پشت پرده رقابت تهران و ریاض؛ رمزگشایی از نقش‌آفرینی عربستان در میانه رویارویی تل‌آویو و مقاومت

اقتصاد۲۴-  عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان بر «برقراری آتش بس در غزه و لبنان» تاکید کرد؛ آن هم در شرایطی که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ایالات متحده با اسرائیل هم صدا شده است. به ادعای گاردین،  «در شرایطی که تنش حاکم در حال تبدیل شدن به رویارویی همه جانبه است، ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر کلیدی منطقه تلاش دارند تا از تمامی اهرم‌های خود برای تحقق صلح استفاده کنند. در همین راستا عراقچی که در دور اول سفر‌های منطقه‌ای‌اش به بیروت و دمشق سفر داشت، حالا با کارت‌هایی که در اختیار دارد تلاش می‌کند تا زمینه را برای هم صدایی با اعراب جهت برقراری آتش بس در غزه و لبنان هموار سازد.  گروهی مدعی‌اند که حزب الله قصد دارد فارغ از شرایط غزه تنش به آتش بس بدهد؛ این در حالیست که این گروه با انتشار بیانیه ای، این موضوع را تکذیب کرده است».

آزمون حساس پادشاهی

گاردین در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، «لبنان در گذشته یکی از دلایل اصلی (ادعایی‌) تنش بین تهران و ریاض بوده است، عربستان سعودی در بازه‌ای از زمان به دنبال آن بود تا زمینه را برای کاهش نفوذ ایران و حزب‌الله در این کشور آماده کند. هرچند گفته می‌شود هنوز هم پادشاهی کماکان بر این خواسته تاکید دارد اما در خفا. در این میان گروهی از ناظران می‌گویند، شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر خارجه عربستان سعودی، با چالشی جدی مواجه است. او در مسیر بهبود روابط پادشاهی با ایران، از ایالات متحده می‌خواهد تا برای شناسایی خطرات دوگانه تشدید تنش میان تهران و تل‌آویو و گسترش دامنه درگیری‌ها به لبنان، استراتژی مشخصی را تعریف کند. در عین حال، ریاض مدعی است که حضور و قدرت حزب‌الله مانعی جدی در برابر مانور این بازیگر در لبنان است. همزمان ریاض به خوبی می‌داند که اسرائیل تن به تشکیل کشور فلسطینی نمی‌دهد».

در همین راستا، دیپلمات‌های سعودی به مواضع باسن نعیم، رئیس بخش سیاسی حماس اشاره کردند که گفته بود، «اگر ما فرصتی برای داشتن یک کشور مستقل فلسطینی داشته باشیم، همکاری خواهیم کرد و بخشی از آن خواهیم بود». به ادعای مقام‌های پادشاهی «این موضع‌گیری می‌تواند نشانه این حقیقت باشد که مقام‌های حماس ممکن است با راه‌حل دو کشوری موافقت کنند. در چنین شرایطی رایزنی‌های مقام‌های رسمی ایران و عربستان بیش از هر زمان دیگر خودنمایی می‌کند. به باور ناظران، تلاش ایران برای احیای مسیر دیپلماتیک برای کاهش بحران با لحاظ کردن مواضع حزب‌الله و غزه محور اصلی گفت‌وگوها بوده است. پیش‌تر عربستان در برقراری آتش بس 21 روزه نقشی برجسته داشت؛ آتش بسی که با حمایت ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا محقق شد. با لحاظ کردن این پیشینه، درست در شرایطی که ادعا می‌شود ساختار سیاسی لبنان به دنبال جدا کردن راه خود (ادعایی) از حزب‌الله و پذیرفتن آتش بس است، نقش پادشاهی در فعل و انفعال‌های دیپلماتیک اخیر برجسته‌تر شده است». گاردین مدعی است:‌ «امروز سیاستمداران لبنان در شرایط دشواری قرار دارند، از یک طرف منتقدان حزب‌الله فرصت را غنیمت شمرده و مدعی آتش بس و پذیرفتن خواسته های اسرائیل هستند و در طرف مقابل حزب الله قرار دارد که به با ارائه هرگونه امتیاز به اسرائیل مخالف است».

گاردین در بخش دیگری از یادداشت ادعایی‌اش آورد: «سیاست لبنان از زمانی که انتخابات ۲۰۲۲ منجر به تشکیل پارلمان شد، به بن بست رسیده است». به ادعای این نشریه «برای انتخاب رئیس جمهور جهت ریاست برای یک دوره شش ساله، اکثریت دو سوم یا ۸۶ کرسی لازم است. اما فرایند رای گیری در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ زمینه‌ساز توافق نشد. ایالات متحده اکنون برای انتخاب جوزف عون، فرمانده کنونی ارتش لبنان تلاش می‌کند». به ادعای گاردین «انتخاب عون اولین مرحله (ادعایی) برای تقویت ارتش لبنان و کاهش نقش نظامی حزب‌الله خواهد بود. به ادعای گاردین،  بریتانیا و ایالات متحده هر دو برای افزایش بودجه ارتش لبنان پلن‌های جدی تعریف کرده‌اند تا بدین طریق بتوانند زمینه را برای تضعیف ادعایی توان حزب الله و متعاقبا قدرت و نفوذ ایران در لبنان هموار کنند. بریتانیا قبلاً برج‌های دیده‌بانی در مرز سوریه را تأمین مالی کرده؛ گزاره‌ای که ممکن است جریان انتقال تسلیحات به لبنان را کند کند. طرح آتش‌بس ۴۸ ساعت با لبنان، پس از آن که شهید سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان ساعاتی بعد از سخنرانی نتانیاهو در سازمان ملل واقع در نیویورک ترور شد،  از هم پاشید. به ادعای گاردین، به نظر می‌رسد که ایالات متحده در حال حاضر آتش بس را دفن کرده و حداقل در ارتباط با لبنان و هدف قرار گرفتن مواضع حزب‌الله با اسرائیل هم صدا شده است».