اقتصاد ایران چگونه از تله فقر عبور می‌کند؟

اقتصاد۲۴- با وجود این‌که ۱۱ روز تا زمان رای‌گیری برای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری باقی مانده و در حدود یک هفته هم از شروع زمان تبلیغات کاندیدا‌ها می‌گذرد، اما هنوز هیچ‌یک از ۶ کاندیدای ریاست جمهوری، موضع و راهبرد صریح و روشن خود را درباره حوزه مهم اشتغال و رفع بیکاری نشان نداده‌اند.

مسعود پزشکیان، کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، در میان برنامه‌هایی خود، از ایجاد نظام ملی بیمه بیکاری با اولویت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان متاهل به منظور کاهش سن ازدواج جوانان و تنظیم و جهت‌دهی کمک‌های حمایتی دولت به منظور ایجاد اشتغال سخن گفته است.

امیرحسین قاضی زاده هاشمی، دیگر نامزد چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری هم عنوان کرده؛ مهار تورم، ایجاد اشتغال و ریشه‌کنی فقر مطلق سه اولویت اقتصادی دولت آینده بنده خواهد بود.

سعید جلیلی، نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری هم گفته است باید دانشگاه‌ها در اشتغال و ارزآوری سهم داشته باشند.

علیرضا زاکانی هم تاکید کرده؛ در همین شهر کلان شهر تهران ۷درصد شهر بافت فرسوده است که ۱۷درصد مردم در این بافت فرسوده زندگی می‌کنند، شما کوچک‌ترین مشوقی را به مردم بدهید، خود مردم می‌روند می‌سازند، نقدینگی به حوزه ساخت منتقل می‌شود، تولید راه می‌افتد، اشتغال حل می‌شود، موضوع مسکن مردم هم مرتفع می‌شود.

دولت‌ها محافظه‌کارند

در همین رابطه حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید، یکی از خوبی‌های رقابت‌های انتخاباتی به خصوص برای کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری این است که مسایل بهتر مطرح می‌شود و مطالبات و نظرات مردم بیشتر در بحث‌های انتخاباتی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.

وی می‌افزاید: دولت‌ها که شکل می‌گیرند، به شدت محافظه‌کار می‌شوند و در جهت‌های کلان و مبهم، فعالیت‌هایشان را آغاز می‌کنند و کمتر به مسایل ریز و تخصصی و مطالبات عمومی مردم توجه می‌کنند.
الان هم به دلیل مشکلات عدیده‌ای که در کشور شکل گرفته، مشکلات اقتصادی و اجتماعی به عنوان دو رویکرد مهم و جدی نسبت به انتقادات و خواسته‌هایی است که مردم مطرح می‌کنند.

این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: مردم الان خواسته‌های عمومی زیادی به لحاظ اجتماعی دارند که الان مدنظر همین کاندیدا‌ها هم هست. آن‌ها می‌خواهند مشارکت داشته باشند و می‌خواهند آزادی‌های اجتماعی داشته باشند و این مسائل در بحث‌های رقابت‌های انتخاباتی مطرح می‌شود که درست هم هست.

حاج‌اسماعیلی عنوان می‌کند: در حوزه مسایل اقتصادی به صورت کلان، معیشت مردم، درآمد مردم و رفاه مردم مطرح می‌شود و کمتر به مسایل تخصصی مثل بحث اشتغال و راهکار‌ها و راهبرد‌های آن پرداخته می‌شود. خب این هم یکی از مسایلی است که حتما مطرح است.

راهبرد جدیدی برای اشتغال نداشتیم

این کارشناس بازار کار در ادامه می‌گوید: مشکلات به دلیل این‌که در کشور ما خیلی زیاد است، کمتر این مسائل به صورت ریز و تخصصی در موضع کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری مطرح می‌شود. گرچه این‌ها مسائل مهمی است و حتما باید مدنظر قرار گیرد.

حاج‌اسماعیلی می‌افزاید:، اما به لحاظ منطقی که خودم به این مساله نگاه می‌کنم، ما در سال‌های گذشته دیدیم که راهبرد دقیقی برای اشتغال وجود نداشت؛ شاید این یکی از ضعف‌های جدی بود.

بیشتر بخوانید:  تصویری از اقتصاد ایران پیش روی رئیس جمهور آینده

وی متذکر شد: آن‌ها بیشتر توجه کردند که ببینند پروژه‌های نیمه‌کاره‌ای که جزو پروژه‌های خدماتی است و مطالبات جدی مردم است را بتوانند رفع کنند. یا خیلی از کارگاه‌ها و بنگاه‌هایی که به لحاظ کارگری مشکل ایجاد کرده بود و، چون بیشتر می‌توانست به لحاظ تبلیغاتی به دولت کمک کند، سراغ آن‌ها رفتند و آن‌ها را ساماندهی کردند. ولی راهبرد مشخصی در دولت برای اشتغال وجود نداشت.

این کارشناس بازار کار یادآور می‌شود: برای همین هم هست با وجود کاهش نرخ بیکاری که براساس آمار‌های دولتی اعلام شده که به نظر من جای تامل جدی دارد، چون ما بخش زیادی از این کاهش‌ها را در آمار‌های تامین اجتماعی شاهد هستیم و آن‌جا هم بیمه‌های خانوار، زنان، دختران و بیمه‌های دانشجویی و بیمه‌های تخصصی که شغل ایجاد نکرده بود، ولی خدمات بیمه‌ای برایشان وجود نداشت؛ مثل کارگران ساختمانی و رانندگان حمل‌ونقل، این‌ها بیشتر فعال شد و روی کاهش نرخ بیکاری تاثیر گذاشت.

حاج‌اسماعیلی متذکر می‌شود:، اما دولت نتوانست یک طرح و برنامه مشخصی را مطرح کند. هم ابزار‌ها را نداشت و هم درگیری‌های زیادی که به‌هرحال به دلیل مشکلات وجود داشت، کمتر دولت وقت و برنامه برای ورود به این عرصه‌ها داشت.

راهبرد اشتغالی دولت چهاردهم چیست؟

وی می‌گوید:، اما به طور قطع ما باید در دولت چهاردهم یک راهبرد مشخص برای بحث اشتغال را در کشور بتوانیم طرح و برنامه‌ریزی کنیم؛ چون در سه گروه به‌شدت دچار مشکل هستیم و در این بخش‌ها نرخ بیکاری کاهش زیادی نداشته است.

این کارشناس کارشناس کار می‌افزاید: در حوزه فارغ‌التحصیلان هم طی سال‌های اخیر شاهد مهاجرت آن‌ها بودیم و با یاس و ناامیدی‌ای از پیدا کردن شغل در کشور مواجه بودند.

حاج‌اسماعیلی تصریح می‌کند: خود جوانان به صورت عمومی نرخ بیکاری‌شان بالاست و در این بخش‌ها توفیق چندانی نداشتیم و برای زنان هم به عنوان یک طبقه جدید و مورد توجه کار خاصی نکردیم و آن‌ها جزو متقاضیان جدید بازار کار هستند.

وی عنوان می‌کند: بر این اساس، ما حتما باید یک راهبردی متناسب با شرایط و خواسته‌های اجتماعی‌مان که جوانان، فارغ‌التحصیلان و زنان هستند، طراحی کنیم. یک بخشی هم برای رشد و توسعه بازار کار بگذاریم که بتواند اقتصاد را شکوفا کند، رفاه عمومی را بالا ببرد و در عین حال، موجب پیشرفت کشور شود.

این کارشناس بازار کار متذکر می‌شود: در رابطه با مشاغلی که برای سه گروه جوانان، فارغ‌التحصیلان و زنان مطرح است، باید حتما اقناع آن‌ها را به‌دنبال داشته باشد. این‌که ما از آن‌ها انتظار داشته باشیم که به سمت مشاغل سنتی برویم که محدود است و در جامعه پاسخ‌گو نیست، به طور قطع نمی‌تواند مورد رضایت قرار گیرد و آن‌ها را جلب کند که جذب بازار کار شوند. این خیلی مهم است. چون برای آن‌ها، هم درآمد و هم پرستیژ شغلی و هم انگیزه‌هایی که برای ورود به بازار کار می‌تواند آن‌ها را تحریک کند، باید دیده شود.

حاج‌اسماعیلی ادامه می‌دهد: در حوزه توسعه کشور و پیشرفت‌ها، ما باید سراغ شرایط جدیدی که می‌تواند تحول در کشور را ایجاد کند و موجب حرکت به جلوی کشور باشد و در عین حال، تولید ثروت رو رونق در کشور کند، برویم. در این حوزه به نظر من اقتصاد دیجیتال الان خیلی مطرح است و سهم ما در اقتصاد دیجیتال به شدت پایین است. به زحمت می‌شود رقم ۱۰ درصد را برای آن در نظر گرفت؛ در صورتی که در دنیا این رقم به نزدیک ۴۵ درصد رسیده و سهم ما بسیار پایین است.

وی می‌گوید: خب در این حوزه ما حتما باید سراغ فناوری‌های آی‌تی برویم و سراغ مشاغلی که در حوزه اینترنت ترسیم می‌شود و فضای مجازی.

از تله فقر عبور می‌کنیم؟

این کارشناس بازار کار عنوان می‌کند: ما از این حوزه‌ها نتوانستیم استفاده کنیم و این یک فرصت استثنایی در کشور است که در عین حال که می‌تواند موجب توسعه و افزایش بهره‌وری در اقتصاد شود، می‌تواند موجب تعریف مشاغل جدید شود که جوانان، فارغ‌التحصیلان و زنان در این بخش‌ها جذب شوند.

حاج‌اسماعیلی تصریح می‌کند: این راهبرد باید در دولت چهاردهم مدنظر قرار گیرد. تا الان رویکرد خاصی را در کاندیدا‌ها ندیدیم که در این خصوص برنامه‌ای داشته باشند.

وی تاکید می‌کند: امیدواریم در روز‌های آینده از طریق مشاوران تخصصی‌شان ببینیم که این بحث‌ها را می‌توانند مطرح کنند که مورد توجه هم گروه‌های شغلی مثل فارغ‌التحصیلان، جوانان و زنان قرار گیرد و هم در عین حال، امیدی ایجاد کند که اقتصاد ایران بتواند از این روش کاملا سنتی و روزمرگی‌ای که دارد و نتوانسته رفاه ایجاد کند و سرانه عمومی را افزایش دهد و موجب فقر بیشتر در کشور شده، عبور کند.