ایرانِ در بحرانِ برق، برای لبنان نیروگاه می‌سازد!/ سکوت عجیب محرابیان درباره سرمایه‌گذاری ایران در صنعت برق لبنان

اقتصاد۲۴- حالا دیگر کمتر شهروند ایرانی است که از بحران‌های بسیار در حوزه انرژی در داخل کشور خبر نداشته باشد، بحران‌هایی که به نظر می‌رسد در فصل گرما با بحران برق و در فصل سرما خود را با بحران‌های گازی به رخ می‌کشد. بحران‌هایی که دولت وقت برای حل و فصلش حتی به صورت موقت نیز تلاش می‌کند که بر روی بخش صنایع سرریزش کند.
به این ترتیب در ماه‌های گرم سال، صنایع با بحران جدی برق مواجه می‌شوند و در فصل سرما نیز بحران گازی چنان شدت می‌گیرد که حتی پتروشیمی‌های کشور نیز تنش جدی را در این مرحله تجربه می‌کنند.

وعده عجیب برای ساخت نیروگاه در لبنان

حال در این شرایط که سال‌های اخیر و به خصوص پس از مانور‌های تبلیغاتی دولت بر روی مساله زمستان سخت اروپا که گویا فراگیریش برای ایران بسیار نیز بیشتر بود، نوبت به تامین برق برای لبنان رسیده است.

«ایران آمادگی تأسیس نیروگاه‌های ۲۰۰۰ مگاواتی را دارد»؛ این ادعایی است که اخیراً حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ابراهیم رئیسی، مطرح کرده است. اما این آمادگی نه برای حل بحران برقی ایران که بلکه برای تأمین برق لبنان مطرح شده است.

البته پیش از این و در ۷ اردیبهشت سال جاری نیز، امیرعبداللهیان در دیدار با همتای لبنانی خود گفته بود که جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری برای حل بحران انرژی و برق در لبنان است و حاضر است تجربیات و کمک‌های فنی خود در زمینه احداث و راه اندازی نیروگاه‌های برق و نیز تعمیر و نگهداری در این حوزه را در اختیار لبنان قرار دهد.

بیشتر بخوانید: صنایع همچنان نگران برق

ادعا‌هایی که البته با واکنش‌های جدی نیز مواجه شده بود که چطور در آستانه فصل گرما که ایران خود درگیر ناترازی‌های برقی جدی بوده، قرار است که برق و حوزه انرژی لبنان تامین شود؟ و در همین حال این بار نه تکرار ادعا‌های مطرح شده که اعلام آمادگی برای تاسیس نیورگاه‌های ۲۰۰۰ مگاواتی از سوی ایران در لبنان در شرایطی مطرح می‌شود که تابستانی که ایران سپری کرد یک دوره سخت برای صنایع و شهرک‌های صنعتی کشور با خود به همراه داشت.

ساخت نیروگاه ۲۰۰۰ مگاواتی برای لبنانی‌ها

امیرعبداللهیان اعلام کرده است «هر زمان هیئت وزیران تصمیم بگیرد ایران آمادگی دارد نسبت به اعزام نیرو‌های فنی و مهندسی خود و ایجاد نیروگاه‌هایی به حجم ۲۰۰۰ مگاوات برق در لبنان اقدام کند.»

به گزارش اقتصاد ۲۴، این پیشنهاد امیرعبدالهیان در شرایطی مطرح می‌شود که از ۱۵ خرداد سال جاری صنایع ایران در هفته دو روز خاموشی داشته اند و حتی شبکه خانگی هم با قطعی برق گاه و بی‌گاه مواجه می‌شود، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم، اخیراً پیشنهاد داد تا ایران با تاسیس نیروگاه در بیروت بحران کمبود برق لبنان را حل کند.

البته این دو روز قطع صنایع در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از شهرک‌های صنعتی از روز‌های بیشتری نیز در این باره حرف زده بودند.

از سوی دیگر در این بین صنایع با اوضاع اسفناک‌تری رو به رو بوده اند و آن‌طور که برخی از صاحبان صنایع در این باره می‌گویند، احتمالاً به بهانه تأمین برق شبکه خانگی، در سال جاری قطعی برق به پاییز و زمستان هم کشیده شود. موضوعی که فعالیت صنایع را با تهدید تعطیلی مواجه کرده است.

وعده عجیب امیرعبدالهیان برای ساخت نیروگاه‌های ۲۰۰۰ مگاواتی در شرایطی مطرح می‌شود که دی ماه سال گذشته نیز سیف‌الله امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت با اشاره به کمبود گاز برای کارخانه‌های تولیدکننده فولاد گفته بود که کارخانه‌های تولیدکننده فولاد با مشکل تأمین سوخت مواجه هستند و در‌حال‌حاضر بسیاری از کارخانه‌های تولیدی در این بخش به علت کمبود گاز، نیمه تعطیل شده اند.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت تأکید کرده بود که «تأمین گاز به یک معضل جدی برای تولیدکنندگان فولاد تبدیل شده، در‌حالی‌که قرار بود روزانه ۴۰ میلیون متر مکعب گاز برای کارخانه‌های فولادی در نظر گرفته شود، این میزان به ۱۵ میلیون متر مکعب کاهش یافت و اخیرا در نامه‌ای از سوی شرکت ملی گاز این میزان به ۱۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است».

ایران در تله کمبود برق و گاز

بحران کمبود گاز و برق در ایران تقریبا در هم تنیده شده است و در حالی که شاید بتوان بخشی از این بحران‌های گازی را با نیروگاه‌های برق تولید کرد و در وضعیتی که به طور مداوم از فرسودگی شبکه برق کشور و نیروگاه‌های تامین برق سخن گفته می‌شود، به ناگاه وزیر خارجه ایران از ساخت نیروگاه تامین برق ۲۰۰۰ مگاواتی در لبنان سخن می‌گوید.

این البته در حالی است که در هفته آغازین مرداد ماه سال جاری بحران برق در کشور چنان جدی شد که دولت دست به یکی از عجیب‌ترین تعطیلی‌های ممکن زد و در حالی که در اوج دوران کرونا نیز تن به تعطیلی بانک‌ها نداده بود، دو روز چهارشنبه و پنج شنبه را با شرط تعطیل شدن کل بانک‌های کشور تعطیل کرد.

تعطیلی دو روزه مرداد برای بحران برق در کشور

پرویز غیاث‌الدین، دبیر اسبق سندیکای صنعت برق، در همان زمان و در واکنش به اعلام تعطیلی که از سوی دولت صورت گرفته، گفته بود: «چیزی پشت پرده نیست و کاملا عیان است که این تعطیلی‌ها به دلیل کمبود برق اتفاق افتاده‌ و حتی تغییر ندادن ساعت در سال جاری نیز در راستای مدیریت مصرف برق بوده‌ است.»

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، او در همان زمان گفته بود: «برق چیزی نیست که یک شبه تصمیم بگیریم تا ظرفیت آن را افزایش دهیم و وارد مدار کنیم، بلکه نیاز به سرمایه‌گذاری زمان‌بر و حداقل ۱۰ ساله دارد؛ در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در صنعت برق اتفاق نیفتاده‌ است و تنها با مدیریت مصرف، خاموش کردن شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌ها، تعطیلی ادارات از ساعت یک بعد از ظهر به بعد و یا خاموش کردن چراغ‌های بزرگراه‌ها در شب برق کشور تامین شده‌ است.»

بیشتر بخوانید: بلای گرما بر جان تولید دارو در ایران؛ قطعی برق سبب کمبود دارو و گرانی

این سخنان البته در روز‌ها و شرایطی بیان می‌شد که بحران برق در گرم‌ترین روز‌های ایران و جهان به یک مساله جدی در کشور تبدیل شده بود و همزمان با این سخنان، خبر خروج نیروگاه‌های کارون سه و چهار از مدار تولید برق نیز بسیار نگران کننده بود، یعنی در شرایطی که گرمای اهواز از مرز ۵۰ درجه عبور کرده بود، نیروگاه‌های کارون سه و چهار به طور موقت از مدار تولید برق کشور خارج شده بودند و این بحران انرژی در حوزه برق را بیش از همیشه به چشم می‌آورد.

صاحبان صنایع در بحران برقی

از سوی دیگر مرداد ماه سال جاری آبستن اعتراضات جدی از سوی صاحبان بخش‌هایی از صنایع کشور بود و این در حالی بود که سال گذشته نیز علی رسولیان، رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در یک برنامه تلویزیونی از خسارت ۷ میلیارد دلاری صنایع از قطعی برق خبر داده بود، درحالی‌که تولیدکنندگان حتی میزان خسارت را به‌مراتب بیشتر می‌دانستند.

به گزارش اقتصاد ۲۴ و بر اساس آمار‌های اعلام‌شده، کل تولید برق ایران از همه منابع در سال گذشته یعنی ۱۴۰۱، حدود ۳۴۸ تراوات ساعت بوده که کمتر از یک درصد رشد نسبت به سال قبل از آن یعنی سال ۱۴۰۰ داشته و این در حالی است که رشد سالانه تولید برق ایران در یک دهه گذشته ۳.۴ درصد بوده است.

همچنین در تیرماه سال جاری نیز مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، از شهروندان خواسته بود تا ۱۰ درصد صرفه‌جویی کنند تا شرایط تأمین برق پایدار برای کشور وجود داشته باشد. البته که بار‌ها در میان این درخواست‌ها و تبلیغات برای کاهش مصرف برق مساله مصرف کنندگان پرمصرف نیز مطرح بوده است.

از سوی دیگر مرداد ماه سال جاری نیز مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ از قطع برق ۳۰ سازمان ملی و استانی پرمصرف دیگر در شهر تهران خبر داده بود. به گزارش اقتصاد ۲۴، کامبیز ناظریان روز شنبه ۷ مرداد ماه در حالی این خبر را می‌داد که در ادامه نیز گفته بود که از ابتدای خرداد امسال برق بیش از ۴۰۰ دستگاه اداری در پایتخت به دلیل بالا بودن میزان مصرف قطع شده است. او با اشاره به تداوم گرمای هوا و "رکوردشکنی‌های پی در پی" مصرف هشدار داد در صورت عدم همکاری، برق ادارات و سازمان‌های بیشتری در روز‌ها و هفته‌های آینده قطع خواهد شد.

در همین حال در شبکه‌های اجتماعی تصویر ابلاغیه‌ای از طرف شرکت توزیع برق استان تهران به شماری از شورا‌های صنعتی شهرستان پردیس منتشر شده که حاکی از قطع برق در کارگاه‌های صنعتی به مدت دو روز در هفته است. طبق ابلاغیه مورخ هفتم مرداد، در روز‌های سه‌شنبه از ساعت ۱۱ تا ۲۳ و در روز‌های شنبه از ساعت ۱۲ تا ۱۸ برق این کارگاه‌ها در چارچوب "طرح‌های مدیریت بار" قطع خواهد شد. اما مساله مهم‌تر این بود که در ابلاغیه مورد نظر هیچ بازه زمانی دقیقی برای پایان اجرای این طرح تعیین نشده است.

نیروگاه را در ایران بسازید

با رصد و جستجوی بسیار ساده می‌توان به ده‌ها خبر از این دست اخبار رسید، خبر‌هایی که حکایت از بحران شبکه برقی کشور در تابستان و زمستان دارد و در این شرایط دیگر عجیب نیست که خبر ساخت نیروگاه برقی در لبنان با واکنش جدی از سوی جامعه مواجه شود.

کما اینکه حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، نیز پس از سخنان وزیر خارجه کشور و در واکنش به سخنانش گفته بود: «ایران از نظر فنی در داخل و خارج از کشور توان ساخت نیروگاه را دارد؛ تفاوتی ندارد در ایران باشد یا خارج. به‌عنوان بخش خصوصی این توانایی وجود دارد. اگر صرفا به چشم سرمایه‌گذاری به این موضوع نگاه شود ایرادی ندارد، اما وقتی در داخل کمبود برق داریم افکار عمومی نسبت به چنین اظهارنظر‌هایی حساسیت به خرج می‌دهند. اظهارات وزیر امور خارجه واقعیت دارد، اما قرار نیست در لبنان به صورت رایگان نیروگاه ساخته شود، چراکه قطعا ۲۷۰ میلیون یورو هزینه برمی‌دارد. علاوه براین در لبنان باید گاز کافی وجود داشته باشد و شبکه‌ها به میزان کافی به برق دسترسی داشته باشند و این موضوع هم از الزامات سرمایه‌گذاری ایران در لبنان است.»

ناترازی برقی در ایران و سکوت وزیر نیرو

عجیب اینکه اکنون در حالی از سرمایه گذاری و ساخت نیروگاه در لبنان سخن گفته می‌شود که عدم سرمایه‌گذاری در صنعت برق در ایران باعث ناترازی و کمبود برق شده و در حقیقت از نظر افکار عمومی این سوال ایجاد می‌شود که اگر می‌توانیم مشکل برق را در جای دیگر حل کنیم، چرا در داخل حل نمی‌کنیم؟ گویا مسئولان کشور نه تنها که از حل معضل برق استقبال نمی‌کند و به بخش خصوصی اجازه ورود نمی‌دهند، بلکه حالا به جای حل بحران جدی که منجر به تعطیلی صنایع نیز شده است، می‌خواهند به سراغ کشور‌های دیگر برای تامین برق آنان بروند.

بیشتر بخوانید: ایران در تله موج گرما و ناترازی برق / وعده تولید برق از انرژی هسته‌ای چه شد؟

البته که در این میان سوال دیگری نیز به طور جدی مطرح است و آن اینکه علی اکبر محرابیان به عنوان وزیر نیرو دقیقا چه می‌کند؟ آیا این وزیر نباید در این شرایط از امکان تاسیس نیروگاه در داخل کشور دفاع کند و آیا نباید گزارشی از وضعیت فرسودگی شبکه بانکی کشور به دولت ارائه بدهد تا حداقل دولت بداند که اکنون و در شرایط فعلی نیاز به این تاسیسات برقی و نیروگاه در داخل کشور داریم و نه برای همسایگانی دورتر؟

به نظر می‌رسد علی اکبر محرابیان فعلا راه حل تامین برق در ماه های گرم سال را در گروگان گیری برق صنایع کشور یافته است و قصدی برای تغییر شرایط و افزایش سرمایه گذاری در بخش زیرساخت نیز ندارد، و اگر جز این بود، وزیر نیرو کشور باید قبل از همه به این روند سرمایه گذاری اعتراض می‌کرد.