تاریخ انتشار: ۰۹:۴۶ - ۲۲ اسفند ۱۴۰۲

مواجهه با ۳ زنگ خطر بزرگ؛ اصلی‌ترین بحران‌های ایران در سال ۱۴۰۳ کدام هستند؟

جهان کنونی به نحو قابل توجهی با چالش افزایش و گسترش آشوب و تنش در بخش‌های مختلف خود رو به رو است. موضوعی که سبب شده تا دولت‌های مختلف در اقصی نقاط جهان هرکدام رویه‌ها و سیاست‌های تازه‌ای را در حوزه‌های مختلف حکمرانی خود در پیش گیرند و مطالعات آینده پژوهشی نیز، با محوریتِ رصد تحولات آتی، با اقبال قابل توجهی رو به رو شده اند.

مواجهه با ۳ زنگ خطر بزرگ

اقتصاد۲۴- ایران نیز به عنوان یک بازیگر مهم و موثر در منطقه خاورمیانه، با ملاحظات خاصی در نقشه راه حکمرانی خود رو به رو است. در این میان، این طور به نظر می‌رسد که کشور ما در ماه‌ها و سال های‌های آتی به طور خاص با ۳ چالش مهم رو به رو است که تدبیر‌های موثر و راهگشا در مورد آن ها، بایستی مورد توجه جریان حکمرانی باشد.

موضوعی که اگر مورد توجه قرار نگیرد، می‌تواند چالش‌های گسترده تری ایجاد کند.

۱. آشفتگی در حوزه حکمرانی آب ایران

بحران آب و مدیریت منابع آبی، یکی از مسائل و چالش‌های مهمی است که بی توجهی به آن می‌تواند صورت حساب‌های سنگینی را برای ایران در سال‌های آتی صادر کند. ایران در وضعیت کنونی جزو کشور‌های منطقه خاورمیانه است که با تنش‌های جدی آبی دست به گریبان است و البته که اندیشکده منابع آب جهان نیز پیش‌بینی کرده که ایران یکی از ۴۴ کشوری خواهد بود که در سال‌های آتی در جهان با وضعیت به شدت سختِ کمبود منابع آبی مواجه خواهد شد.

آمار‌هایی از این دست در شرایطی ارائه می‌شوند که هنوز در عرصه حکمرانی آب کشور، شاهد انجام گرفتنِ اقدامات معنادار و ریشه‌ای با هدف کاهش دادن وسعت و دامنه بحران آب نیستیم. در این رابطه به طور خاص ۳ مشکل و چالش در حوزه حکمرانیِ آب ایران قابل شناسایی است که بایستی برای آن‌ها برنامه ریزی‌های لازم صورت گیرد. اولا، بخش قابل توجهی از قواعد و اصول حکمرانی آب در ایران، سنتی و برگرفته از الگو‌های حکمرانی آب در کشور‌های غربی است. به بیان ساده تر، قواعد در این حوزه، قرابت چندانی با واقعیت‌های میدانی آب ایران ندارند و همین مساله سبب شده تا سطح و گستره چالش‌های آبی ایران در طی سال‌های اخیر عمیق و عمیق‌تر شوند.

دوم اینکه در حوزه حکمرانی آب ما فقط با یک بازیگر مهم و محوری یعنی دولت رو به رو هستیم. این در حالی است که حکمرانی آب بایستی با همکاری محوری مردم و دولت به پیش رود. اساسا همین که مردم به مثابه یک کنشگر محوری در معادله حکمرانی آب در نظر گرفته نشده اند سبب شده تا چالش‌ها و بحران‌ها در این حوزه، عمیق و عمیق‌تر شوند. این در حالی است که اگر مردم نیز در فرآیند حکمرانی آب به نحوی جدی ایفای نقش کنند، این مساله موجب می‌شود تا محدودیت‌ها در این حوزه را به خوبی درک کنند و نقشی موثر‌تر را در مواجهه با چالش‌های آبی ایفا کنند.

در نهایت سوم اینکه در حوزه حکمرانی آب و خطاب قرار دادن چالش‌های اساسی آن، نوعی انفعال تاریخی در چهارچوب کلان مشاهده می‌شود. گویی هنوز اصلِ ماجرا جدی گرفته نشده و یا اگر هم جدی گرفته شده، اقدامات میدانی گسترده و عمیقی در این رابطه ماهیت عملیاتی به خود نگرفته اند و صرفا شاهد تحرکات محدود و ذره‌ای بوده‌ایم. مسائلی که همه و همه می‌توانند سطح بحران آبی را عمیق و عمق‌تر کنند.

۲. چشم انداز حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید

به تازگی رویداد مهم "سه شنبه بزرگ" در بحبوحه نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رخ داد. رویدادی که در قالب آن، کاندیداتوری دونالد ترامپ رئیس جمهور اسبق آمریکا به عنوان نامزد اصلی جمهوریخواهان در جریان انتخابات سال جاری آمریکا قطعی شد و اکنون او باید با جو بایدن رئیس جمهور فعلی این کشور، دوئلِ سال ۲۰۲۰ خود را تکرار کند.


بیشتر بخوانید:نشست امنیتی مونیخ؛ نبض غرب در این کنفرانس می‌زند / پشت پرده‌های یک نشست امنیتی


در این چهارچوب، بسیاری از نظرسنجی‌ها و البته داده‌ها و واقعیت‌های میدانی حاکی از این هستند که ترامپ در مقایسه با رقیب دموکرات خود، از وضعیت به مراتب بهتری جهت بازگشت به کاخ سفید برخوردار است. در این رابطه، یکی از مسائلی که ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا بار‌ها و بار‌ها به آن اشاره داشته، مساله موثر بودن کارزار فشار حداکثری دولت آمریکا علیه ایران و وارونه شدن این روند در دوران حضور بایدن در قدرت بوده است. به تازگی ترامپ در موضع گیری اعلام کرده که جو بایدن، ایران را قدرتمند و ثروتمند‌تر کرده است. وی تلویحا به این مساله اشاره کرده که در صورت بازگشت به قدرت، بار دیگر فشار‌ها و تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران مطرح خواهد کرد و کارزار فشارحداکثری علیه تهران را احیا می‌کند.

این موضوع از همین حالا نیز به زعم برخی تحلیلگران اقتصادی، تا حدی بر معادلات آتی بازار‌های مالی کشور ما اثرگذار بوده و ملاحظات خاصی را در این رابطه حاکم کرده است. از این رو، به نظر می‌رسد که سناریوی اصلی جریان حکمرانی کشور نیز بایستی بازگشت ترامپ به قدرت باشد و برای آن برنامه ریزی‌های لازم صورت گیرد. یکی از نکات مهم در این رابطه این است که باید توجه داشته باشیم وقتی ترامپ در سال ۲۰۱۸ کارزار فشار حداکثری را علیه کشور ما به راه انداخت، میزان ذخایر ارزی ایران از وضعیت به مراتب بهتری برخوردار بود و اکنون وضعیت در قیاس با آن دوره ضعیف‌تر است.

موضوعی که بخشی از آن ناشی از فشار‌های تحریمی علیه ایران است و بخشی دیگر نیز ناشی از وقوع رخداد‌هایی نظری پاندمی کرونا و یا آغاز جنگ اوکراین بوده که هر دوی آن‌ها نه فقط بر اقتصاد ایران، بلکه اقتصاد بین الملل را با چالش‌های جدی مواجه کرده اند. حال در این شرایط، اگر تدابیر لازم برای بازگشت ترامپ و اتخاذ سیاست‌های مناسب در ابعاد امنیتی و اقتصادی اندیشیده نشود، بسیار محتمل است که با چالش‌های به مراتب گسترده تری در قیاس با دوره اول حضور ترامپ در قدرت رو به رو شویم.

البته که باید این مساله را نیز در ذهن داشته باشیم که جهانِ امروز نیز تفاوت‌های بنیادینی را با جهانِ دوران حضور ترامپ در قدرت دارد. جهانی که در آن مرزبندی‌های ایدئولوژیک قوی‌تر از هر زمان دیگری شده اند و شکاف میان غرب و شرق دنیا نیز عمیق‌تر شده است. با این حال، تهدید ترامپ و بازگشت وی به قدرت، یک تهدید جدی برای منافع و امنیت ملی ایران است.

۳. معمای تقویت کارآمدی و سرمایه اجتماعی

باید گفت که در سال‌های اخیر، متاسفانه شاهد تضعیف سرمایه اجتماعی بوده‌ایم. موضوعی که تا حد زیادی ناشی از ناکارآمدی و سومدیریت‌های اقتصادی و اثرگذاری این مساله بر معیشت مردم بوده است. در این راستا، در جریان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و همچنین ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری، بسیاری بر این نکته تاکید داشتند که طیف‌هایی از جامعه با صندوق رای قهر کرده اند و این قهر آن‌ها نیز ناشی از نارضایتی آن‌ها به ویژه در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی است.

تردیدی نیست که مردم یکی از ستون‌های اصلی انقلاب اسلامی ایران هستند و هر زمان که حضور آن‌ها در صحنه تضعیف شود، این مساله تاثیرات مستقیم خود را بر بنیان‌های قدرت و منافع ملی کشور نیز نشان خواهد داد. از این رو، نظام حکمرانی بایستی تقویت مولفه کارآمدی و عیان شدن جلوه‌های عینی این مساله در زندگی روزمره مردم را در دستورکار خود داشته باشد. موضوعی که در سطح کلان می‌تواند سرمایه اجتماعی کشور را نیز تا حد زیادی تقویت کند.

منبع: فرارو
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

گزارش بورس امروز سه شنبه ۲۱ مرداد ۱۴۰۴

قیمت طلا ۱۸ عیار امروز سه‌شنبه ۲۱ مرداد ۱۴۰۴/ کاهش قیمت

فیلم/ سود ماهانه اخراج اتباع از ایران

شرط دولت برای اعطای مجدد ویزا به اتباع افغانستانی

عکس/ استوری عاشقانه نفس بازغی به مناسبت تولد پدرش

فیلم/ واکنش عجیب سخنگوی دولت به قطعی آب و برق

عکس/ ژست خاص محمد علی فروغی ۷۰ سال پیش به همراه تعدادی از افراد کابینه

معرفی جنگنده شنیانگ جی-۶

فیلم/ واکنش متفاوت سخنگوی دولت به توافق ارمنستان و آذربایجان

عکس/ کشف لاشه پلنگ ایرانی در طارم سفلی

عکس/ ژست احساسی انیشتین در کنار السا همسر دوم اش ۱۰۴ سال پیش با پوشش خاص

فیلم/ خبرنگاری که لحظه مرگش را ثبت کرد

پرداخت مرحله دوم متناسب‌سازی معلمان بازنشسته

عکس/ سوتی ۱۵۰ میلیاردی هواداران استقلال را شاکی کرد

سامانه کدال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

بازار طلا در انتظار تورم آمریکا

عکس/ غندی‌پور با یک استوری به پرسپولیس نزدیک شد

آزاد سازی سهام عدالت در راه است

جامانده‌ها بازار‌های انرژی

محبوب‌ترین گزینه خانوار ایرانی در طرح کالابرگ الکترونیک

عکس/ چهره خندان فهیمه و پنجعلی سریال پایتخت در یک رستوران

تعیین عوارض تردد موتورسیکلت‌ها در محدوده طرح ترافیک

فیلم/ طوفان ۴ روزه در راه تهران و این ۱۲ استان!

عکس/ راهپیمایی گسترده مردم مونترال علیه ترور خبرنگاران

عکس/ نقش درخت زندگی بر طاق بستان ساسانی بازمانده از حدود ۲۰۰۰ سال پیش

عکس/ بورس روز را آتشین و سرخ شروع کرد

عکس/ علاقه عجیب المیرا شریفی‌مقدم به طوطی‌ها

دو بازیکن خارجی در فهرست خرید پرسپولیس

بحران ناترازی انرژی، ضربه پنهان اما مرگبار بر پیکر بورس ایران/ آفتی که در حال بلعیدن سود شرکت‌هاست

عکس/ واکنش عراقچی به ترور خبرنگاران فلسطینی

میانگین قیمت مسکن در مشهد به ۴۰ میلیون تومان رسید

اینفوگرافی/ کشور‌هایی با بیشترین تک شاخ

رکورد نرخ فقر مستاجران در ایران شکسته شد

فیلم/ تصاویر محل استقرار آمریکایی‌ها در شمال ایران

دولت تکلیف افزایش قیمت بنزین را روشن کرد

عکس/ توییت علی لاریجانی قبل از سفر به بیروت

تتر عقب ماند، دلار تهران جلو زد

عکس/ حمله تند نماینده مجلس به تیم رسانه‌ای پزشکیان

بیانیه تازه آمریکا علیه ایران در شورای امنیت

خطر بزرگی که پرسپولیس را تهدید می‌کند

آخرین فرصت دریافت ارز اربعین چه زمانی است؟

استعفای نظری جویباری بعد از باخت استقلال

بهترین فصل سفر به هند، تجربه لحظاتی رویایی

مأموریت معاون گروسی در تهران

۷ نکته درمورد ماجرای زنگزور، ایران و «آلاسکای قفقاز»/ مسیر ترامپ، تهران را از بازیگر حداقلی به بازی‌پذیر ثانوی تبدیل می‌کند

انتشار متن کامل توافق‌نامه ارمنستان و آذربایجان

پلتفرم‌های آنلاین طلا در ایران؛ فرصت یا تهدید؟

اعترافات هولناک قاتل ایلیای ۹ ساله در رشت

آب مشترکان پرمصرف تهرانی ۱۲ ساعت قطع می‌شود

جدال بر سر کارآمدی عرضه خودرو‌های وارداتی در بورس کالا