سناریوی محتمل از آینده بورس

اقتصاد۲۴- در هفته‌ای که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران بعد از تجربه سه هفته متوالی منفی، بالاخره توانست در مقیاس هفتگی، عملکرد مثبت را به‌ثبت برساند. نماگر اصلی بازار سهام در جریان معاملات هفته گذشته با رشد ۲۹/ ۲‌درصدی همراه شد. نماگر هم وزن نیز رشد ۹۶/ ۳‌درصدی را تجربه کرد تا برای سومین هفته متوالی در مدار صعودی کار خود را به اتمام برساند. در هفته گذشته، شاخص هم وزن در کلیه روز‌های معاملاتی، با رشد نسبت به‌روز قبل، کار خود را به اتمام رساند تا هفته‌ای یکدست سبزپوش را سپری کرده باشد. دماسنج اصلی بازار سهام نیز توانست بعد از ۱۶روز معاملاتی که در کانال ۲‌میلیون و ۱۰۰‌هزار‌واحدی به‌سر می‌برد، در روز سه شنبه مجددا وارد کانال جدید شود.

مرور رخداد‌های بورسی تا نیمه خرداد

با پایان‌یافتن معاملات هفته گذشته، مرور فعل و انفعالات حادث شده در ماه‌های اخیر در بورس تهران خالی از لطف نیست. بازار سهام در نیمه اول سال گذشته اوضاع و احوال مناسبی نداشت و حتی شاخص‌کل در ۶ ماهه اول سال‌۸۸/ ۰ درصد نسبت به ابتدای سال‌کاهش ارتفاع داشت، اما از اوایل آبان شاخص‌های سهامی بعد از ثبت کف‌های قیمتی در اکثر سهم ها، تحت‌تاثیر افزایش قیمت دلار روند مثبت و رو به رشدی را آغاز کردند.

البته روند افزایش قیمت‌ها در بورس تهران در پاییز آنچنان نبود که حلاوت ناشی از آن کام تلخ سهامداران را، آن‌طور که انتظار دارند، شیرین کند. پاییز برای شاخص‌کل با رشد ۱۰‌درصدی و برای شاخص هم وزن با جهش ۶/ ۱۲‌درصدی همراه شد، اما در زمستان با فوران انتظارات تورمی بالا در کشور و ناامیدی‌هایی که در بطن جامعه درخصوص تصمیمات حاکمیت در راستای سازش با طرفین مذاکرات صورت‌گرفته بود، قیمت اسکناس آمریکایی افسار پاره کرد و در مقاطعی حتی قله قیمتی ۶۰‌هزار‌تومان را نیز ملاقات کرد. دلار در آخرین روز معاملاتی تابستان ۱۴۰۱، در نیمه دوم کانال ۳۱‌هزار‌تومان قرار داشت و در کمتر از ۶ماه توانست در روز‌های آغازین اسفندماه خود را تا نزدیکی‌های سقف تاریخی ۶۰‌هزار‌تومان نیز برساند.

بیشتر بخوانید: تداوم رکود معاملاتی در بورس تهران

همین موضوع موجبات تقویت تقاضا در کلیت بازار سهام را فراهم کرد و نماگر‌های بازار سهام در مسیر صعودی قرارگرفتند. هردو نماگر اصلی بازار سهام در جریان معاملات زمستان سال‌گذشته، رشد ۳۱‌درصدی را تجربه کردند تا بخشی از جاماندگی بازار سهام نسبت به‌عملکرد دلار و سایر بازار‌های موازی و تورم عمومی سطح جامعه جبران شود، اما این پایان کار نبود و عملکرد مثبت شاخص‌های سهامی در سال‌جدید نیز ادامه دار بود.


در اولین ماه سال، شاخص‌کل ۶/ ۱۸‌درصد و نماگر هم وزن رشد فوق العاده ۳۰‌درصدی را به‌ثبت رساندند. در روند صعودی که از آغاز اسفند ماه به‌طور جدی آغاز شده بود، هر سه نماگر اصلی بازار سهام یعنی شاخص‌کل، شاخص هموزن و شاخص‌کل فرابورس سقف‌های ثبت شده خود در سال‌۹۹ را ارتقا بخشیدند. کم کم‌کار به‌جایی رسید‌که برخی از سرمایه گذاران و تحلیلگران از شائبه حبابی شدن قیمت در برخی از سهم‌ها و گروه‌های خاص سخن به میان می‌آوردند. بالاخره فاز اصلاح در بازار سهام نیز فرارسید و از نیمه‌های اردیبهشت، شاهد عقب‌نشینی دماسنج قیمت‌ها در بورس تهران بودیم.

شاخص‌کل بعد از ورود به کانال ۲‌میلیون و ۵۰۰‌هزار‌واحدی، این کانال را ترک کرد تا دومین ماه سال‌برای این شاخص با افت ۹/ ۰‌درصدی به اتمام برسد. در خرداد نیز روند نزولی در بازار سهام ادامه داشت و شاخص‌کل با افت ۶/ ۵‌درصدی و شاخص هم وزن با افت ۳۵/ ۲‌درصدی همراه شد. به هر روی روند قیمت‌ها در بازار سهام بعد از فعل و انفعالاتی که ذکر شد، اکنون در وضعیتی قرار گرفته‌است که شاخص‌کل در کانال ۲‌میلیون و ۲۰۰‌هزار‌واحدی قرار دارد. این شاخص با قله تاریخی خود تقریبا ۱۳‌درصد اختلاف دارد و باید دید که چه زمانی خواهد توانست مجددا این محدوده را جابه جا کند. البته قیمت‌ها در آبان ۱۴۰۱ به حدی کاهش یافته بود که اکنون شاخص‌کل ۷۷‌درصد از کف آبان سال‌گذشته بالاتر است و نماگر هم وزن نیز تقریبا ۱۱۸‌درصد بالاتر از مقادیر آن زمان در کانال ۷۰۰‌هزار‌واحدی به نوسان خود ادامه می‌دهد.

کف‌سازی قوی شاخص‌کل

همزمان با شروع روند صعودی در بازار سهام، دو مورد از مهم‌ترین فاکتور‌های تابلوخوانی در بازار یعنی برآیند پول حقیقی و ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز در وضعیت مناسبی قرارگرفتند. برآیند پول حقیقی‌ها اقبال مجدد این گروه از معامله‌گران تالار شیشه‌ای را به بازار سهام نشان می‌داد و ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که نشانی از رونق معاملاتی است، در مقادیر بالایی قرار گرفت، اما همزمان با چرخش روند در معاملات از نیمه‌های اردیبهشت، شاهد خروج مجدد سرمایه گذاران حقیقی از بورس و افت ارزش معاملات خرد تا سطوح نازل بودیم. این آیتم‌ها جزو اصلی‌ترین متغیر‌های سیگنال دهنده تابلوخوانی در بورس هستند که رصد روزانه آن‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی را درخصوص روند‌های بازار سهام ارائه دهد.

با بررسی این فاکتور‌ها می‌توان نقطه شروع روند‌ها در بازار سهام و نقطه پایانی رالی‌ها را تشخیص داد. طبق قانون تجارت شرکت‌ها موظف هستند تا ۴ ماه پس از پایان‌یافتن سال‌مالی، مجامع عمومی عادی سالانه خود را برگزار کنند، چون سال‌مالی اکثر شرکت‌های بورسی منتهی به ۲۹ اسفند است، در خرداد و تیر شاهد ترافیک بر گزاری مجامع عمومی عادی سالانه شرکت‌ها هستیم که رسالت آن تصویب صورت‌های مالی و تقسیم سود نقدی است. در هفته‌جاری در اکثر روز‌های معاملاتی، شاهد بسته‌بودن بسیاری از نماد‌ها در جریان معاملات بودیم که این موضوع نیز به نوبه خود در کاهش ارزش معاملات خرد بازار تاثیرگذار بوده‌است.

به هر روی سقف تاریخی شاخص‌کل در کانال ۲‌میلیون و ۱۰۰‌هزار‌واحدی یک نقطه حساس و مرز روانی مهم برای شاخص‌کل محسوب می‌شود که به‌نظر شاخص‌کل توانسته فعلا خود را از قید و بند‌آن برهاند. شکسته شدن این ناحیه به سمت پایین می‌توانست موجب تشدید عرضه‌ها در کلیت بازار سهام شود، اما به‌نظر این ناحیه قدرت بسیاری برای حمایت از قیمت‌ها دارد، به‌گونه‌ای‌که حتی فعل و انفعالات موضوع نرخ خوراک شرکت‌ها نیز نتوانست شاخص را به سمت شکستن این مرز به سمت پایین هدایت کند.