۵ پیام از وضعیت بازار خانه‌سازی در ایران

اقتصاد۲۴- تیراژ ساخت مسکونی در کشور طی نیمه اول امسال، ثبات نبض سرمایه‌گذاری ساختمانی را نشان می‌دهد؛ این وضعیت یعنی «تداوم کم‌سازی سازنده‌ها» در مقایسه با نیاز سالانه بازار مسکن. مطابق بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» از روند ساخت‌وساز، امسال جایگاه استان تهران در بازار کشوری احیا شد؛ اما شهر تهران به دو علت، «نه».
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»؛ تازه‌ترین آمار رسمی مربوط به تغییرات کشوری تیراژ ساخت مسکن، ۵ پیام مهم از نبض خانه سازی در شهر‌ها ارائه می‌کند. در حالی که بر اساس آمار رسمی مربوط به تیراژ ساخت مسکن در کشور، در نیمسال اول ۱۴۰۲، مجموعا ۱۹۰‌هزار واحد مسکونی در پروسه ساخت قرار گرفته است، این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل (۶ ماه اول ۱۴۰۱)، تنها حدود یک‌درصد افزایش داشته است.

ایــن میـزان افزایش عملا به معنای «ثبات تیراژ تولید مسکن» در کشور است. با این حال، مقایسه آمار مربوط به میانگین ماهانه ساخت مسکن در کشور در سال‌جاری با سال گذشته نشان‌دهنده کاهش ۱۰ درصدی ساخت‌وساز در ۱۴۰۲ است. مجموع این دو موضوع اولین پیام از بازار مسکن کشوری یعنی «ثبات رکود ساخت مسکن در کشور» را مخابره می‌کند.

رکود ساخت در آستانه ۱۰ سالگی

پیام دوم به پیش‌بینی رسیدن رکود ساخت‌وساز به ایستگاه دهم در کشور مربوط است. در صورتی که کارنامه ساخت‌وساز کشوری مسکن، در نیمه دوم سال نیز مشابه نیمه اول باشد، رکود ساخت‌وساز کشوری ۱۰ ساله خواهد شد. از سال ۹۳ تاکنون میانگین ساخت مسکن در کشور در هر سال رقمی حول و حوش ۳۸۰‌هزار واحد مسکونی بوده است؛ در حالی که سالانه حداقل باید ۶۰۰ تا ۷۰۰‌هزار واحد مسکونی و در حالت ایده آل ۹۰۰‌هزار تا یک میلیون واحد مسکونی در کشور احداث شود.
پیام سوم مربوط به دلایل اختلاف تولید (تیراژ ساختمانی جدید) با نیاز مسکن است. علاوه بر رکود معاملات مسکن که منجر به رکود فروش واحد‌های ساخته شده از سمت سازنده‌ها شده است و همچنین تورم بالای ساخت آپارتمان ها، بسیاری از فعالان ساختمانی، انبوه سازان وسازنده‌ها از افزایش قابل‌توجه ارقام عوارض ساختمانی از سوی شهرداری‌ها خبر داده اند که این موضوع دو مانع اول را شارژ و رکود را تشدید کرده است.

بیشتربخوانید: از اردیبهشت ماه بازار مسکن درگیر رکود است

چهارمین پیام مربوط به کارنامه ساخت مسکن دولتی در سال است. بر اساس برنامه ساخت یک میلیون مسکن در سال، درنیمه اول سال‌جاری باید ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در پروسه ساخت قرار می‌گرفت. کل ساخت‌وساز‌های کشور اعم از دولتی و غیردولتی در این مدت ۱۹۰‌هزار واحد بوده است؛ بنابراین ساخت‌وساز‌های دولتی از برنامه عقب است که باید از سوی سیاستگذار مسکن برای نیمه دوم سال جبران شود.

تغییر جایگاه تهران

پیام پنجم مربوط به «احیای سهم استان تهران ازکل ساخت‌وساز‌های کشور» در بهار ۱۴۰۲ است. هنوز جزئیات مربوط به توزیع استانی تیراژ ساخت مسکن (سهم هر استان از پروانه‌های ساختمانی) درتابستان امسال منتشر نشده است، اما آمار‌های رسمی مربوط به بهار امسال نشان می‌دهد سهم استان تهران از کل ساخت‌وساز‌ها احیا شده است. این سهم که در سال ۹۲ (بر اساس تعداد پروانه‌های صادر شده)، معادل ۱۷‌درصد بود در بهار امسال نیز به همین میزان یعنی ۱۷‌درصد به ثبت رسیده است.

در سال گذشته این میزان تنها ۹‌درصد بود. به نظر می‌رسد ساخت‌وساز مسکن ملی در استان تهران، علت این احیای سهم باشد. در شهر‌های جدید حومه تهران و همچنین مناطق دیگری از شهر‌های این استان، ساخت مسکن ملی آغاز شده است.
با این حال، سهم شهر تهران از کل ساخت‌وساز‌ها در بهار ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل تنها ۰.۵ واحد درصد رشد داشته است. سهم شهر تهران از ساخت وساز‌های کشوری (بر اساس آمار پروانه‌های صادر شده)، که در سال ۹۰ معادل ۱۴‌درصد و در سال ۹۱ معادل ۱۱‌درصد بود، در سال گذشته ۴‌درصد و در بهار امسال ۴.۵‌درصد گزارش شده است.
مهم‌ترین دلیل این موضوع نیز رکود معاملات خرید مسکن، به دلیل ضعف قدرت خرید تقاضای مصرفی و از سوی دیگر هزینه‌های بالای ساخت‌وساز است. ۰.۵ واحد‌درصد رشد تعداد پروانه‌های ساختمانی در بهار امسال نسبت به سال قبل در شهر تهران نیز عمدتا ناشی از افزایش تحرک سازنده‌ها در بافت فرسوده بعد از اعمال مشوق‌های جدید ساخت مسکن در این محدوده‌های شهری پایتخت رقم خورده است.