نقش جانشین موگرینی در روابط ایران و اروپا

در شرایطی که رابطه ایران و اتحادیه اروپا به بدعهدی آمریکا در برجام، اجرایی شدن اینستکس و نیز کاهش تعهدات برجامی ایران گره خورده، انتخاب جوسپ بورل به عنوان مسؤول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به رویکرد همدلانه با انقلاب اسلامی ایران شناخته می شود، می تواند در معادلات آینده روابط ایران و اروپا تعیین کننده باشد.

اقتصاد24- نقش جانشین موگرینی در روابط ایران و اروپا غیرقابل انکار است.

پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ دونالد توسک، رئیس شورای اروپا از نامزد شدن جوسپ بورل، سیاستمدار اسپانیایی و وزیر خارجه فعلی این کشور برای پست مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خبر داد. بورل در صورت موافقت پارلمان اروپا جایگزین فدریکا موگرینی خواهد شد که از سال ۲۰۱۴ این سمت را برعهده دارد.

طبق قانون، مسؤول روابط خارجی اتحادیه اروپا توسط شورای این قاره معرفی شده و باید به تأیید پارلمان برسد. معمولاً پارلمان پیشنهادهای شورای اتحادیه اروپا را تصویب می کند. با این حال، بورل به دلیل سابقه و اظهارنظرهای خود حساسیت ها و توجهات زیادی را به خود جلب کرده است.

به طور خلاصه، بورل در فضای اروپا سیاستمدار نادری است که از سویی نگاه همدلانه ای به ایران داشته و از سوی دیگر منتقد سیاستهای دولت ترامپ و نتانیاهو است.

وی هم اکنون وزیر خارجه اسپانیا و عضو حزب حاکم کارگران سوسیالیست این کشور است. او امروز (جمعه) در اظهار نظری گفت که توقیف نفتکش حامل نفت خام ایران که در تنگه جبل الطارق توسط نیروی دریایی انگلیس صورت گرفت، به دستور آمریکا بوده است.

بورل فرزند یک نانوا در یکی از روستاهای اسپانیاست که توانسته مدارج ترقی را از نظر تحصیلی و بعد در پلکان سیاست، طی کند. وی تحصیلکرده دانشگاه استنفورد و دارای مدرک دکترای اقتصاد از دانشگاه مادرید است.

وی، عضو حزب کارگران سوسیالیست اسپانیا و وزیر خارجه فعلی این کشور است. بورل با اینکه خود یک کاتالان است اما مخالف استقلال کاتالونیا بوده و حتی با زندانی بودن رهبران استقلال کاتالونیا مخالفتی ندارد.

این سیاستمدار اسپانیایی، طرفدار اتحادیه اروپاست و مخالف برگزیت. مسؤولیت سیاست خارجی اتحادیه اروپا نخستین مقام سیاسی او در این اتحادیه نیست و وی قبلاً بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ رئیس پارلمان اتحادیه اروپا بوده است.

بورل نگاه مثبتی به ایران و به انقلاب اسلامی داشته و مخالف سیاستهای یک جانبه گرایانه آمریکا و منتقد صریح دونالد ترامپ است.

وی از طرفداران برجام بوده و مخالف خروج یک جانبه آمریکا از این معاهده است. او همچنین مخالف رفتار آمریکا در قبال ونزوئلاست.

بورل همانند محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان معتقد است که آمریکا نسبت به ایران "وسواس" دارد. از وی نقل شده که دو اتفاق در تاریخ معاصر، او را متحول کرده است؛ یکی جنگ ویتنام و دیگری انقلاب اسلامی ایران. از بین این دو، ویتنام اکنون با آمریکا وارد رابطه دوستی شده و در بازار آزاد و نظام سرمایه داری به یک تولید کننده و مقصدی برای سرمایه گذاری تبدیل شده است. با این حال آمریکا هنوز وسواس خود نسبت به ایران را حفظ کرده است.

این سیاستمدار اسپانیایی مخالف سیاست آمریکا در به صفر رساندن صادرات نفت ایران است و در ماجرای حمله به نفتکش‌ها در تنگه هرمز گفته بود که شواهد کافی برای متهم کردن ایران وجود ندارد. وی همچنین خواهان اجرایی شدن سریع اینستکس، ساز وکاری که اروپا برای تسهیل مراودات مالی با ایران در نظر گرفته، است.

علاوه بر همه اینها، مواضع وی درباره رژیم صهیونیستی موجب نگرانی مقامات این رژیم شده است. وی که خود در ۱۹۶۹ و برای کار در یکی از کیبوتزهای این رژیم (مزارع اشتراکی) در منطقه جولان رفته و همانجا با همسر اول خود، زنی فرانسوی- یهودی آشنا شده، اکنون از منتقدان جدی سیاستهای نتانیاهو است.

بورل از نتانیاهو به عنوان "جنگ طلب" و "متکبر" انتقاد کرده و طرفدار شناسایی فلسطین به عنوان یک کشور مستقل است. وی در کسوت وزیر خارجه اسپانیا پیشنهاد داده بود که کشورش، فلسطین را به طور یکجانبه به عنوان کشوری مستقل به رسمیت بشناسد.

این سیاستمدار اسپانیایی در سال ۲۰۱۸ پس از قتل عام فلسطینیان در مرز غزه توسط رژیم صهیونیستی از این رژیم انتقاد کرد و از طرف اسپانیا به گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل علیه جنایت‌های اسرائیل در این حوادث که فقط در دو روز آن حداقل ۶۲ فلسطینی توسط نیروهای صهیونیستی کشته شدند، رأی مثبت داد.

از جوسپ بورل نقل قول‌های جالبی بیان شده که احتمالاً در روزهای آینده شاهد کشف شمار بیشتری از آنها توسط روزنامه نگاران خواهیم بود. او در گفت وگو با نشریه پولیتیکو گفته است: "ایران می‌خواهد اسرائیل را محو کند؛ کاری نمی‌توان کرد، باید این (واقعیت) را پذیرفت."

وی همچنین درباره انقلاب آمریکا نیز گفته: "آنها فقط لازم بود چهار سرخپوست را بکشند، بعد از آن کار خیلی آسان بوده است."

این سیاستمدار اسپانیایی در سلسله توئیت‌هایی در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی به تشریح برخی دستاوردهای انقلاب پرداخته که از وی، چهره‌ای همدل با انقلاب اسلامی به نمایش می‌گذارد. وی از سوی دیگر منتقد روسیه و چین بوده، چین را یک "رقیب" و روسیه را یک "دشمن قدیمی" و یک "تهدید" معرفی کرده است.

اظهار نظرهای او علیه رژیم صهیونیستی، حمایت از فلسطین و دیدگاه ثبت او نسبت به ایران، البته به مذاق مقامات صهیونیستی خوش نیامده است. با این حال، آنها احتمالاً اظهار نظر خود در این زمینه را به قطعی شدن انتخاب بورل در روزهای آینده موکول کرده‌اند.

مقامات رژیم صهیونیستی اما از انتخاب (یا انتصاب) «اورسولا فوندر لاین» وزیر دفاع فعلی آلمان به عنوان رئیس کمیسیون اروپا خرسند خواهند بود. خانم فوندر لاین مواضع بسیار دوستانه‌ای نسبت به این رژیم داشته و در فروش بزرگ تسلیحات آلمانی به این رژیم در سال ۲۰۱۸ که شامل چند فروند زیردریایی نیز می‌شد، نقش کلیدی داشته است.

مقامات این رژیم احتمالاً از اینکه پست رئیس کمیسیون اروپا به یکی از دوستان این رژیم رسیده، بیشتر خرسند خواهند بود.

بورل به عنوان یک سیاستمدار سوسیالیست، طبیعتاً منتقد سیاست‌های آمریکا بوده و شاید از همین منظر نسبت به انقلاب اسلامی ایران دیدگاه همدلانه و مثبتی دارد. حضور او در کسوت مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در شرایطی که رابطه ایران و اتحادیه اروپا به دلیل شرایط به وجود آمده توسط آمریکا در برجام، ماجرای اجرایی شدن اینستکس و نیز کاهش تعهدات برجامی ایران در موقعیتی حساس قرار گرفته، می‌تواند در آینده معادلات روابط ایران و اتحادیه اروپا تعیین کننده باشد.

در صورت تأیید پارلمان اتحادیه اروپا، بورل در نوامبر سال جاری جای فدریکا موگرینی را خواهد گرفت.