چمبره طالبان بر حق‌آبه ایران؛ نسخۀ خطرناک حفر چاه برای تامین آب شرب سیستان و بلوچستان

اقتصاد۲۴-«برای تأمین آب منطقۀ سیستان، از سوی وزارت نیرو سه لایه طرح تعریف شده است.» این خبری بود که وزیر نیروی دولت سیزدهم در آخرین نشست خود با خبرنگاران آن را اعلام کرد. «علی اکبر محرابیان» با اعلام این خبر توضیح داد: «عمق آبخوان در دشت سیستان بسیار بالاست و آب آن شورتر از آب دریای خزر است و در مرحلۀ نخست باید همین آب را به آب حیات و زندگی تبدیل کنیم.» به‌گفتۀ محرابیان، ۱۵۰ حلقه چاه عمیق به عمق ۳۵۰ متر در فواصل طولانی حفر شد: «این پروژه با سرعت قابل‌توجه عملیاتی شد؛ به‌طوری که پیشرفت اجرایی آن امروز به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.» بااین‌حال، هیچ توضیحی از ارزیابی محیط‌زیستی یا مطالعۀ اثرات برداشت آب از منابعی که امکان تجدید آن‌ها فقط طی قرن‌های متوالی وجود دارد، اعلام نشده است.

وزیر نیرو در آخرین نشست خود به‌عنوان وزیر دولت سیزدهم با خبرنگاران، تغییر اقلیم و در پی آن «رشد متوسط درجه حرارت» کشور و «بالارفتن کمینۀ دمای هوا» و ۲۴ساعته‌شدن فعالیت سیستم‌های سرمایشی را عامل تشدید مصرف برق کشور عنوان کرد. به‌گفتۀ «علی‌اکبرمجرابیان»، تغییر اقلیمی که با اوج‌گیری دمای هوا در جهان و ایران همراه شده است، موجب شد در تابستان امسال رشد مصرف برق از ۴ درصد در سال به ۹ درصد افزایش یابد. این در شرایطی است که ۹ درصدِ ۸۰ هزار مگاوات عدد بزرگی معادل ۷۰۰۰ مگاوات است که به‌معنی ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی است.

متوسط بالای رشد دمایی

او با اشاره به ارائۀ جداول برنامه‌ریزی‌شده و اعمال خاموشی در برخی کشورها، گفت: «ایران برای عبور موفق از پیک تابستان و تأمین برق پایدار همۀ بخش‌ها در سراسر کشور، سه سناریوی خوش‌بینانه (۳ درصد رشد مصرف)، میانه (۴.۵ درصد رشد مصرف) و بدبینانه (۶ درصد رشد مصرف) را پیش‌بینی کرد؛ این سناریو‌ها براساس تراز رشد مصرف طی ۳۰ تا ۵۰ سال اخیر تحلیل و با آخرین فناوری‌ها تدوین شده است؛ این درحالی‌است که رشد مصرف به ۹ درصد رسید.»

وزیر نیرو: حقابۀ هیرمند حق مسلم و درست ایران است و پای آن ایستاده‌ایم، اما نکتۀ مهم این است که نمی‌توانیم زندگی مردم را به تصمیم یک حکومت گره بزنیم

محرابیان رشد متوسط درجه حرارت کشور و بالارفتن کمینۀ دمای هوا را دو عامل مهم در رشد فزایندۀ مصرف برق عنوان کرد و گفت: «متوسط رشد دمایی مرداد امسال برابر با ۲.۶ درجه افزایش یافته. این در شرایطی است که با هر یک درجه افزایش دمای هوا، به میزان مصرف برق، ۱۸۰۰ مگاوات افزوده می‌شود. در سال‌های گذشته زمانی که دمای هوا مثلاً در شب و ساعات غیر اوج بار کاهش می‌یافت، اگر سیستم سرمایشی کولر گازی بود، به‌طور اتوماتیک خاموش می‌شد و اگر کولر آبی بود، با قرارگرفتن روی دور کند، مصرف آب و برق کاهش می‌یافت. اما درحال‌حاضر با بالارفتن کمینۀ دمای هوای کشور، سیستم‌های سرمایشی خاموش نمی‌شود و مصرف برق افزایش قابل‌توجهی می‌یابد. در شرایط عادی و کمینۀ دمای هوا، انتظار می‌رود سیستم‌های سرمایشی طی ۱۲ ساعت عصر و شب در حالت کند و خاموش قرار گیرد، اما با بالارفتن این شاخص، کولر‌های آبی و گازی به‌صورت ۲۴ساعته فعال هستند که با افزایش مصرف آب و برق همراه است.»

ناترازی ترمز ندارد

محرابیان ادامه داد: «ناترازی در انرژی، به‌دلیل عدم تعادل در موضوع اقتصاد است. نرخ در کفۀ ناترازی مثل ترمز خودرو عمل می‌کند. مدیریت مصرف برق در کشور‌های توسعه‌یافته از طریق قیمت‌گذاری اوج مصرف دنبال می‌شود؛ به‌گونه‌ای که قیمت انرژی در ساعات اوج مصرف بعضاً از شش سِنت در شرایط عادی تا دو دلار افزایش می‌یابد و این امر سبب می‌شود مصرف‌کنندگان به‌صورت خودکار مصرف خود را کاهش دهند. این امر به پایداری شبکۀ برق کمک می‌کند و در اوج بار مصرف، صنایع انرژی در کشور‌هایی مانند کانادا، میزان مصرف خود را ۵۰ درصد کاهش می‌دهند. تأمین برق صنایع با استفاده از این امکان در سال‌جاری، بسیار عالی صورت گرفت. نکته اینکه سال آینده، بسیاری از نیروگاه‌های خودتأمین صنایع، وارد مدار تولید می‌شود.»

به‎‌گفتۀ او، تعطیلات شهرک‌های صنعتی به‌جای جمعه به سایر روز‌های هفته منتقل شد که این امر تأثیر قابل‌توجهی در مدیریت مصرف انرژی در زمان پیک مصرف داشت: «قانون تحویل حجمی آب به کشاورزان، ۴۰ سال است که مصوب شده و وزارت نیرو مکلف است در این زمینه اقدام کند.

بیشتر بخوانید:اینفوگرافی/نشانه های کم آبی بدن کدامند؟

براین‌اساس، یک سامانۀ هوشمند دوسویه با استفاده از کنتور هوشمند ایجاد شد و آب برای هر کشاورز، معادل پروانۀ بهره‌برداری تحویل داده می‌شود. باید به این موضوع توجه شود که میزان بارندگی ایران در مقایسه با شاخص متوسط جهان، یک‌سوم است. در این شرایط تلاش شد طی سه سال با اجرای به‌موقع پروژه‌ها، تسریع در پیشبرد آن‌ها و بهره‌گیری از پروژه‌های اضطراری، تأمین آب برای همۀ هموطنان با آرامش صورت گیرد.»

تعجیل در برداشت آب

او همچنین با اشاره به افتتاح بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن غیرساحلی در مدت‌زمان کمتر از هشت ماه با ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز در سیستان‌وبلوچستان، افزود: در اینجا لازم است یاد و خاطرۀ شهید خدمت، «شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی» را برای پیگیری مجدانه برای افتتاح بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن غیرساحلی گرامی بداریم. بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن در خوزستان با ظرفیت ۲۲ هزار مترمکعب، آمادۀ افتتاح است. ما نمی‌توانیم برای تأمین آب شرب منطقۀ سیستان، منتظر تصمیم کشور افغانستان باشیم؛ این کار در منطقه‌ای که تا صد‌ها کیلومتر آن‌طرف‌تر، دسترسی به منابع آب پایدار وجود ندارد، عاقلانه نیست. حقابۀ هیرمند حق مسلم و درست ایران است و پای آن ایستاده‌ایم، اما نکتۀ مهم این است که نمی‌توانیم زندگی مردم را به تصمیم یک حکومت گره بزنیم.»

او در این زمینه توضیح داد: «براین‌اساس، برای تأمین آب منطقۀ سیستان، در سه لایه طرح تعریف شد. عمق آبخوان در دشت سیستان بسیار بالاست و آب آن شورتر از آب دریای خزر است و در مرحلۀ نخست باید همین آب را به آب حیات و زندگی تبدیل کنیم. در این راستا، ۱۵۰ حلقه چاه عمیق به عمق ۳۵۰ متر در فواصل طولانی حفر شد. این پروژه با سرعت قابل‌توجه عملیاتی شد؛ به‌طوری که پیشرفت اجرایی آن امروز به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.»