تاریخ انتشار: ۱۵:۱۷ - ۰۳ خرداد ۱۴۰۲

قانون جدید دیوان عدالت اداری چه می‌گوید؟

رئیس سیزدهمین دولت جمهوری اسلامی امروز با ابلاغ «قانون اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، رسما اعلام کرد که مصوبات شورای عالی فضای مجازی و انقلاب فرهنگی در شرایطی در حکم قانون خواهند بود و غیرقابل اعتراض که اگر قرار بر پایبندی به اصول حاکمیت قانون بود، هرگز چنین قانونی ابلاغ و اجرا نمی‌شد.

قانون جدید دیوان عدالت اداری

اقتصاد۲۴- هفدهم دی ماه سال ۹۹، حدود ۱۰ ماه پس از آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، طرحی در پارلمان رونمایی شد برای اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری. این طرح همان زمان با انتقادات قابل توجهی همراه بود، اما انقلابیون پارلمان بدون توجه به انتقادات، روند بررسی این طرح را آغاز کردند و سرانجام ۲۹ خرداد سال ۱۴۰۱، این طرح به تصویب مجلس رسید. طرح برای تایید به شورای نگهبان ارسال شد، اما این نهاد با استناد به اصول ۱۵۸، ۱۷۳، ۳، ۱۱۰ و ۳۴ قانون اساسی مصوبه نمایندگان را رد کرد. شورای نگهبان ۲ مرتبه دیگر، دی و بهمن ۱۴۰۱، مصوبه نمایندگان را رد کرد تا اینکه سرانجام ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ شورای نگهبان مصوبه اصلاحی نمایندگان را تایید و به مجلس ارسال کرد.

چند روز بعد، رئیس مجلس طرح را برای اجرا به رئیس دولت سیزدهم ابلاغ کرد و ابراهیم رئیسی، دیروز، ۲ خرداد، رسما قانون «اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری» را برای اجرا به این نهاد و نهاد‌های زیرمجموع ابلاغ کرد.

فاجعه در راه است

دیوان عدالت اداری به واسطه نوع اقداماتی که انجام می‌دهد، یکی از مهم‌ترین نهاد‌های فعال در جمهوری اسلامی به منظور دادخواهی شهروندان محسوب می‌شود. دادخواهی در اصل ۳۴ قانون اساسی به عنوان یکی از حقوق ایرانیان برشمرده شده است: «دادخواهی حق مسلّم هر فرد است و هر کس می‌تواند به منظور دادخواهی به دادگاه‌های صالح رجوع نماید. همه افراد ملت حق دارند اینگونه دادگاه‌ها را در دسترس داشته باشند و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد منع کرد.» یکی از طرق دادخواهی، منطقا در برابر اقدامات نهاد‌ها و مصوبات آنان است.


بیشتر بخوانید: اخذ چک و سفته از کارگران توسط کارفرمایان ممنوع


اصل ۱۷۳ قانون اساسی با تشکیل دیوان عدالت اداری، تلاش می‌کند در این مسیر حرکت کند. در این اصل آمده است: «به منظور رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات مردم نسبت به مأمورین یا واحد‌ها یا آیین نامه‌های دولتی و احقاق حقوق آنها، دیوانی به نام «دیوان عدالت اداری» زیر نظر رئیس قوه قضائیه تأسیس می‌شود. حدود اختیارات و نحوه عمل این دیوان را قانون تعیین می‌کند.»

در سال‌های اخیر و با تشدید فعالیت شورا‌های عالی در جمهوری اسلامی و تشکیل شورا‌های جدید با اختیارات فراقانونی، امید‌ها به نهادهایی، چون دیوان عدالت اداری و دیوان عالی کشور برای تظلم‌خواهی شهروندان دو چندان شده بود که با اصلاح قانون تشکیلات دیوان عدالت اداری از سوی مجلس، عملا این حق از این نهاد سلب شد تا فاجعه در پیش باشد.

ماده ۱۲ قانون اصلاحیه قانون تشکیلات دیوان عدالت اداری رسیدگی به مصوبات شورا‌های عالی فضای مجازی و انقلاب فرهنگی را از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری خارج کرده و آورده است: «رسیدگی به مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شورای‌عالی فضای مجازی در حوزه تحت صلاحیت این نهادها، از شمول حکم این ماده خارج است. لیکن رسیدگی به مصوبات و تصمیمات زیرمجموعه‌های شورا‌های مذکور از قبیل هیات (کمیسیون) ها، کارگروه (کمیته) ها، شورا‌ها و ستاد‌ها در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار می‌گیرد.»

پیش از این هم، در تبصره ماده ‍۱۲ «رسیدگی به تصمیمات قضائی قوه قضائیه و صرفاً آیین نامه‌ها، بخشنامه‌ها و تصمیمات رئیس قوه قضائیه و مصوبات و تصمیمات شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و شورای عالی امنیت ملی از شمول این ماده خارج» شده بودند.

معنای این ماده در حقیقت آن است که مصوبات شورای عالی فضای مجازی و انقلاب فرهنگی که تنها وجه ایجادشان، اختیارات رهبری در اصل ۱۱۰ قانون اساسی است، زین پس در شرایطی در حکم قانون خواهند بود که از دید قانون اساسی (اصل ۸۵)، مجلس تنها و یگانه مرجع قانون گذاری در جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.

قانون گذاری بدون طی روال قانونی

با قانون جدید نمایندگان، مصوبات شورا‌های عالی فضای مجازی در شرایطی در حکم قانون در نظر گرفته شده و امکان اعتراض به آن‌ها از بین رفته است که مصوبات آنان روند قانونی را برای به قانون تبدیل شدن، طی نمی‌کنند. یک مصوبه در مجلس زمانی اعتبار قانون پیدا کرده و لازم الاجرا خواهد شد که از سوی شورای نگهبان با شرع و البته قانون اساسی تطبیق داده شود، اما مصوبات شورا‌های عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی زین پس بدون تطبیق با قوانین اساسی و امکان نظارت قضایی بر آنان، از بدو تصویب در حکم قانون خواهند بود و لازم الاجرا.

این اتفاق در شرایطی صورت گرفته که این نهاد‌ها عملا از نظارت عمومی مستثنا شده‌اند و مردم و رسانه‌ها هیچ راهی برای طرح پرسش از آنان ندارند. جلسات این نهاد‌ها هم شفاف نیست و عموم جامعه هیچ اطلاعی از چند و، چون طی شده در آنان ندارند. بدین ترتیب و با قانون جدید نمایندگان، عملا قانون اساسی جمهوری اسلامی، ویژه اصل ۸۵ آن نقض شده است.

اگر قرار است شورا‌های عالی قانون گذار باشند، باید قانون اساسی اصلاح شود، اما اگر مصوبات آنان قانون نیست، طبیعتا باید امکان نظارت قضائی از آنان و تظلم خواهی برای مردم باز باشد. مجلس، اما به جای حل این دو گانه، با قانون خود، مصوبات شورا‌های عالی فضای مجازی و انقلاب فرهنگی را قانون اعلام کرده، آن هم در شرایطی که قانون اساسی چنین دیدگاهی ندارد.

راه بسته شد؟

اگرچه نمایندگان مجلس و دولت سیزدهم تمام تلاش خود را برای وجاهت بخشی به مصوبات شورا‌های عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی ترتیب دادند و دست شهروندان را بیش از پیش بستند، اما رای صادر شده از سوی شعبه ۴۲ دیوان عالی کشور در تاریخ ۱۷ اردیبهشت نشان داد که هنوز روزنه امیدی باقیست اگرچه راه بسیار صعب العبور است.

ماجرای این رای از آن قرار است که یکی از شهروندان با شکایت بردن به دادگاه عمومی و فرجام خواهی نسبت به رای صادر شده از سوی آن دادگاه و شعبه تجدید نظر، رای‌ای از دیوان عالی کشور گرفته که مضمون آن بسیار قابل توجه است: «به موجب اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی یگانه مرجع وضع قانون است و صلاحیت وضع قانون منحصر به اوست و هیچ مرجع دیگری چنین صلاحیت و اختیاری ندارد. آن دسته از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی که مستلزم حق و تکلیف است از جنس تقنین بوده و در صلاحیت انحصاری مجلس شورای اسلامی است.»

صدور چنین رای‌ای در یکی از شعب دیوان عالی کشور اگرچه ضمانت اجرای‌اش منوط به همان پرونده است، اما نشان داد که شهروندان می‌توانند با شکایت بردن به دادگاه‌های عمومی از مصوبات شورا‌های عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی و بی اعتنایی به آراء صادر شده از سوی دادگاه عمومی و شعبه تجدید نظر، به فرجام خواهی در دیوان عالی کشور امیدوار باشند. امیدی که البته در پرونده‌های مختلف متفاوت است و باید عقاید و دیدگاه‌های سیاسی و میزان پایبندی قضات رسیدگی کننده به پرونده در دیوان عالی کشور را هم در آن لحاظ کرد.

منبع: فرازدیلی
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع موتورسیکلت در بازار امروز + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۱ مرداد ۱۴۰۴ + جدول

عکس/ بختیار اولین رئیس ساواک ۷۴ سال پیش در حال آموزش تیراندازی به فرزندش

عکس/ ظاهر دیده نشده محمدرضا پهلوی و فوزیه ۸۱ سال پیش در بازدید از یک مرکز خیریه

عکس/ دیدار آملی لاریجانی با خانواده سرداران شهید سلامی و رشید

عکس/ آماری هولناک از آخرین وضعیت سد‌های تامین کننده آب تهران

عکس/ چهره باورنکردنی مجری عشق ابدی در دهه شصتی با مانتوی اپل دار

عکس/ دیدار رئیس جمهور با آیت‌الله سعیدی

عکس/ سلفی بامزه مجید یاسر و دخترش با ژست صمیمی

عکس/ تغییر چهره باورنکردنی پسر مهراب قاسم‌خانی در اوج جوانی

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

دختران هندبال ایران پنجم آسیا شدند

هادی ساعی رئیس آکادمی تکواندو آسیا شد

وضعیت هوای پایتخت دوباره قرمز شد

واکنش پاکستان به مذاکرات ایران و اروپا در استانبول

فیلم/ مشاهده یک قلاده خرس قهوه‌ای در ارتفاعات فیروزکوه

عکس/ گپ و گفت سردار قاآنی با فرمانده جدید هوا و فضا

قیمت روز زعفران + جدول

قیمت انواع موتور سیکلت در بازار + جدول

زمان و مکان دقیق مذاکرات ایران و اروپا اعلام شد

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

آتش‌سوزی گسترده در دامنه‌های کوه سنندج

عکس/ صف خرید مخزن آب در مولوی تهران

خودکشی راننده متخلف پس از به آتش کشیدن مامور پلیس راه

فیلم/ خروج اثاثیه اتباع افغان از مرز ماهیرود

سودآورترین خودرو‌های داخلی برای خرید

درخواست استقلال برای تعویق سوپرجام

زائران کربلا چطور ارز اربعین بگیرند؟

لزوم ارائه یارانه و کارت نان به مردم

کاهش سود تسهیلات ساخت مسکن

توزیع غذای متبرک امام رضا (ع) میان مهاجران افغان در مرز

عکس/ رونمایی از دیوارنگاره میدان ستاد شیراز با چهره سربازان هخامنشی

عکس/ لبخند خورشید جدیدترین تصویر ثبت شده ناسا

عکس/ پوشش خاص زنان قجری در حال کشیدن قلیان ۱۱۷ سال پیش در دورهمی دوستانه

بانک کشاورزی و نقش آن در تأمین مالی روستایی چیست؟

عکس/ زیبایی شگفت انگیز محله شاه آباد خرم آباد در تابستان

جزئیات تجاوز استاد موسیقی به دختر ۱۶ ساله

عکس/ طبیعت زیبای چومان نگین سبز در دل کوه های کردستان

معرفی بالگرد تهاجمی AH-۱ کبرا

فیلم/ انتقاد تند پزشکیان از منفعل بودن آژانس

وصیت‌نامه شهید حاجی‌زاده منتشر شد

فیلم/ زنان کولبر آب در روز صفر آبی سیستان و بلوچستان

عکس/ چشم انداز بی نظیر از عمارت عالی قاپو اصفهان ۱۲۴ سال پیش با درختان سر به فلک کشیده

عکس/ شکل و شمایل لوتی‌های دوره قاجار ۱۳۵ سال پیش با پوشش خاص

فیلم/ اظهارات پزشکیان از نارضایتی برخی مردم در کشور

عکس/ چهره دیده نشده علی پاتریک نوه نیمه ایرانی رضاشاه ۵۸ سال پیش با تیپ رسمی

انتقاد تند نماینده تهران به تبلیغات صداوسیما

عکس/ منظره رویایی و دیده نشده تهران ۱۴۰ سال پیش در دوران قاجار با دروازه تاریخی

فیلم/ پیش‌بینی سرهنگ آمریکا از ادامه جنگ ایران و اسرائیل

قیمت سکه امامی امروز پنجشنبه ۲ مرداد ۱۴۰۴/ کاهش قیمت

قیمت طلا ۱۸ عیار امروز پنجشنبه ۲ مرداد ۱۴۰۴/ کاهش قیمت

فیلم/ واژگونی تریلی در جاده تربت جام به مشهد

عکس/ چهره زیبا و دیده نشده ملوک سریال پدرسالار ۶۴ سال پیش در کنار دخترش ثریا

ماموریت صلح؛ سفر ویتکاف برای توافق آتش‌بس در غزه

عکس/ چهره خندان فریبرز عرب نیا در ۳۲ سالگی به همراه همسر اولش آتنه فقیه‌نصیری در تئاتر شهر

فیلم/ لحظه بازداشت پزشک ایرانی در آمریکا با شکستن شیشه خودرو

عکس/ آتش‌سوزی مرگبار خودروی ۲۰۶ در بزرگراه تهران - قم

عکس/ شهادت سرهنگ جواد نارنجی ۲۹ روز پس از حمله اسراییل

رهبر کره شمالی از ارتش خواست برای جنگ واقعی آماده باشد

اماراتی‌ها برای مهدی طارمی دندان تیز کرده‌اند