مادر دندانپزشکی ایران کیست؟

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «بدرالزمان تیمورتاش» اولین زن دندانپزشک ایران و بنیانگذار دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران بود. او به دلیل نقش پیشگامانه‌اش در زمینه دندانپزشکی در ایران، به لقب «مادر دندانپزشکی ایران» شناخته می‌شود. او با تلاش‌ها و خدمات ارزشمند خود، راه را برای حضور زنان در رشته‌های علمی و تخصصی در ایران هموار کرد. بدری تیمورتاش علاوه بر دندانپزشکی، به نقاشی و مجسمه‌سازی نیز علاقه داشت و در دوران تحصیل خود در بلژیک، در مسابقات نقاشی جوایزی را کسب کرد.

کودکی و تحصیلات بدری تیمورتاش

بدرالزمان تیمورتاش در سال ۱۲۸۷ در روستای نردین کالپوش استان سمنان متولد شد. پدرش کریمدادخان نردینی و همچنین او خواهر عبدالحسین تیمورتاش، اولین وزیر دربار رضاشاه پهلوی بود. بدری تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه ژاندارک تهران با موفقیت پشت سر گذاشت و پس از اخذ دیپلم جهت ادامه تحصیل به بلژیک رفت. پس از دانش آموختگی در رشته دندانپزشکی دوره طب بیماری‌های گرمسیری را نیز گذراند و قصد رفتن به کنگو را داشت که به دلیل کشته شدن برادر بزرگتر خویش «عبدالحسین تیمورتاش» توسط رضا خان و دستور تبعید اعضای خانواده به کاشمر جهت همراهی با مادر خود به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۱۸ در کاشمر زندگی کرد. 

شرایط سخت زندگی در آن دوران، باعث شد تا سوگند یاد کند که پس از پایان این دوره، به مشهد بازگردد و تا پایان عمر به مردم مشهد و به ویژه قشر محروم خدمت کند. در سال ۱۳۱۹ وارد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۱ مجوز دندانپزشکی در ایران را دریافت کرد و همراه مادرش به مشهد بازگشت.

در دوران زندگی در مشهد از هیچ کوششی برای خدمت به قشر محروم دریغ نکرد و تا پایان عمر، هفته‌ای یک روز صبح‌ها درمانگاه بیمارستان امام رضا (ع) را ترک نکرد. او سال‌ها شاهد ریخته شدن خون و بزاق به نهرنادری جایی که مردم فردوست از آن آب روزمره خود را تامین می‌کردند و یا لباس‌های خود را می‌شستند بود و قسم خورده بود بعد از پایان دوره دندانپزشکی در کشور بلژیک حتماً به ایران بازگشته و اولین دانشکده دندانپزشکی با امکانات مناسب را بنا سازد تا اینکه پس از بازگشت و پیگیری‌های فراوان موفق شد در سال ۱۳۴۴ اولین دانشکده دندانپزشکی را برپا و ریاست آن را برعهده بگیرد و رسماً لقب بانوی تاثیرگذار در دندانپزشکی ایران و «مادر» این رشته را برآن خود کرد.

فعالیت‌های حرفه‌ای بدری تیمورتاش

بدری تیمورتاش پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۱۲ شمسی، اولین مطب دندانپزشکی را در تهران تاسیس کرد. او در آن زمان تنها زن دندانپزشک در ایران بود و با چالش‌های زیادی برای پذیرش کارش توسط جامعه روبرو بود. با این حال، تیمورتاش با تعهد و پشتکار خود بر این چالش‌ها غلبه کرد و به تدریج به عنوان یک دندانپزشک ماهر و قابل اعتماد شناخته شد. او در سال ۱۳۱۹ شمسی به استخدام دانشکده پزشکی دانشگاه تهران درآمد و اولین دوره‌های آموزشی دندانپزشکی را در این دانشکده تدریس کرد.

تیمورتاش در سال ۱۳۲۵ شمسی با تلاش‌های خود، دانشکده دندانپزشکی را در دانشگاه تهران تاسیس کرد و اولین رئیس این دانشکده شد. او تا سال ۱۳۴۵ شمسی در این سمت فعالیت کرد و در طول این مدت، خدمات ارزشمندی در زمینه آموزش دندانپزشکی و ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان در ایران ارائه کرد.

تقدیر‌ها و افتخارات بدری تیمورتاش

بدری تیمورتاش به دلیل خدمات ارزشمند خود در زمینه دندانپزشکی، جوایز و افتخارات متعددی از جمله نشان درجه سه علمی و نشان سپاس از طرف وزارت فرهنگ و آموزش عالی دریافت کرد. نام او بر روی خیابان‌ها، مدارس و مراکز آموزشی در ایران گذاشته شده است.

در سال ۱۳۷۰، به پاس سال‌ها خدمت در راه اعتلای دانش دندانپزشکی، کتابخانه دانشکده دندانپزشکی مشهد به نام ایشان «کتابخانه دکتر بدری تیمورتاش» نامگذاری شد که در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد این نام برداشته شد که با اعتراض دانشجویان مواجه شد، از این‌رو، هیچکس از مسئولان توجهی به آن نشان ندادند و نام ایشان برای همیشه پاک شد.

او به عنوان یکی از زنان پیشگام و تاثیرگذار در تاریخ ایران شناخته می‌شود و الهام‌بخش نسل‌های آینده زنان ایرانی است. از ایشان تالیفات زیادی به زبان‌های پارسی و فرانسه باقی مانده که در اولین موزه تخصصی دندانپزشکی ایران، در دانشکده دندانپزشکی مشهد، نگهداری می‌شود.

علت مرگ بدری تیمورتاش

دکتر بدری تیمورتاش در ۱۷ مهرماه ۱۳۷۴ در سن ۸۷ سالگی براثر کهولت سن، چشم از جهان فرو بست. البته علت اصلی و نوع بیماری ایشان مشخص نبوده، اما با توجه به منابع موجود براثر کهولت سن بوده و هیچ‌گونه بیماری یا خودکشی که از طرف سایت‌های غیررسمی اعلام شد، صحیح و مورد تایید خانواده ایشان نیست. دکتر بدری تیمورتاش با احترام و بدرقه دانشجویان وفادارش در قطعه ۱۳۹ صحن آزادی حرم رضوی در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.