تاریخ انتشار: ۱۰:۱۴ - ۲۳ مهر ۱۴۰۳

سعودی‌ها در برزخ تهران و تل‌آویو؛ پشت پرده‌های بازی محتاطانه اعراب در خاورمیانه

ناظران با اشاره به معادلات پیچیده خاورمیانه، بر این باورند که بهبود روابط تهران و ریاض متغیری بود که مانع از افزایش تنش‌ها شد، از منظر این گروه، غرب امروز به خوبی می‌تواند با توسل به اهرم‌های دیپلماتیک عربستان و ارتباط این بازیگر با ایران زمینه را برای برقراری آتش بس در غزه و لبنان فراهم کند، پیش از آن که ترامپ به کاخ سفید بازگردد.

سعودی‌ها در برزخ تهران و تل‌آویو

اقتصاد۲۴-شورای روابط خارجی اروپا با انتشار یادداشتی ضمن اشاره به بهبود روابط ایران و عربستان بعد از توافق ۲۰۲۳ مدعی است: «با تحولات پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ هر پیشرفتی که می‌توانست در روابط ساختاری تهران و ریاض حاصل شود، از مسیر خارج شد. توافق پکن استراتژی قاطعانه ایران را که هنوز عمدتاً تحت تاثیر فعل و انفعال‌ها و تحرکات اسرائیل و ایالات متحده قرار دارد، نه عربستان، از مسیر خارج نکرد. هرچند می‌توان گفت که از ۷ اکتبر تا به امروز محور مقاومت به عنوان متحدان ایران به تهدیدی جدی علیه اسرائیل و متحدانش در منطقه و فراتر از منطقه تبدیل شده‌اند. با این وجود، توافق عربستان و ایران بدون شک به مهار تشدید تنش‌ها منطقه‌ای کمک کرده است.»

بازی محتاطانه اعراب

شورای روابط خارجی اروپا در بخش دیگری از یادداشت خود آورد، «۱۱ اکتبر ۲۰۲۳، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور وقت ایران و محمد بن سلمان برای نخستین بار از زمان امضای توافق در پکن تماس تلفنی داشتند. رئیسی در ماه نوامبر در نشست اضطراری مشترک سران غزه که توسط اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی (OIC) در ریاض تشکیل شد، شرکت کرد – این نخستین باری بود که رئیس جمهور ایران از سال ۲۰۱۲ به این پادشاهی سفر می‌کرد. - در آن بازه زمانی مقامات سعودی کنش ایران را نشانه‌ای از این می‌دانند که این کشور می‌تواند بخشی از راه‌حل بحران غزه باشد، گزاره‌ای که آن‌ها آن را برای تعریف ترتیبات پایدار ضروری می‌دانستند.

محمد بن سلمان بعداً دعوت برای سفر به تهران را پذیرفت و پس از شهادت رئیسی، در تماس تلفنی اولیه با پزشکیان، متعهد به ادامه همکاری شد. همزمان حوثی‌ها به عنوان بخشی از محور مقاومت و متحد ایران، فارغ از هدف قرار دادن کشتی‌ها در دریای سرخ و باب المندب، به تمامیت ارضی عربستان احترام گذاشته و مواضع این بازیگر را هدف قرار ندادند؛ گزاره‌ای که به ادعای ناظران ذیل بهبود روابط تهران و ریاض قابل تبیین است.

عربستان نیز نیز در پاسخ به حملات یمنی‌ها، حتی در مواجهه با اختلالات قابل توجه در تجارت جهانی و امنیت انرژی - رویکردی محدود را انتخاب کرده است – گزاره‌ای که مستقیماً اقتصاد عربستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد». به نوشته شورای روابط خارجی اروپا، «پس از آغاز حملات یمنی‌ها به دریای سرخ، پادشاهی کانال‌های ارتباطی‌اش با تهران را تقویت کرد تا اطمینان حاصل کند که تشدید تنش‌های از سوی متحدان ایران به این پادشاهی گسترش نمی‌یابد. هنگامی که ایالات متحده و بریتانیا مأموریت نظامی تهاجمی را علیه یمن آغاز کردند، ریاض با توسل به اهرم‌های پیشگیرانه به تهران در این باره هشدار داد. پادشاهی از ترس پاسخ احتمالی، از پیوستن به مأموریت‌های امنیتی دریایی آمریکا و اروپا امتناع کرد، در عوض از حوثی‌ها و تهران اطمینان حاصل کرد که هدف قرار نخواهد گرفت. در طول این تنش‌های یکساله دریای سرخ، عربستان سعودی نگران شکنندگی تعهدات مرتبط با آتش بس بود. هر زمان که ریاض به دنبال یافتن اهرم فشار بود، مانند حمایت از تصمیم بانک مرکزی یمن - که توسط دولت بین‌المللی به رسمیت شناخته شده و تحت حمایت عربستان سعودی در عدن اداره می‌شود، تهدیدات این گروه موجب می‌شد تا معادلات به شکلی معکوس اجرایی شود

دیپلماسی به وقت ریاض

تعامل عربستان و ایران ذیل مثلث آمریکا-اسرائیل-ایران قابل تبیین است. زمانی که ایران در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری‌اش در دمشق بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک بالستیک را به اسرائیل پرتاب کرد، تهران با هدف مدیریت تنش‌ها، کشور‌های حاشیه خلیج فارس را از تصمیم خود آگاه کرد. اگرچه عربستان سعودی موشک‌های ایران را که بر فراز حریم هوایی این کشور به سمت اسرائیل پرواز می‌کرد، رهگیری کرد، اما این به دلیل تمایل این بازیگر جهت جلوگیری از تشدید تنش منطقه‌ای به جای همسویی استراتژیک با اسرائیل بود. ریاض و دیگر پایتخت‌های خلیج‌فارس نیز به ایالات متحده نسبت به انجام حملات تلافی جویانه از قلمرو یا حریم هوایی خود به دلیل ترس از انتقام‌جویی هشدار دادند. 


بیشتر بخوانید:شایعه حمله اسرائیل به ایران اجاره مسکن را افزایش داد!/ چرا بازار اجاره مسکن روی خوش نمی‌بیند؟


یک تحلیلگر ایرانی در این باره مدعی است: «بدون این روابط، ما در وضعیت پرتنش‌تری قرار داشتیم». به ادعای شورای روابط خارجی اروپا، پس از آن که اسرائیل اسماعیل هنیه، رهبر شاخه سیاسی حماس را در تهران در اوت ۲۰۲۴ ترور کرد، ریاض از تهران خواست تا از واکنش خودداری کند، عمدتاً برای اطمینان از عدم ایجاد اختلال در مذاکرات آتش بس در غزه همزمان، عربستان سعودی فشار‌ها بر اسرائیل و آمریکا را برای تسریع تحقق توافق آتش‌بس ادامه داد و تاکید کرد که عادی‌سازی روابط این کشور با اسرائیل بدون آتش‌بس و مسیری معتبر به سوی تشکیل کشور فلسطینی امکان‌پذیر نیست. ریاض به همین ترتیب تهران را تشویق کرده تا اهرم فشار خود را بر حماس جهت گشایش دیپلماتیک افزایش دهد. به طور خلاصه، توافق عربستان و ایران تا حدودی آرامش منطقه‌ای را تسهیل کرده است. با این حال، پیشرفت به سوی حل و فصل پایدار درگیری کند بوده است. با این حال، توازن قوای منطقه‌ای همچنان به نفع ایران در مقابل عربستان سعودی است و تهران همچنان متعهد به حفظ ساختار دفاعی خود است، به‌ویژه در بحبوحه تشدید ادراک تهدید پس از ۷ اکتبر و بازگشت احتمالی ریاست جمهوری ترامپ.»

به نوشته شورای روابط خارجی اروپا، «دولت جدید ایران بر اصل تنش زدایی با غرب با هدف عبور از تحریم‌ها تاکید دارد. با این همه به ادعای ناظران، بعید است در صورت بازگشت ترامپ به قدرت، ریاض سرمایه سیاسی خود را صرف کرده تا مانع از بازگشت سیاست فشار حداکثری علیه ایران شود. با این همه این احتمال وجود دارد که ریاض از رئیس جمهوری آمریکا بخواهد تا بدین بازیگر اجازه دهد نقش کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن را ایفا کند. در ایران گروهی از تحلیلگران براین باورند که تهران باید پیش از آن که ریاض فریب چشم انداز ترسیمی توسط ترامپ را بخورد و از تحریم‌های اعمالی احتمالی علیه ایران حمایت کند، با توسل به اهرم‌های دیپلماتیک این بازیگر را در مدار خود نگاه دارد.

همزمان گروهی از تحلیلگران بر این باورند که پویایی‌ها بعد از هفتم اکتبر نشان می‌دهد که رویارویی تهران و تل آویوی بیش از رویارویی ایران و عربستان می‌تواند زمینه‌ساز رویارویی منطقه‌ای شود. در چنین چارچوبی، آنگونه که شورای روابط خارجی اروپا نوشته، دیپلماسی ایران و عربستان می‌تواند برای کاهش تنش‌ها بالاخص در لبنان، نقشی برجسته‌تر ایفا کند. در شرایط کنونی افزایش حملات اسرائیل به لبنان پس از ترور شهید سیدحسن نصرالله، معادلات را پیچیده‌تر کرده، با این همه ریاض می‌تواند با توسل به مشوق‌های مختلف زمینه را جهت تحقق آتش بس در غزه و متعاقبا در لبنان و منطقه هموار کند. در همین راستا شورای روابط خارجی اروپا مدعی است، غرب باید فرایند تنش زدایی میان ایران و عربستان را به عنوان مکانیسمی ارشمند برای کمک به ثبات پویایی‌های منطقه‌ای لحاظ کند.»

منبع: اقتصاد نیوز
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت روز روغن خوراکی + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت انواع لپ تاپ لنوو + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۱ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ لباس اجق وجق بهاره رهنما در دیدار با جاری سابقش

عکس/ زنان اصفهانی ۵۸ سال پیش در حال شستن لباس در زاینده رود

عکس/ تیپ دیده نشده محمدرضا شریفی نیا در ۲۵ سالگی با انگشترای عجیب

عکس/ تاج پرنسسی همسر دوم معین در مراسم عروسیشان

تصاویر تکان دهنده از بازداشت قاتلان دانشجوی دانشگاه تهران

عکس/ چهره بامزه علی دایی ۲۳ سال پیش با لباس سربازی

عکس/ پوستر AFC برای بازی بین استقلال و الریان

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

آتش استیضاح زیر پای وزیر اقتصاد

اجساد ‌ ۴ اسیر اسراییلی فردا تحویل داده می‌شود

زلنسکی: ترامپ در دام اطلاعات نادرست گرفتار شده است

یک داور در باشگاه پرسپولیس مدیر شد

فیلم/ فیلمی کم‌تر دیده‌شده از تبدیل سفارت اسرائیل به فلسطین

شوک شبانه به استقلال

نقش بختیاری‌زاده در صعود استقلال

رهبر انقلاب: منتظر اقدام قطر برای بازگرداندن مطالبات ایران هستیم

فیلم/ توضیحات فعال سیاسی آمریکایی در مورد چگونگی شهادت سیدحسن نصرالله

محمد حبیبی آزاد شد

منوچهر والی‌زاده صدای جاودان دوبله ایران کیست؟

عکس/ محمدرضا زنوزی در جلسه با مسعود پزشکیان

بیانیه قطر درباره دیدار امیر این کشور با رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور

میزان واردات بنزین امسال به سه میلیارد دلار می‌رسد

فیلم/ واکنش عابدینی به طولانی‌شدن ساخت ماکت ساختمان فدراسیون

عدد سبد معیشت مشخص شد

فیلم/ نشست خبری امیر قطر با پزشکیان

فیلم/ قدردانی وزیر علوم از صاحب سوپرمارکت اطراف دانشگاه شریف

بازگشت کریستیانو رونالدو در آستانه دیدار با استقلال + عکس

اعلام محدودیت ترافیکی جاده‌ای تا چهارم اسفند

علی پروین از خودش رفع اتهام کرد

روزنامه اصولگرا: می‌خواهند با پروژه قتل یک دانشجو، ناآرامی خیابانی را شروع کنند

جویباری: منتظر جواب ماتزاری هستیم

سیدمحمد خاتمی یک پیام صادر کرد

سازمان لیگ برای تعویق دربی همراهی کند

نخستین عکس از دیدار امیر قطر با رهبر انقلاب

قدردانی پزشکیان از تلاش امیر قطر برای برقراری آتش بس در غزه

استراتژی ما، هوشمندسازی فرآیند‌ها و خلق ارزش بر مبنای تحلیل نیاز‌های مشتریان است

ورود برنج ۴۸ هزار تومانی به بازار

همدلی قوا باعث خروج از مشکلات اقتصادی کشور می‌شود/ اقدامات مهم غیرتورمی برای رسیدن به رشد اقتصادی

عزم جدی برای تأمین مالی رشد اقتصادی/ تأمین حدود ۸۰ درصد بودجه دولت از سوی وزارت اقتصاد

لزوم حمایت سازمان پدافند غیرعامل کشور برای مدیریت پیشگیری و توسعه زیرساخت‌های کیش

آمار عجیب از شمار مرگ‌و میر‌های جاده‌ای در ایران

بانک صادرات ایران برترین غرفه اولین نمایشگاه دستاورد‌ها و توانمندی‌های حراست

ادارات این استان تا آخر سال پنج‌شنبه‌ها تعطیل شد

حمایت بانک رفاه کارگران از واحد‌های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی

پزشکیان: قطر جایگاه ویژه‌ای در ایران دارد

شخصی‌سازی بیمه‌نامه‌ها و توسعه خدمات آنلاین چشم‌انداز آینده بیمه نوین

عملکرد مناسب و قابل دفاع شرکت سرمایه‌گذاری دستاورد دی

پاپ فرانسیس رهبر کلیسای کاتولیک کیست؟ / از نگرش‌های نوین در دنیای معاصر تا ترویج هم‌زیستی میان ادیان

60 هزار فروشنده در پیندو تا نیمه بهمن 1403

قیمت حبوبات افزایش یافت

فیلم/ امیر قطر: ما تاکید کردیم که بهترین راه برای حل نزاع‌هایی که در منطقه وجود دارد گفت‌و‌گو‌های سازنده است

اینفوگرافی/ ترفندهای خانه‌تکانی سریع و آسان برای عید

اروپا و خاورمیانه در برابر دو انتخاب

اولین واکنش بازار به استیضاح همتی در بحبوحه فشار‌های خارجی

سالمندان از چه رفتار‌هایی بدشان می‌آید؟

فیلم/ جزئیات کالابرگ قبل از عید از زبان عضو کمیسیون اجتماعی

ارزش سهام عدالت امروز ۱ اسفند ۱۴۰۳+ جدول

منوچهر والی‌زاده دوبلور معروف درگذشت