خالد مشعل گزینه جانشینی هنیه کیست؟/ رییس دفتر سیاسی پیشین حماس چطور از سوء قصد اسرائیلی‌ها در پایتخت اردن جان سالم به در برد؟

اقتصاد۲۴- روز تحلیف اسماعیل هنیه ده مرداد ۱۴۰۳ و هنگامی‌که در اقامتگاهش در تهران حضور داشت ترور شد. او که برای مراسم تحلیف مسعود پزشکیان رییس‌جمهور ایران به تهران آمده بود با اصابت موشک پرتاب شده از هوا به محل اقامت خود در یکی از آسایشگاه‌های جانبازان در شمال تهران به همراه یکی از محافظانش (وسعیم شعبان) ترور و کشته شد.

حال رسانه‌ها گزینه‌های احتمالی برای جانشینی او را مطرح می‌کنند که در میان آن‌ها خالد مشعل از محتمل‌ترین آن‌هاست.

خالد مشعل کیست؟

خالد مشعل یکی رهبران شناخته شده و از بنیان‌گذاران حماس است که پیش‌تر هم این سمت را برعهده داشته است.

او در ۲۸ مه ۱۹۵۶ در رام‌الله و در روستایی از توابع شهر سلواد در کرانه باختری به دنیا آمد.
همان‌گونه‌که اشاره کردیم مشعل تا سال ۲۰۱۷ خود رییس حماس بود، اما تصمیم گرفت از این سمت کناره‌گیری و ریاست برون‌مرزی این جنبش را برعهده گیرد.

پس از کناره‌گیری مشعل شورای جنبش مقاومت اسلامی اسماعیل هنیه را به عنوان رییس دفتر سیاسی حماس منصوب کرد.

مشعل همواره از افراد تاثیرگذار در حماس و جزو بنیانگذارن آن است و پیش‌تر هم رهبر این جنبش و مقاومت مردم فلسطین در نوار غزه علیه صهیونیست‌ها بوده است.

تحصیلات

او تا ۱۱ سالگی در روستای سلود یعنی جایی‌که به دنیا آمد زندگی کرد، اما با یورش اسراییل به کرانه باختری در سال ۱۹۶۷ همراه خانواده به کویت رفتند.

او در کویت تحصیلاتش را تا دانشگاه ادامه داد و در رشته فیزیک درس خواند. او پس از فارغ‌التحصیلی تصمیم گرفت هم‌چنان در کویت بماند و در این کشور به تدریس فیزیک پرداخت. 

ورود به دنیای سیاست

علاقه و گرایش خالد مشعل به سیاست از ۱۵ سالگی به‌وجود آمد و از همین سن هم فعالیت سیاسی-اسلامی خود را آغاز کرد. او در همین راستا
به شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین در کویت پیوست.

مشعل فعالیت‌های خود را ادامه داد و در دانشگاه کویت رهبر جمعیت اسلامی-فلسطینی شد و در راه‌اندازی ائتلاف جنبش اسلامی که با حرکت فتح در بدست گرفتن رهبری اتحادیه کل دانشجویان فلسطینی در کویت در رقابت بود مشارکت کرد. وی و همکاران اسلام‌گرایش با جناح‌های ملی‌گرای سکولار که بر اتحادیه دانشجویان فلسطینی دانشگاه تسلط داشتند، درگیر شدند و درنهایت از هم جدا شده و انجمن دانشجویی خود را تشکیل دادند.

او پس از فارغ‌التحصیلی در کویت در کنار تدریس به فعالیت‌های خود در جنبش اسلام‌گرایان فلسطینی ادامه داد، اما در سال ۱۹۸۴ تصمیم گرفت تمام وقت خود را به سیاست اختصاص دهد بنابراین تدریس را رها کرد.

این فعالیت‌ها شامل سازماندهی و جمع‌آوری کمک‌های مالی برای ایجاد شبکه‌ای از خدمات اجتماعی اسلامی در نوار غزه و کرانه باختری و توسعه قابلیت‌های نظامی اسلام‌گرایان فلسطینی بود که در آن زمان بسیار از سازمان‌های چریکی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) مانند فتح عقب بود.

شکل‌گیری حماس

در سال ۱۹۸۷ پس از وقوع قیام فلسطینی‌ها به نام انتفاضه اول جنبش اسلام‌گرایان فلسطینی به شکلی علنی موجودیت خود را با نام «حماس» اعلام کرد.

منشور این گروه که در سال ۱۹۸۸ صادر شد، خواستار جنگ مقدس برای ایجاد یک دولت اسلامی در سراسر فلسطین بود. این موضع تندرو، حماس را در تقابل با سازمان آزادی بخش فلسطین قرار داد، که در آن زمان به سمت به رسمیت شناختن حق موجودیت اسراییل پیش می‌رفت.

خالد پس از حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ از کویت به اردن نقل مکان کرد. در سال ۱۹۹۲ این گروه از وجود یک دفتر سیاسی در تبعید خبر داد و مشعل به عنوان یکی از اعضای این گروه معرفی شد. این دفتر که خارج از دسترس اسرائیل فعالیت می‌کرد، مسئول روابط بین‌المللی جنبش و فعالیت‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی بود. وی در سال ۱۹۹۶ و بعد از بعد از ترور شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز رنتیس به عنوان رئیس این دفتر انتخاب شد.

این گونه است که از مشعل به عنوان یکی از بنیان‌گذاران جنبش حماس نام برده می‌شود و از زمان تاسیس آن عضو دفتر سیاسی این گروه بوده است.

ازدواج

خالد مشعل در سال ۱۹۸۱ ازدواج کرد و از این ازدواج دارای ۷ فرزند سه دختر و چهار پسر است.

مخالفت خالد مشعل با حضور هنیه در مراسم و خاکسپاری قاسم سلیمانی

شایعات زیادی در مورد مخالفت خالد مشعل با حضور اسماعیل هنیه در مراسم خاکسپاری قاسم سلیمانی وجود دارد. در آن هنگام برخی رسانه‌ها این خبر را منتشر کردند اما روزنامه الاخبار لبنان در این باره نوشت: وی نه تنها مخالف شرکت در تشییع جنازه نبوده بل‌که سفر هیئت حماس به تهران و شرکت در تشییع جنازه را بسیار مهم می‌داند.

ترور نافرجام

خالد مشعل یک بار در ادن مورد سوقصد قرار گرفت.

وی در ۲۵ سپتامبر ۱۹۹۷ در پایتخت اردن هدف عملیات تروریستی موساد با دستور مستقیم بنیامین نتانیاهو قرار گرفت.

در این عملیات ۱۰ مامور موساد با پاسپورت جعلی کانادا برای کشتن مشعل وارد اردن شدند. خالد مشعل در یکی از خیابان‌های امان، پایتخت اردن، هدف حمله قرار گرفت و ماده‌ای سمی به او تزریق شد. از آن‌جاکه این سوقصد در اردن روی داد مقامات اردن به سرعت دست به کار شدند و توانستند در این ارتباط دو عضو موساد را دستگیر کنند.

بیشتر بخوانید:  اسماعیل هنیه کیست؟/ زندگی رئیس دفتر سیاسی حماس در چند پرده/ ابوالعبد چگونه در تهران ترور شد؟

حسین بن طلال، پادشاه پیشین اردن از نخست وزیر اسرائیل خواست تا پادزهر ماده سمی را که به مشعل تزریق شده بود به اردن بفرستد. در ابتدا نتانیاهو نمی‌پذیرفت اما چون این تلاش‌ها گسترده و ابعاد بزرگ‌تری پیدا کرد و کشورهای زیادی را درگیر کرد بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا از نتانیاهو خواست که پادزهر را در اختیار اردن قرار دهد. این‌گونه شد که خالد مشعل جان سالم به در برد و نتانیاهو سرانجام تسلیم شد و پادرزهر را به اردن فرستاد.

رهبر حماس

همان‌گونه‌که در ابتدا اشاره کردیم با ترور هنیه صحبت از خالد مشعل به‌عنوان گزینه احتمالی جانشینی اوست، اما اگر مشعل جانشین هنیه شود برای بار نخست نیست که این پست را تحویل می‌گیرد.

مشعل در سال ۲۰۰۴ و پس از ترور رهبر وقت جنبش مقاومت اسلامی حماس عبدالعزیز رنتیسی به‌عنوان رهبر این جنبش انتخاب شد ریاستی که گویا قرار است بار دیگر و به‌دنبال کشته‌شدن هنیه تکرار شود.

خالد مشعل پس از ترور رهبر وقت جنبش مقاومت اسلامی حماس در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان رهبر این جنبش انتخاب شد ریاستی که گویا قرار است بار دیگر و به‌دنبال کشته‌شدن هنیه تکرار شود.