتبی ذوالنور کرسی نیابت رییس را از دست داد. البته به لحاظ فکری، ذوالنور قرابت بیشتری با پایداری‌ها دارد تا نیکزاد.

ریاست با آرای نسبتا آبرومندانه

گرچه به نظر نمی‌رسد در این چهار سال مجلس یازدهم، کسی فردی جز قالیباف را برای ریاست در معادلات و محاسبات جای داده باشد، اما این باعث نمی‌شود که این جایگاه در لابی‌ها و بده و بستان‌های میان گروه‌های سیاسی داخل مجلس، نادیده گرفته شود. صندلی ریاست هرچند در مجلس یازدهم بدون رقیبی جدی، به نام قالیباف بود، اما تعداد آرای رییس حامل پیام سیاسی برای گروه‌های سیاسی داخل مجلس و سیاست‌کاران بیرون مجلس است.
روند آرای قالیباف از سال اول مجلس تا دیروز که آرای چهارمین سال ریاست او مشخص شد، روندی سینوسی و به نوعی بالا و پایین‌دار است. سال اول و دوم روند آرای او با ۲۳۰ رای ثابت بود. اما برای سال سوم، رای‌دهندگان به قالیباف کاهشی چشمگیر داشتند؛ به عبارت دیگر آرای قالیباف وارد یک شیب سقوط شد و از ۲۳۰ به ۱۸۶ رای رسید. درحالی که پایداری‌چی‌های مجلس و طیف قالیبافی‌ها در دو ماه گذشته از بابت واگذاری خودرو‌ها معروف به «شاسی‌بلندها» و همچنین طرح عفاف و حجاب، شمشیر را از رو بر روی همدیگر کشیده بودند، احتمال می‌رفت که این شمشیربازی دو طیف در رسانه‌ها، به ریزش رای یا حداقل ماندن تعداد آرا زیر ۲۰۰ رای منجر شود؛ اما اینگونه نشد. قالیباف توانست این انتخابات را مدیریت کند و در ظاهر امر، با پایداری‌ها به توافق برسد تا در آخرین وزن‌کشی مجلس، ۲۱۰ رای به دست بیاورد و آرایی آبرومند داشته باشد. با این وجود ۵۴ رای به سبد دو رقیب قالیباف رفته است؛ الیاس نادران که محافظه‌کاران او را مسبب شکاف در فراکسیون انقلاب اسلامی یا همان اکثریت می‌دانند، ۴۷ رای به دست آورد و فریدون عباسی ۷ رای. اما باز هم قالیباف نسبتا آبرومندانه رییس شد.

دو چالش پایداری‌ها با قالیباف

در دو ماه گذشته طیف منسوب به او و جبهه پایداری، به‌شدت با یکدیگر درگیر بودند. یک بار بر سر اینکه مرتضی آقاتهرانی و برخی دیگر از نمایندگان نزدیک به پایداری در مجلس به قالیباف می‌تاختند که او جلوی مطرح شدن طرح عفاف و حجاب تهیه‌شده در کمیسیون فرهنگی مجلس را گرفته است. در خلال این موضوع، وقتی مرتضی آقاتهرانی رییس کمیسیون فرهنگی در یادداشتی، قالیباف را عامل مطرح نشدن طرح عفاف و حجاب در مجلس معرفی کرد و همچنین کاظم صدیقی رییس ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور هم ادعایی مشابه را مطرح کرد، مجتبی توانگر نماینده نزدیک به قالیباف نیز در نامه‌ای سرگشاده به‌شدت به این دو تاخت و گفت که «دین خدا بازیچه و مطاع دنیوی چند ظاهرالصلاح فاسدالعقیده نیست» او در این نامه به روشنی طرح شدن موضوع عفاف و حجاب از سوی برخی گروه‌ها را انتخاباتی توصیف کرد. اما رسانه نزدیک به پایداری‌ها یعنی رجانیوز نیز به تندی به توانگر تاخت و گفت که این‌ها با «سکوت منفعلانه خود یا موضع‌گیری‌های «وسط لحافی» به دنبال کسب رای حرام بخشی از طبقه متوسط هستند». این درگیری لفظی پس از اینکه آقاتهرانی گفت قالیباف به او قول داده در صورت ارسال لایحه از سوی قوه قضاییه یا دولت پیرامون عفاف و حجاب، این لایحه را در ۷۰ ساعت به سرانجام می‌رساند، رو به خاموشی رفت و فشار پایداری‌ها از این ناحیه کم شد.

بیشتر بخوانید: واکنش منفی مجلسی‌ها به معرفی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش

اما مورد دیگر، واگذاری خودرو‌های شاسی‌بلند به برخی از مجلسی‌ها بود که دوباره قالیباف را زیر ضرب برد. از یک سو افشای این موضوع که هنوز هم به نتیجه خاصی نرسیده، هیات‌رییسه و مشخصا قالیباف را زیر سوال برد. پس از آن پایداری‌های مجلس باز هم قالیباف را سیبل کردند و از بابت اینکه او از این موضوع خبر داشته و چرا جلوی آن را نگرفته است، قالیباف را به چالش کشیدند. این موضوع هم باعث شد توانگر باز هم به پایداری‌ها حمله کند؛ این‌بار در قالب نامه به صادق محصولی دبیر کل جبهه پایداری. در روز‌های منتهی به انتخابات هیات‌رییسه نیز خبرگزاری مجلس گفتگو‌های متعددی پیرامون لزوم پایبندی به نظرات فراکسیون از سوی اعضا منتشر می‌کرد که نشانگر نگرانی‌های هیات‌رییسه از ریزش آرای قالیباف بود.

ورق برگشت؟

در دو روز پایانی انتخابات هیات‌رییسه، اما احتمالا ورق برگشته باشد؛ ناگهان نام مجتبی ذوالنور نماینده قم به گوش خورد که نامزد نایب‌رییسی مجلس می‌شود. نام او در شرایطی مطرح می‌شد که بسیاری او را گزینه جبهه پایداری می‌دانستند برای حضور این جریان صندلی‌های موثر و قدرتمند هیات رییسه. همزمان دولت اعلام کرد که لایحه عفاف و حجاب را به مجلس ارسال کرده است. حالا دیگر قالیباف بود و آقاتهرانی و قولی که داده بود. هرچند این لایحه هنوز اعلام وصول نشده، اما به محض این اقدام احتمالا به فوریت در دستور کار قرار خواهد گرفت. از جایی که کمیسیون فرهنگی مجلس در سیطره پایداری‌چی‌های مجلس است، لایحه عفاف و حجاب می‌تواند بنا به قرائت دلخواه این جریان در کمیسیون اصلی که همان فرهنگی است، چکش‌کاری شود و به صحن بیاید. این لایحه می‌توانست وجه‌المصالحه طیف پایداری و قالیباف باشد؛ یعنی پایداری‌ها از قالیباف حمایت کنند و در عوض یک فرد نزدیک به خود را در جایگاه نواب رییس ببینند و قرائت آن‌ها در صحن رای بیاورد. البته شاید هم توافق آن‌ها در حد همین صندلی‌های نواب رییس باشد و برای عفاف و حجاب توافقی نشده باشد، چرا که نگاه طیف قالیباف و نگاه پایداری‌ها در موضوع حجاب تفاوت آنچنانی ندارد.

قالیباف یکی داده و یکی گرفته یا دو تا داده و یکی گرفته؟

از یک‌سو شاید بتوان گفت که قالیباف به توافق زیر فشار تن داده و یکی گرفته و دو تا داده است؛ اما شاید هم یکی برابر یکی داده و گرفته باشد. پایداری‌ها تا الان، هم از قالیباف حمایت کردند و هم ذوالنور به نایب‌رییسی رسیده است؛ اما لایحه عفاف و حجاب هنوز اعلام وصول نشده است. نوع رفتار قالیباف با لایحه عفاف و حجاب و تعامل او با پایداری‌ها و برعکس، می‌تواند نشان دهد که برای انتخابات هیات‌رییسه چه تصمیماتی گرفته شده بود.