تاریخ انتشار: ۱۶:۵۰ - ۲۲ آبان ۱۴۰۲

چگونه کسری بودجه باعث افزایش مهاجرت می‌شود؟

بی‌ثباتی در اقتصاد هم به ضرر تولید و سرمایه‌گذاری است و هم مصرف‌کننده. تورم که افزایش پیدا می‌کند، منابع درآمدی ایجاد می‌شود.

چگونه کسری بودجه باعث افزایش مهاجرت می‌شود؟

اقتصاد۲۴-به‌تازگی داوود منظور- رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران به کسری ۳۰ درصدی بودجه اشاره کرده است. او گفته درآمد‌های دولت سیزدهم در هفت ماه اول امسال ۳۰ درصد کمتر از رقم پیش‌بینی شده در قانون بودجه بوده است. علت کسری هم، تحقق نیافتن درآمد حاصل از صادرات نفت، فروش اموال و واگذاری دارایی دولت عنوان شده است.

در قانون بودجه ۱۴۰۲ آمده بود که دولت باید ۲۲۶۳ هزار میلیارد تومان در سال درآمد کسب کند. بر این اساس باید گفت درآمد دولت در هفت ماه اول مسال حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری داشته است.

در حالی که دولت مدعی انتشار اوراق بدهی برای تامین کسری است، افزایش چشمگیر حجم و سرعت رشد بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها نشانگر استقراض است. تاثیر این سیاست بر اقتصاد چیست؟ محمدتقی فیاضی- تحلیلگر مسائل اقتصادی- در یادداشتی اختصاصی برای تجارت‌نیوز به این پرسش مهم پاسخ می‌دهد.

نگاهی به منابع و مصارف بودجه

معمولا در تحلیل کسری بودجه و کسری دولت، درآمد و هزینه اختصاصی کنار گذاشته می‌شود، چون وقتی درآمد اختصاصی محقق نشود هزینه‌ای هم صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین همان منابع و مصارف بودجه را بررسی می‌کنیم.


بیشتر بخوانید:چرا بودجه دولت کسری آورد؟


البته بودجه شرکت‌های دولتی به صورت درآمد-هزینه است، یعنی شرکت‌ها ابتدا درآمد کسب می‌کنند و بعد هزینه می‌کنند یا بالعکس، و بنابراین در هر دو شکل یک شکاف وجود دارد. اما در بودجه شرکت‌ها باید یک موازنه وجود داشته باشد و کسری ندارد، مگر اینکه به دلیل برخی اتفاقات بیشتر از درآمد کسب‌شده هزینه می‌کنند که آن هم از راه استقراض است. یعنی به بانک مراجعه می‌کنند و استقراض و بدهی آن‌ها به بانک‌ها بخشی از منابع آن‌ها می‌شود. خیلی اوقات اتفاق می‌افتد که بدهی آن‌ها به بانک‌ها به موقع تسویه نمی‌شود و گاهی با بدهی دولت به این شرکت‌ها (یعنی تکالیفی که دولت بر عهده آن‌ها گذاشته) تهاتر می‌شود. در نتیجه بدهی دولت به بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه پایه پولی رشد کرده و سایر تبعات منفی را شاهد خواهیم بود؛ بنابراین باید همان منابع و مصارف عمومی دولت را بررسی کرد؛ یعنی همان ۲ هزار و ۸۳ هزار میلیارد تومان.

اگر بخواهیم یک برآورد از کسری بودجه دولت داشته باشیم، آنچه دولت اعلام کرده در ۶ ماهه اول سال ۳۸ درصد درآمد محقق شده، واگذاری دارایی سرمایه‌ای ۱۸ درصد و واگذری دارایی مالی ۴۰ درصد محقق شده است، بنابراین در مجموع حدود ۴۱ درصد از منابع عمومی دولت محقق شده است.

پیش‌بینی من این است که تا پایان سال ۹۰ درصد درآمد‌ها محقق شود، ۵۰ درصد از واگذاری دارایی سرمایه‌ای و ۷۰ درصد واگذری دارایی مالی محقق می‌شود؛ بنابراین در مجموع انتظار داریم حدود ۷۳ درصد از منابع عمومی دولت محقق شود.

دولت در بودجه خودش حدود ۵۶۰ هزار میلیارد تومان عدم تحقق منابع خواهد داشت، این چگونه جبران می‌شود؟ یک بخشی از این عدم تخصیص اعتبار به هزینه‌هاست که همان هزینه جاری می‌شود. انتظار داریم ۱۰ درصد اختصاص نیابد. در ضمن، انتظار می‌رود ۷۵ درصد در طرح‌های عمرانی تخصیص داده نشود و تملک دارایی مالی هم -چون عمدتا تعهدات دولت و سررسید بدهی و اوراق مالی دولت فرارسیده- انتظار این است که بخش عمده یعنی ۹۰ درصد پرداخت شود و ۱۰ درصد عدم تحقق داشته باشیم. مابقی هم که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود، از طریق منابع بانک مرکزی تامین خواهد شد.

اثر کسری بودجه بر اقتصاد ایران

اگر قرار باشد تامین مالی کسری بودجه را که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است از طریق بانک مرکزی انجام دهیم (ممکن است دولت ادعا کند که استقراضی از بانک مرکزی نمی‌کند که شاید این ادعا درست باشد. در واقع منظور دولت همان منابع ارزی ناشی از فروش نفت است که در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهد و معادل ریالی آن پرداخت می‌شود که در این صورت این ادعا درست خواهد بود.) آثار پولی آن بر اقتصاد مشخص است.

اگر به این شیوه حداقل ۱۰۰ هزار میلیارد تومان استقراض کند، نتیجه روشن آن همان افزایش نرخ تورم است. اگر نرخ تورم بیش از دو درصد باشد، گفته می‌شود اقتصاد بی‌ثبات است.

بی‌ثباتی در اقتصاد هم به ضرر تولید و سرمایه‌گذاری است و هم مصرف‌کننده. تورم که افزایش پیدا می‌کند، منابع درآمدی ایجاد می‌شود. پس اینجا یک شکاف وجود دارد که باید توسط سرمایه در گردش جبران شود. در این شرایط بنگاه‌ها با کمبود سرمایه در گردش مواجه می‌شوند.

اما وقتی قیمت‌گذاری دستوری اتفاق بیفتد، تولیدکننده در منگنه قرار می‌گیرد، یعنی برعکس درآمدش، هزینه‌های او افزایش پیدا می‌کند.

روی مصرف هم تاثیرگذار است؛ قدرت خرید مصرف‌کننده کاهش پیدا می‌کند و در اقتصاد کلان هم موجب کاهش تقاضای کل می‌شود و به رکود اقتصادی دامن می‌زند. ضمن اینکه با کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده، به‌ویژه در بلندمدت رفاه خانوار کاهش پیدا می‌کند.

مساله بعدی هم تخصیص نیافتن اعتبار به طرح‌های عمرانی است. شاید حداقل ۷۷ درصد به طرح‌های عمرانی اعتبار تخصیص پیدا نکند. پیامد این امر این است که پیمانکاران بخش خصوصی دچار تنگنا و مشکل می‌شوند زیرساخت‌های تولید دچار نقصان می‌شوند و در نهایت بخش تولید دچار مشکل می‌شود.

در مورد فروش اوراق مالی هم از آنجایی‌که نرخ تورم بسیار بالاست و شاید نرخ‌های اسمی این اوراق نصف نرخ تورم باشد، نرخ‌های واقعی آن‌ها بسیار پایین است و برای مردم جذابیت ندارد؛ بنابراین خریداران واقعی آن‌ها چه کسانی هستند؟ بانک‌های تجاری.

خرید اوراق توسط این بانک‌ها منابع قابل در دسترس تولید را کاهش می‌دهد و در صورت تهاتر بدهی این بانک‌ها با بانک مرکزی، پایه پولی بالا می‌رود و بعد نرخ تورم افزایش می‌یابد که باز هم به ضرر تولید است.

در بخش صرفه‌جویی هزینه‌ها هم نتیجه‌اش این خواهد بود که دولت تا حدودی سعی می‌کند موازنه‌ای بین منابع و مصارف خود به وجود بیاورد، اما داخل مصارف دولت یک کسری بودجه مزمن و مخربی است که باعث می‌شود حقوق کارکنان دولت به اندازه تورم بالا نرود که نتیجه آن هم کاهش بهره‌وری و افزایش مهاجرت و مسائل دیگر خواهد بود.

ضمن اینکه وقتی اعتبارات دستگاه‌های اجرایی به صورت کامل تخصیص داده نمی‌شود یا در بودجه منظور نمی‌شود، نتیجه آن این است که خدمات دولتی در بخش‌های بهداشت، آموزش، امنیت و نظایر آن به لحاظ کیفی و کمّی کاهش پیدا می‌کند. الان هم شاهد کمبود معلم، پزشک، پرستار، دارو و ناامنی در خیایان‌ها هستیم.

کسری واقعی دولت بسیار بیشتر از آن رقمی است که اعلام کردم و در مجموع آثار مخربی روی اقتصاد باقی می‌گذارد که هم روی تولید و مصرف اثر بدی دارد و هم بر کیفیت خدمات دولتی.

منبع: تجارت نیوز
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تیپ و چهره جذاب فرانک و سوجان در یک مراسم

عکس/ شهرام شب پره و ابی ۴۸ سال پیش روی پل عابر سیدخندان

عکس/ نمایی از هتل رامسر و اقامتگاه‌های تفریحی ۸۷ سال پیش

عکس/ قاب صمیمی محمدرضا گلزار و مهناز افشار در پشت صحنه فیلم آتش بس

عکس/ حال و هوای جشن سده در کرمان

عکس/ جولان بنز‌های کلاسیک ۷۳ سال پیش در خیابان انقلاب

عکس/ نمایی از ساخت متروی مفتح ۳۸ سال پیش

عکس/ هوای پایتخت در وضعیت قرمز

عکس/ حال و هوای مسافرخانۀ همت در شهر قائمشهر ۸۷ سال پیش

عکس/ قاب ماندگار از منوچهر وثوق ۷۶ سال پیش در کنار پدرش

عکس/ مینی اسکارف گل گلی بهاره رهنما در اینستاگرام حسابی سوژه شد

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ کالسکه ناصرالدین شاه قاجار ۱۵۴ سال پیش در سفر گیلان

عکس/ گریه های شیلا خداداد در مراسم ختم مرتضی پاشایی

عکس/ قاب بی نظیر داریوش اقبالی در ۵ سالگی در کنار پدرش

تهدید تعرفه‌ای بریکس توسط ترامپ

اینفوگرافی/ بزرگ ترین تولیدکنندگان هواپیما در جهان

اظهار نظر ترامپ درباره خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه

فیلم/ برگزاری آیین جشن سده در تاجیکستان

عکس/ فروش پرندگان مهاجر در بازار لنگرود از ۴۵۰ تا ۶۵۰ تومان

خبر بد پزشکان اینتر برای مهدی طارمی

فیلم/ تهران فردا تعطیل می‌شود؟

عکس/ کوچه پس کوچه‌های طهرون قدیم ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

عکس/ تیپ متفاوت المیرا دهقانی در افتتاحیه جشنواره فجر

عکس/ قطار لوکس گردشگری در صحرا عربستان

عکس/ تعمیر خودرو در جاده فیروزکوه ۸۵ سال پیش در نزدیکی پل ورسک

اولین خرید تاریخ پرسپولیس از آلمان و ترکیه

اجاره خانه در کوی بیمه تهران با ۳۰۰ میلیون تومان + جدول قیمت

عکس/ جدول لیگ برتر پس از برد استقلال مقابل استقلال خوزستان

ریسک‌های جدی برای خریداران طلای آب شده

محمد حسن اصغرنیا درگذشت

ماجرای بازداشتی های پالایشگاه تبریز چه بود؟

صدای زنگ خطر برای خریداران طلا با پلتفرم‌های آنلاین

ثبت رکورد بی‌سابقه مصرف گاز در فصل زمستان

عکس/ رضا شاه حدود ۹۰ سال پیش در روز گشایش پل ورسک

فیلم/ رانندگی جولانی برای امیرقطر در مراسم استقبال در فرودگاه

فیلم/ اسرای فلسطینی آزاد شدند

عکس/ زیبایی عجیب زمین فوتبال روستای امره ساری که جهانی شد

واحد‌های ۵۰ و ۶۰ متری محبوب‌ترین گزینه خریداران در بازار مسکن

خط و نشان فرمانده ارشد ارتش برای مقابله با دشمن

ثبت سریع‌ترین رشد فصلی عربستان از ۲۰۲۲

ادعای آمریکا درباره کشتن عضو ارشد القاعده

فیلم/ خاطره‌ای از واکنش عجیب احمدی‌نژاد به درخواست محیط زیستی

عکس/ وضعیت هوای تهران قرمز شد

همسویی سرمایه با شاخص بورس + نمودار

جزئیاتی تازه از طرح پیشنهادی ترامپ به ایران

درخواست از گوگل برای تغییر نام خلیج مکزیک

قیمت آپارتمان در منطقه ۵ تهران از پونک تا مرزداران، بهمن ۱۴۰۳ + جدول

اینفوگرافی/ سقوط ارزش پول کانادا و مکزیک پس از تهدید ترامپ

جدیدترین قیمت خانه در غرب تهران از دریاچه خلیج فارس تا شهرک راه آهن + جدول

عکس/ کافه‌گردی شبانه وزیر خارجه ایران در دوحه

شهادت محمد ضیف تایید شد + عکس

فیلم/ لحظه ترور محمد ضیف و یارانش

فیلم/ لحظه برخورد هواپیما با هلیکوپتر نظامی در آمریکا

قیمت درهم امارات و لیر ترکیه صعودی شد و دینار درجا زد

فیلم/ خسرو شکیبایی با هوش مصنوعی به جشنواره فجر آمد

طلای جهانی دوباره رکورد زد

شرایط جدید واردات خودرو اعلام شد؟

نئوعثمانی‌گرایی اردوغان از شام تا آفریقا/ هراس عربستان، امارات و مصر از ردپای نظامی ترکیه در قاره سیاه

نه بورس به سیگنال فرزین

دو روی سکه نماد‌های پتروشیمی

توصیه ائتلاف نئوکان‌ها به ترامپ درباره ایران؛ اسنپک بک را کلید بزنید و تهران را دشمن شماره یک بدانید