موج دوم حضور پروانه‌ها در ایران

اقتصاد24 - کافی است تا دقایقی در خیابان‌های شهر قدم بزنید تا متوجه شوید بهار امسال، تفاوت کوچک و زیبایی با بهارهای قبلی دارد؛ پروانه‌های رنگارنگ، تقریبا در همه مناطق شهر پرواز می‌کنند.

چند هفته‌ای است تهران و بسیاری از شهرهای ایران میزبان جمعیت زیادی از پروانه‌ها هستند؛ در ابتدا این پروانه‌ها در برخی مناطق خاص از شهر تهران مثل قرچک، پیشوا، ورامین، اسلام‌شهر و .. ساکن شدند و حالا به دلایل مختلف وارد شهر شده‌اند و جمعیت زیادی از آن‌ها در سطح شهر مشاهده می‌شود. به گفته این کارشناسان این موج دوم حضور پروانه‌ها در سطح شهر در یک سال اخیر است.

در رابطه با علل حضور این حشرات در ایران هنوز اختلاف نظر زیادی در میان کارشناسان وجود دارد و این موضوع آینده زندگی این پروانه‌ها را و تاثیراتی که به همراه دارد، در شرایط مبهمی قرار می‌دهد.

در همین رابطه علیرضا نادری حشره شناس ایرانی و پژوهشگر حوزه پروانه‌ها گفت‌وگویی با خبرآنلاین داشت که این گفتگو را در زیر می‌خوانید:

آقای نادری می‌شوددر رابطه با پروانه‌هایی که این روزها در سطح شهر دیده می‌شود، توضیح دهید؟ چرا این جمعیت از آنها را در سطح شهر می‌بینیم؟
ببینید به طور کلی این پروانه با نام علمی Vanessa cardui در سراسر جهان به جز آمریکا جنوبی و قطب‌ جنوب حضور دارد، چراکه این گونه توانایی زیادی در وفق دادن خود با شرایط مختلف دارد.

گذشته با معتدل شدن فصل زمستان در بسیاری از مناطق، این پروانه در سال‌های گذشته جمعیت خود را افزایش داده و حالا این موج از پروانه که اکنون شاهد حضور آن چه در تهران و چه در شهرستان‌ها هستیم نتیجه معتدل شدن فصل زمستان سال‌های قبل است. از سویی با افزایش بارندگی‌ها در فصل بهار لاروها که در سال گذشته وجود داشتند، به پروانه تبدیل شدند و این پروانه‌ها تمام مناطق را پوشانده‌اند.

اما برخی کارشناسان ایرانی و حتی خارجی برای مثال کارشناسان لبنانی می‌گویند باد عامل وقوع این اتفاق است و پروانه‌ها در مسیر مهاجرتشان از آفریقا به اروپا وارد خاورمیانه شده‌اند.
این حرف‌ها صحت ندارد، اگر قرار باشد به فقط خاطر سبک بال بودن حشرات آنها با باد مهاجرت کنند باید بپرسیم، چرا این اتفاق برای دیگر حشرات رخ نداده؟ این قضیه اصلا به باد ربط ندارد. در ۳۰ سال گذشته من شاهد ۴ یا ۵ موج ظهور پروانه‌ها بودم، البته امسال به خاطر تغییرات آب و هوایی این موج شدیدتر بوده. باد اصلا در حضور این پروانه تاثیری نداشته. این پروانه‌ها فقط دنبال زمین‌های مناسب برای تخم‌گذاری می‌گردند. شاید حشره‌شناس‌های لبنانی هم این اشتباه را کرده باشند.

شما پیشتر گفته بودید که تغییر اقلیم و گرمایش جهانی عامل وقوع این اتفاق در ایران است، چقدر این ادعا قطعی است؟
اقلیم چیزی نیست که بشود آن را در چند سال ارزیابی کرد، ما اکنون در نوسانات اقلیمی هستیم که در نهایت به سمت گرمایش جهانی می‌رود. این موضوع باعث شده تا بارش‌ها در کشور ما نوسانی باشد، در واقع تغییرات آب و هوایی باعث شده تا بارش‌های موقت و دوره‌های ترسالی کوچکی در کشور داشته باشیم و در نتیجه این موضوع گیاهان زیادی رشد کردند و در نتیجه پروانه‌ها تخم‌گذاری کرده و موج دومشان را گسترش دادند.

همه می‌گویند حضور این پروانه‌ها در ایران هیچ پیامدی به همراه ندارد، اما به هرحال ما شاهد افزایش جمعیت یک گونه در کشور هستیم و این تغییرات و آسیب‌هایی در محیط زیست به همراه دارد. این تغییرات دقیقا چه خواهد بود؟
تغییر با آسیب موضوعات متفاوتی هستند، اکولوژی یک حوزه بسیار پیچیده است. قطعا، افزایش جمعیت یک گونه باعث کاهش یا افزایش گونه‌های دیگر می‌شود، با افزایش جمعیت این نوع پروانه‌ها جمعیت گونه‌ای از مگس‌ها، سنجاقگ‌ها، پرندگان و حتی خزندگان افزایش پیدا می‌کند، این گونه‌ها از لارو پروانه‌ها هم تغذیه می‌کنند.در نتیجه شاید امسال شاهد موج بیشتری از پرنده‌های شهری و شاید خارج از شهری باشیم. چراکه پرنده‌ها غذایی بیشتری در عهده جوجه‌ها قرار می‌دهند و در نتیجه آنها به راحتی بزرگ می‌شوند.

ممکن است جمعیت برخی گونه‌ها هم کاهش پیدا کنند، این پروانه‌ها از گیاهان خاصی مثل کنگر وحشی را مصرف می‌کنند و در نتیجه به طور موقت شاهد کاهش جمعیت چنین گیاهانی باشیم. البته باید این را هم بگویم که این گیاه شاخص تخریب محیط زیست حساب می‌شود. اما به طور کلی این پروانه به محصولات کشاورزی آسیبی وارد نمی‌کند و هیچ ضرری هم به همراه ندارد.

در آینده چه اتفاقی برای این پروانه‌ها رخ می‌دهد؟
زمین‌های اطراف تهران، اکثرا بیابانی هستند و گیاهان موجود در این زمین‌ها غذای این پروانه‌ها را تامین کرده، حالا که غذا در آن مناطق مصرف شده این پروانه‌ها وارد شهر شده‌اند. اما در شهر، گیاهان خارجی وجود دارد که اصلا برای این حشره مناسب نیستند، در نتیجه شاید ۷۰ یا ۸۰درصد این پروانه‌ها از بین بروند و طعمه گونه‌های دیگر می‌شود.

و در سال‌های دیگر باز هم شاهد وقوع چنین اتفاقی خواهیم بود؟
فقط در صورتی که باز هم چنین بارش‌های بهاری را در کشور شاهد باشیم و از سویی زمستان‌های معتدلی هم داشته باشیم این اتفاق دوباره رخ می‌دهد.