بایدن گرفتار در دو جنگ بی پایان؛ اوکراین یا اسرائیل، زلنسکی یا نتانیاهو؟!

اقتصاد۲۴- ایالات متحده خود را آماده می‌کند تا در صورت لزوم با ورود به یک میدان جنگی دیگر، به طور هم‌زمان در دو جنگ درگیر شود؛ جنگ‌هایی که پایانی پیش‌بینی‌پذیر برای هیچ‌کدام وجود ندارد. از یک سو واشنگتن حدود ۲۰ ماه است با کمک‌های نظامی به اوکراین، از این کشور در جنگ با روسیه حمایت می‌کند و از سوی دیگر در آستانه حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه، کمک‌های نظامی و مالی واشنگتن روانه اسرائیل شده و ناو‌های آمریکایی هم با استقرار در مدیترانه شرقی خود را آماده می‌کنند تا در صورت ورود طرف سوم در جنگ، به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی تل‌آویو وارد میدان شوند.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، یک روز پس از بازگشت از منطقه، در یک سخنرانی تلویزیونی از دفتر بیضی شکل خود در کاخ سفید، از آمریکایی‌ها خواست که از اسرائیل در جنگ با حماس و از اوکراین در مقابل روسیه حمایت کنند. او تحولات کنونی در عرصه بین‌الملل را یک «نقطه عطف در تاریخ» توصیف کرد. سخنرانی شامگاه پنجشنبه در حالی بود که دولت بایدن به دنبال کسب حمایت عمومی از بودجه پیشنهادی خود برای جنگ‌های خارج از این کشور است و انتخاب‌نشدن یک رئیس جدید برای مجلس نمایندگان در دو هفته اخیر نیز سرانجام این بودجه را دچار ابهام کرده است. از طرف دیگر میزان عدم محبوبیت بایدن در داخل آمریکا به ۵۸ درصد رسیده است. بایدن در جریان این سخنرانی خواستار حمایت عمومی از موضع دولت آمریکا در این جنگ‌ها شد و افزود که حمایت از اسرائیل و اوکراین در این جنگ‌ها «برای امنیت ملی آمریکا حیاتی است» و هشدار داد که دشمنان و رقبای ایالات متحده «در حال نظارت» این اوضاع هستند.

جو بایدن اعلام کرد که درخواست دیگری برای یک «بودجه فوری» -‌که انتظار می‌رود حدود صد میلیارد دلار باشد- به کنگره ارائه خواهد داد که هدف آن تأمین مالی اولویت‌های ملی کشور از‌جمله تأمین یک کمک مالی مازاد برای اسرائیل و اوکراین است. او افزود که کمک به این دو متحد ایالات متحده را باید «یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه» دانست که برای نسل‌های متمادی، امنیت آمریکا را تضمین می‌کند؛ اما از آنجا که کرسی رئیس مجلس نمایندگان فعلا خالی است، این نهاد فعلا امکان تصویب هیچ طرح بودجه‌ای را ندارد.

او وعده خود مبنی بر بازگرداندن گروگان‌های آمریکایی به کشورشان را تکرار کرد و گفت: «برای من اولویتی بالاتر از امنیت آمریکایی‌هایی که به گروگان گرفته شده‌اند، وجود ندارد». جو بایدن بار دیگر بر حمایتش از راه‌حل «دو دولت» برای پایان مناقشه خاورمیانه تأکید کرد و گفت: «اسرائیل و فلسطینی‌ها به یک اندازه سزاوار زندگی در امنیت، عزت و صلح هستند». بایدن همچنین گفت که «از دست رفتن غم‌انگیز زندگی فلسطینی‌ها» او را دلشکسته کرده و افزود: «آمریکا همچنان خود را در مقابل حق مردم فلسطین برای داشتن کرامت و تعیین سرنوشت متعهد می‌داند». در همین راستا، جنت یِلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، با اشاره به اینکه خزانه این کشور برای حمایت از منافع خارجی آمریکا جهت پشتیبانی از اوکراین و همچنین تنش‌های جاری در خاورمیانه، در شرایط خوبی قرار دارد، گفت که واشنگتن برای حمایت از دو جنگ توان مالی دارد. یلن در آستانه نشست با وزرای اقتصاد «منطقه یورو» گفت: آمریکا قطعا توان مالی حمایت از نیاز‌های نظامی اسرائیل و ایستادن کنار آن را دارد و همچنین قادر است و باید از اوکراین در جنگ با روسیه حمایت کند.

با این حال او هشدار داد که پیامد‌های اقتصادی احتمالی ناشی از جنگی بزرگ‌تر در خاورمیانه همچنان مبهم است؛ به‌ویژه اینکه بازار جهانی نفت و گاز همین حالا نیز بی‌ثبات است؛ مسئله‌ای که سال قبل به بحران هزینه‌های زندگی در چندین کشور اروپایی دامن زد. کاخ سفید هنوز به طور رسمی جزئیات مربوط به بسته کمکی مورد انتظار را منتشر نکرده است؛ اما یک منبع آگاه به سی‌بی‌اس گفت که شامل ۶۰ میلیارد دلار برای اوکراین و تکمیل ذخایر حیاتی آمریکا، ۱۴ میلیارد دلار برای اسرائیل، ۱۰ میلیارد دلار برای تلاش‌های بشردوستانه، هفت میلیارد دلار برای منطقه هند و اقیانوس آرام و ۱۴ میلیارد دلار برای مرز آمریکا با مکزیک خواهد بود.

بیشتر بخوانید: تشدید جنگ اسرائیل و حماس؛ محرک روانی بازار سرمایه در ایران/ فشار نرخ بالای سود اوراق بر بازار سهام

دموکرات‌ها امیدوارند که با گره‌زدن بسته‌های مختلف کمکی به یکدیگر، بتوانند تصویب بودجه اوکراین را که برخی از جمهوری‌خواهان با آن مخالف هستند، پیش ببرند؛ اما هرگونه درخواست کمک در حالی به کنگره می‌رود که این نهاد از کار باز ایستاده؛ زیرا جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان نتوانسته‌اند بعد از خروج کوین مک‌کارتی -که بیش از دو هفته پیش در یک شورش جناح راست برکنار شد‌- رئیس تازه‌ای انتخاب کنند. بایدن در سخنرانی خود به‌صراحت به ناکارآمدی کنگره اشاره نکرد، ولی به «تفرقه در داخل کشور» اذعان کرد.

او گفت: «ما باید از این‌ها عبور کنیم. نباید اجازه دهیم جناحی‌گری بچگانه و خشم‌آلود، مانع عمل‌کردن ما به مسئولیت‌هایمان به‌عنوان یک ملت بزرگ شود». بایدن در این سخنرانی ۱۵‌دقیقه‌ای همچنین هر‌گونه برخورد آمیخته به نفرت با یهودیان یا مسلمانان در آمریکا را به‌شدت محکوم کرد و کشته‌شدن وادیا الفیومه کودک شش‌ساله فلسطینی-آمریکایی به ضرب چاقو در شیکاگو را مذمت کرد.

او گفت: «ما باید بدون هیچ‌گونه ابهامی، یهودستیزی را محکوم کنیم. ما همچنین باید به طور شفاف اسلام‌هراسی را محکوم کنیم». جمهوری‌خواهان هم فورا به نطق بایدن واکنش نشان دادند. تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه آرکانزاس، ابراز ناامیدی کرد که چرا بایدن در سخنرانی خود بیشتر به نقش ایران نپرداخت. جِی‌دی ونس، سناتور اهل اوهایو هم که با کمک بیشتر به اوکراین مخالف است، در انتقاد از این سخنرانی آن را «زننده» خواند. او در توییتی نوشت: «او از کودکان مرده در اسرائیل برای فروش سیاست فاجعه‌بار اوکراینی خود به شهروندان مردد آمریکا استفاده می‌کند. این‌ها یک مشکل مشابه نیستند و تلاش برای استفاده از اسرائیل به‌عنوان یک حفاظ سیاسی، توهین‌آمیز است». مارشا بلکبرن، سناتور اهل تنسی نیز در شبکه «اکس» نوشت: «او نباید کمک به اسرائیل را به کمک به اوکراین گره بزند».

واکنش روسیه

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در واکنش به سخنان جو بایدن که کمک ایالات متحده به اسرائیل و اوکراین را یک «سرمایه‌گذاری هوشمندانه» برای تضمین امنیت نسل‌های بعد خوانده بود، اعلام کرد که آمریکا بار دیگر قصد دارد از جنگ‌های نیابتی سود ببرد. زاخارووا نوشت: «آن‌ها این جنگ‌ها را «مبارزه‌ای برای آزادی و دموکراسی» می‌نامیدند؛ اما اکنون معلوم می‌شود که باز موضوع محاسبات مطرح است. البته همیشه همین‌طور بوده و آن‌ها همیشه جهان را با ارزش‌هایی که واشنگتن هرگز واقعا از آن‌ها دفاع نکرده، فریب داده‌اند». زاخارووا افزود: «جنگ‌ها همیشه برای ایالات متحده یک «سرمایه‌گذاری هوشمندانه» بوده‌اند؛ زیرا در خاک آمریکا اتفاق نمی‌افتند و برای آن‌ها مهم نیست که چه هزینه‌هایی به دیگران تحمیل می‌کنند».

تحویل مخفیانه موشک‌های اَتَکمز به اوکراین

در همین حال، شبکه سی‌ان‌ان گزارش داد که آمریکا در روز‌های اخیر به طور «مخفیانه» موشک‌های دوربرد اَتَکمز را به اوکراین تحویل داده که موجب می‌شود کی‌یف بتواند اهداف جدیدی از روسیه را که پیش‌تر دور از دسترسش بود، هدف قرار دهد. این شبکه خبری نوشت که تأیید چنین انتقال تسلیحاتی پس از آن صورت گرفت که تصاویری از تسلیحات موشکی در داخل اوکراین در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. ساعتی بعد از انتشار این خبر، سفیر روسیه در واشنگتن اقدام ایالات متحده را «خطایی» خواند که «عواقبی جدی» خواهد داشت.

آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در واشنگتن در کانال تلگرامی خود نوشت: «این اقدام که عامدانه از چشم همگان پنهان نگه داشته شد، عواقبی بسیار جدی خواهد داشت». سی‌ان‌ان در گزارش خود به نقل از مقامات آمریکایی نوشته بود که اوکراین برای اولین بار از موشک‌های اتکمز (ATACMS) برای حمله به فرودگاه‌های بردیانسک و لوهانسک در شرق اوکراین که تحت کنترل روسیه است، استفاده کرده است. این موشک‌ها انواع مختلفی دارند که حداکثر بردشان به ۱۸۶ کیلومتر می‌رسد. ارتش اوکراین در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که در حملات به این فرودگاه‌ها چندین هلیکوپتر روسی، یک انبار مهمات و یک پرتابگر پدافند هوایی منهدم شد؛ اما مشخص نکرد که آیا برای انجام این حملات از موشک‌های اتکمز استفاده شد یا نه. کمی بعد رئیس‌جمهور اوکراین اعلام کرد که این کشور برای اولین بار موشک‌های دوربرد اتکمز ساخت آمریکا را علیه روسیه استفاده کرده است؛ اما او نیز از ارائه جزئیات بیشتر در این زمینه خودداری کرد. ولودیمیر زلنسکی در این زمینه افزود: «توافقاتی که با رئیس‌جمهور جو بایدن به دست آوردیم در حال اجراشدن است».

او ادامه داد: «آن‌ها به روشی بسیار دقیق اجرا می‌شوند؛ اتکمز این را ثابت کرده است». با‌این‌حال، رئیس‌جمهور اوکراین مشخص نکرد که ارتش این کشور در کجا و چه زمانی از این موشک‌ها استفاده کرده است. از سوی دیگر، آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در بیانیه‌ای موضوع تحویل این موشک‌ها به اوکراین را تأیید کرد. او گفت: «ایالات متحده اخیرا نوعی موشک اتکمز با قابلیت برد ۱۶۵ کیلومتر را در اختیار اوکراین قرار داده که به عنوان بخشی از حمایت مستمر ما از مردم اوکراین در دفاع از خاک خود در برابر تهاجم روسیه است». این مقام آمریکایی افزود: «ما معتقدیم که این امر بدون به‌خطرانداختن آمادگی نظامی ما، تقویت قابل‌توجهی برای قابلیت‌های میدان نبرد اوکراین ایجاد می‌کند».

بیشتر بخوانید: طوفان الاقصی و افتادن نقاب از چهره چین و هند/ چرایی انفعال دلالان قدرت در خاورمیانه

در پاسخ به اقدام آمریکا، سفیر روسیه در این کشور همچنین دولت ایالات متحده را متهم کرد که تعمدا جنگ را به سوی «تقابل مستقیم میان ناتو و روسیه» می‌کشاند. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت نوع موشک‌هایی که ایالات متحده در اختیار اوکراین قرار داده که مهمات خوشه‌ای حمل می‌کند، در انبار‌هایی نیست که پنتاگون در صورت دخالت مستقیم آمریکا در جنگ از آن‌ها استفاده کند. او افزود: «بنابراین هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد که انتقال آن‌ها به اوکراین مانع از آمادگی نظامی آمریکا شود». این مقام گفت جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید برای اولین بار در اواسط ماه جولای گذشته از شورای امنیت ملی آمریکا خواست تا با پنتاگون در زمینه ارزیابی تحویل چنین موشک‌هایی به اوکراین همکاری کند. این درخواست در شرایطی مطرح شده بود که به نظر می‌رسید ضدحملات اوکراین علیه روسیه به کندی پیش می‌رود.

این مقام آمریکایی گفت این موشک‌ها «در روز‌های اخیر» ارائه شده و بایدن در اواسط سپتامبر دستور انتقال آن‌ها را امضا کرده است. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت واشنگتن تصمیم گرفت این موشک‌ها را «بی‌سر‌وصدا» بفرستد تا روس‌ها را غافلگیر کند. همچنین آمریکا نگران بود که این تجهیزات و سلاح‌ها پیش از استفاده از سوی روسیه مورد هدف قرار گرفته شود. آمریکا به‌طور معمول کمک‌های تسلیحاتی خود به اوکراین را اعلام می‌کند، اما پیش‌تر نیز سابقه داشته که تسلیحاتی را به‌صورت مخفیانه به اوکراین ارائه کرده است. در تابستان سال گذشته، پنتاگون اذعان کرد موشک‌های ای‌جی‌ام-۸۸ هارم را بدون اعلام قبلی به اوکراین ارسال کرده است.

زلنسکی در حاشیه

با وجود کمک نظامی اخیر واشنگتن به کی‌یف برخی تحلیلگران اعتقاد دارند تشدید تنش در خاورمیانه باعث شده تا حامیان غربی زلنسکی تا حدی او را فراموش کنند. پیش از حمله حماس به اسرائیل، جنگ اوکراین در صدر اخبار رسانه‌ها قرار داشت و تمامی سران اروپایی در تلاش برای جلب حمایت‌های مالی و تسلیحاتی از اوکراین برای تقویت این کشور در مقابل روسیه و درواقع دست بالا گرفتن در یک جنگ نیابتی مقابل مسکو بودند.

خبرآنلاین به نقل از سایت «آیلندر» در تحلیلی می‌نویسد: «تا پیش از حمله حماس نشانه‌هایی از کاهش حمایت‌ها از اوکراین وجود داشت. تا چندین ماه پیش تصور اینکه متحدانی مانند لهستان حمایت بی‌چون‌وچرای خود از اوکراین را زیر سؤال ببرند، غیرممکن جلوه می‌کرد. به ستوه آمدن اروپا از جنگ، شکست ضدحمله اوکراین و کاهش عمومی حمایت‌های غرب از جنگ به همراه تصمیمات سیاست‌مداران ارشد آمریکایی باعث شده بود تا حمایت‌ها از اوکراین به‌وضوح کاهش یابد. آخرین چیزی که زلنسکی به آن نیاز داشت، این بود که تشدید تنش‌ها در خاورمیانه منابع باارزش را از اوکراین به سوی جنگی دیگر روانه کند.

تشدید تنش‌ها در خاورمیانه ممکن است فرصتی را برای آمریکا در راستای شانه خالی‌کردن از تعهداتش در قبال اوکراین فراهم کرده باشد. درگیری اسرائیل و حماس می‌تواند به ماهیتی وجودی برای متحد و شریک اصلی این کشور یعنی اسرائیل منجر شود. با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، جنگ در اوکراین برای جو بایدن از لحاظ مالی و سیاسی دردسرساز شده است. دخالت آمریکا در درگیری اخیر در خاورمیانه می‌تواند همه چیز را برای بایدن آسان‌تر کند.

بیشتر بخوانید: فیلم/ بایدن پای ایران را به جنگ غزه و اسرائیل کشاند!

جای شک نیست که درگیری نوظهور در خاورمیانه از حمایت‌ها از جنگ اوکراین خواهد کاست. با اینکه اسرائیل تنها بخش محدودی از مهمات مورد نیاز اوکراین را دریافت می‌کند، با توجه به شاخص‌های مختلف این درگیری ممکن است نیازی برای انباشت مهمات برای جنگ طولانی‌مدت احتمالی شکل بگیرد. لابی سیاسی و دفاعی قدرتمند اسرائیل در آمریکا احتمالا در تمامی تصمیم‌گیری‌ها از لابی اوکراین پیشی خواهد گرفت. هیچ رئیس‌جمهور احتمالی‌ای در آمریکا نیز اسرائیل را به حال خود رها نخواهد کرد.... نیرو‌های روسی مواضع خود را حفظ کرده‌اند، قیمت نفت در حال افزایش است، بازار‌های جهانی بی‌ثبات شده‌اند و حال با آغاز جنگ در اسرائیل، احتمال اینکه کنگره آمریکا به تأمین مالی بیشتر کی‌یف بپردازد، بسیار کم شده است.

تمامی این‌ها بدون در نظر گرفتن این بوده که زمستان در حال فرارسیدن است و چالش‌هایی جدی برای اتحادیه اروپا برای کمک به اوکراین رقم خواهد زد. هم‌اکنون زلنسکی به هر کجا که نگاه می‌کند، برای خود دردسر پیدا می‌کند. زلنسکی ممکن است متوجه مشکلات پیش‌روی خود شود و به دنبال صلح بگردد یا اینکه ممکن است تمامی حقایق را نادیده بگیرد و با استیصال تلاش کند تا خود را در مرکز توجه‌ها نگه دارد».

تنش بر سر ریاست مجلس نمایندگان آمریکا

جیم جردن، نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا که برای رهبری جمهوری‌خواهان و ریاست مجلس نمایندگان کنگره آمریکا نامزد شده است، پس از دو بار شکست در به دست آوردن آرای لازم، اکنون می‌گوید رأی‌گیری دور سوم را دست‌کم یک ماه به تأخیر خواهد انداخت. قرار بود این رأی‌گیری اکتبر به بیش از ۱۶ روز بدون رئیس ماندن مجلس نمایندگان پایان دهد. مجلس نمایندگان آمریکا بدون داشتن رئیس قادر به تصویب لوایح و درخواست‌های دولت نیست و این موضوع در حالی که کاخ سفید نیاز مبرم به اختصاص کمک‌های فوری به اوکراین و اسرائیل را اعلام کرده، موجب انسداد روند قانونی در کنگره آمریکا شده است.

اکنون اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا می‌گویند متحدان جیم جردن آن‌ها را هدف شیوه‌های ارعاب‌آمیز، ازجمله تهدید به مرگ قرار داده‌اند. چندین نماینده جمهوری‌خواه به خبرنگاران گفتند که هدف کارزار فشار حامیان جردن قرار گرفته‌اند که نتوانست آرای لازم را به دست آورد. جردن این ادعا‌ها را کاملا رد کرده است. بیش از دو هفته از برکناری کوین مک‌کارتی در شورش جمهوری‌خواهان گذشته، اما همچنان پایانی برای نبرد رهبری در مجلس نمایندگان متصور نیست. نمایندگان حزب دموکرات که در اقلیت هستند، در هر دو دور رأی‌گیری به اتفاق به حکیم جفریس، نامزد دموکرات‌ها برای ریاست مجلس نمایندگان رأی داده‌اند. با افزایش تنش و استیصال در کنگره، این پیشنهاد مطرح شده که برای دوره‌ای ۹۰روزه، قدرت و اختیارات بیشتری به پاتریک مک‌هنری، ریاست موقت مجلس نمایندگان آمریکا داده شود.

منبع: شرق