تاریخ انتشار: ۱۴:۰۷ - ۱۵ آبان ۱۴۰۳
اقتصاد۲۴ گزارش می‌دهد؛

محمدشاه قاجار که بود؟/ فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران را بشناسید

محمدشاه قاجار ۱۴ دی ۱۱۸۶ در تبریز به دنیا آمد. او نوه‌ی فتحعلی‌شاه و فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران بود. او در کودکی مادرش گلین خانم که زنی بسیار مقتدر و با سیاست در دربار قاجار بود و سومین زنی بود که لقب مهدعلیا را داشت، از دست داد و عباس میرزا او را به حاجی میرزا آقاسی سپرد که تأثیر زیادی بر شخصیت او گذاشت.

محمدشاه قاجار که بود؟| فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران را بشناسید

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: محمدشاه قاجار سومین شاه سلسله قاجار و پسر عباس‌میرزا ولیعهد بود. او در سال ۱۲۱۳ شمسی (۱۸۳۴ میلادی) پس از مرگ پدربزرگش فتحعلی‌شاه به تخت پادشاهی رسید و تا سال ۱۲۲۷ شمسی (۱۸۴۸ میلادی) حکومت کرد. دوران سلطنت او با چالش‌های متعدد داخلی و خارجی همراه بود. از نظر شخصیت، محمدشاه فردی با روحیه‌ای متغیر، نسبتاً بیمار و علاقه‌مند به تصوف بود که تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌های او داشت.

زندگینامه محمدشاه

محمدشاه قاجار ۱۴ دی ۱۱۸۶ در تبریز به دنیا آمد. او نوه فتحعلی‌شاه و فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران بود. او در کودکی مادرش گلین خانم که زنی بسیار مقتدر و با سیاست در دربار قاجار بود و سومین زنی بود که لقب مهدعلیا را داشت، از دست داد و عباس میرزا او را به حاجی میرزا آقاسی سپرد که تأثیر زیادی بر شخصیت او گذاشت و در گرایش‌های صوفی‌مآبانه‌اش تأثیرگذار بود. علت به سلطنت رسیدن او این بود که پدر ولیعهدش قبل از مرگ‌شاه درگذشته بود، اما به‌رغم اینکه فتحعلی‌شاه فرزندان ذکور بسیاری داشت، ولی سلطنت موروثی در خانواده عباس‌میرزا یکی از مواد معاهده ترکمانچای بود که طبق آن روسیه متعهد شده بود که از آن حمایت کند و فتحعلی‌شاه ناگزیر باید از آن تبعیت می‌کرد؛ بنابراین بعد از مرگ عباس‌میرزا در سال ۱۲۱۲ ه. ش محمدمیرزا را به ولیعهدی برگزید و وی وارث تاج و تخت شد.

در ذالقعده سال ۱۲۳۴ قمری، فتحعلی‌شاه برای ایجاد رابطه همبستگی میان خانواده سلطنتی و جناح‌های رقیب خاندان قاجار، محمد میرزا را که در آن زمان ۱۲ سال سن داشت مجبور کرد تا با دختر محمدقاسم خان ظهیرالدوله، ملک‌جهان خانم که بعد‌ها مهدعلیا لقب گرفت، ازدواج کند. اما براساس آنچه پیش‌بینی شده بود صورت نگرفت. مادر شاهزاده که از شاخه دولو بود با عروس خود که از خانواده قوانلو بود رابطه سردی در پیش گرفت. از طرفی اختلاف شخصیتی که میان محمدمیرزا و ملک‌جهان خانم وجود داشت سبب فاصله میان این زوج شد، که مرگ پیاپی نوزادان آن‌ها وضعیت را روزبه روز بدتر می‌کرد. محمدمیرزا شخصیتی درون‌گرا داشت که بسیار تحت تاثیر نظر اطرافیان خود قرار می‌گرفت، اما ملک جهان خانم پرتکاپو و سلطه‌جو بود. ثمره این ازدواج فامیلی تنها دو فرزند بود که تا سن بزرگسالی زنده ماندند ناصرالدین میرزا که ابتدا ولیعهد و سپس شاه ایران شد و دیگری عزت‌الدوله که همسر امیرکبیر نخستین صدراعظم ناصرالدین شاه شد. بدلیل سردی روابط میان شاه و مهدعلیا، محمدشاه همسران دیگری هم اختیار کرد به‌نام‌های خدیجه‌خانم چهریقی که بسیار مورد احترام شاه بود، زینب‌خانم افشار ارومی، اُقل‌بیگه سالور، بلورخانم و هشت فرزند هم از همسران خود داشت.

محمدشاه قاجار که بود؟| فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران را بشناسید

رسیدن به پادشاهی محمدشاه

بعد از مرگ عباس میرزا با تشکیل شورایی محمدمیرزا به عنوان ولیعهد ایران انتخاب شد. وی در این زمان برای محاصره هرات در خراسان به تهران فراخوانده شد و همراه با قائم‌مقام فراهانی به طرف پایتخت روانه شد تا مناصب پدرش را دریافت کند. او به سمت آذربایجان روانه شد، اما زمان زیادی از ورودش به تبریز نگذشته بود که فتحعلی شاه از دنیا رفت. محمدشاه برای گرفتن تاج و تخت خود همراه با نیرو‌های روسیه و انگلیس به طرف تهران حرکت کردند. با مرگ فتحعلی شاه شورش‌های متعددی ایجاد شده بودند که از جمله آن‌ها تعدادی از پسران او مانند ظل‌السلطان و حسینعلی‌میرزا بودند. شاه جدید با سیاست‌های قائم‌مقام فراهانی، صدراعظم جدید خود، شورشیان را سرکوب کرده بود و اوضاع ایران را تحت سطله خود گرفت. روابط بین محمدشاه و قائم‌مقام تیره شد و او دستور داد تا این صدراعظم را برکنار، حبس و سپس اعدام کنند. درنهایت نیز حاجی میرزا آقاسی را به صدرات انتخاب کرد. 


بیشتر بخوانید: ماجرای عشق مهد علیا به امیرکبیر+ عکس


لشکرکشی محمدشاه به هرات

با بصدارت رسیدن حاج میرزا آقاسی اتفاقات زیادی در ایران افتاد. در دوران صدارت او محمد شاه به تحریک روس‌ها به هرات لشکرکشی کرد، ولی به علت مخالفت شدید انگلیسی‌ها در این جنگ شکست خورد. لشکرکشی برای فتح هرات و تسلط بر افغانستان یکی از مهم‌ترین وقایع دوران سلطنت سومین پادشاه قاجار است که پیامد‌های ناگواری برای ایران و ایرانیان به بار آورد و رسوایی شکست در این جنگ و گردن نهادن به شرایط خفت بار انگلیسی‌ها که راه مداخلات بعدی آنان را در ایران هموار ساخت میراثی بود که محمدشاه و صدراعظمش برای جانشینان خود بر جای گذاشتند.

سیاست محمدشاه در برابر مدارس مسیونری

مدارس آمریکایی و فرانسوی همواره مورد حمایت و تشویق مقام‌های دولتی و همین‌طور شاه قرار می‌گرفتند. محمدشاه تصور می‌کرد این مدارس به پیشبرد هدف او مبنی بر جذب زبان‌ها و علوم و فنون اروپایی به ایران کمک می‌کند. حمایت جدی محمدشاه از مدارس مسیونری، تا حدی نیز از ملاحظات سیاست خارجی ناشی می‌شد. او از توجه و پشتیبانی اروپاییان از این هیئت‌های تبلیغی دقیقاً آگاه بود. دلیل دیگر پیشتیبانی سرسختانه محمدشاه و وزیرش «حاج میرزا آقاسی» از عیسویان و مسیونر‌ها برای مقابله با ترکان عثمانی بود. از آنجا که ترکان سرکوب عیسویان را در مناطق کردنشین عثمانی آغاز کرده بود، برای دولت ایران برپایی نهاد‌های دینی و آموزشی عیسویان در ارومیه سدی در برابر ترکان به شمار می‌رفت.

در واقع، فعالیت این مدارس کم و بیش مسأله‌ای مربوط به اقلیت‌های دینی تلقی می‌شد. مدارس آمریکایی از آنجا که ماهیت مذهبی داشتند، تنها مسیحیان نستوری را می‌پذیرفتند. مدارس بوره دانش‌آموزان مسلمان را جذب می‌کردند؛ اما ادعا می‌شد که غیرمذهبی‌اند؛ بنابراین هیچ کدام از این مدارس تهدیدی دینی نسبت به جامعه مسلمانان یا تشکیلات آموزشی موجود و علما به طور اخص به شمار نمی‌رفتند.

محمدشاه قاجار که بود؟| فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران را بشناسید

ممنوعیت تجارت برده در خلیج فارس توسط محمدشاه

برده‌داری نزدیک به دو دهه در بریتانیا ممنوع اعلام شده بود، با افزایش نفوذ انگلیس در خلیج فارس، تصمیم گرفته شد تا به تجارت برده از طریق این دریا پایان دهند و همکاری دولت‌های اطراف مانند ایران، عثمانی و مسقط ضروری بود. درنتیجه این موضوع کلنل جاستین شیل که در سال ۱۸۴۶ میلادی جایگزین مک‌نیل شده بود، با نامه‌ای که به آقاسی فرستاد، تقاضا کرد ایران نیز فرمانی مشابه با آن‌ها صادر کند. 

از آنجایی که خرید و فروش انسان در دین اسلام مانعی نداشت شاه با این استدلال که غلام و کنیز خریدن موافق شرع غرای حضرت خاتم‌الانبیاست، با این درخواست مخالفت کرد. نماینده انگلیس برای به اجرا گذاشتن درخواست خود تلاش‌های بساری کرد از جمله آن‌ها می‌توان به جویا شدن نظر مجتهدان در تهران اشاره کرد، که آن‌ها موضوع را مکروه برشمردند نه حرام و درنهایت با وجود مخالفت‌های محمدشاه، نظر انگلیس برکرسی نشست و خرید و فروش برده ممنوع شد.

درگذشت محمد شاه قاجار

محمد شاه قاجار در ۱۴ شهریور ۱۲۲۷ در نهایت به دلیل بیماری نقرس و ایرزیپلاس (یک بیماری پوستی جدی) از دنیا رفت. با پخش شدن خبر مرگ این شاه، هرج و مرج‌هایی در سطح کشور به وجود آمد. شاه در قصر محمدیه در تهران درگذشت و در حرم حضرت معصومه در قم به خاک سپرده شد و تا زمان ورود ناصرالدین‌میرزا و وزیرش میرزا تقی‌خان امیرکبیر از تبریز به تهران، مادرش مهدعلیا حکومت را در تهران به مدت ۴۵ روز به دست گرفت و همه دشمنان پسرش را با سیاست خاص خودش کنار گذاشت.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت پسته، تخمه، آجیل و خشکبار + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت تبلت اپل امروز + جدول

قیمت خودرو‌های فولکس واگن در بازار ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ شب پرستاره در برج‌های خرقان، بازمانده از دوره سلجوقیان در قزوین

عکس/ دست توی جیب مسعود پزشکیان

عکس/ حضور مهدی مهدوی‌کیا در اردوی پرسپولیس

عکس/ انتشار تازه‌ترین تصویر از آیت الله سیستانی

عکس/ پوستر خاص فیلم جوکر ۲

عکس/ چهره جدید لیلا حاتمی در ۵۲ سالگی

عکس/ دختران دانش‌آموز خیابان، ولی عصر، سال ۱۳۵۶

عکس/ پوستر خاص پرسپولیس برای دیدار با الغرافه

جدول لیگ نخبگان/ پرسپولیس با ۲ امتیاز در رده نهم

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ نوشابه کوکاکولا چگونه تولید می‌شود؟

شرایط بازنشستگی تغییر کرد

اینفوگرافی/ شاخص فلاکت استان‌ها در تابستان سال ۱۴۰۳

قیمت داغ نان در تنور آزادپز‌ها

عکس/ قیمت چلوکباب و چلوخورش ۸۰سال قبل در تهران

این افراد کمتر به زوال عقل مبتلا می‌شوند

مرجان شیخ‌الاسلامی‌ آل‌آقا کیست؟/ همه چیز درباره متهم فراری پرونده بزرگ‌ترین اختلاس ایران

هواداران ترامپ شروع به خرید سلاح کردند

عکس/ صف های طولانی رأی گیری در انتخابات آمریکا

معرفی دوو ماتیز با قدرت ۲۲۰ اسب‌بخاری و موتور آمریکایی + عکس

فیلم/جاری شدن سیل در بارسلون

عکس/ فوتبال ساحلی ایران در رده چهارم جهان و اول آسیا

عکس/ شانس ترامپ برای برنده شدن افزایش یافت

رقم عیدی بازنشستگان تامین‌اجتماعی مشخص شد

فیلم/ادعای عجیب الیکا عبدالرزاقی درباره هنر آشپزی اش!

کوثر یوسفی رئیس هیات نظار بانک مرکزی شد + سوابق

عکس/جشن تولد ایوانکا در شب انتخابات آمریکا

تأمین سرمایه تمدن در کیش اینوکس ۲۰۲۴ از چهار محصول نوآورانه رونمایی کرد

اعلام رضایت آموزش و پرورش از خدمات بیمه معلم

جزئیات مرگ خاموش ۷۰ بیمار دیالیزی بر اثر استفاده محلول آلوده به آلومینیوم در دوران رئیسی/ انتظار جرم‌انگاری و برخورد جدی از سوی دستگاه قضائی

عکس/ کدام موشک‌های ایران در وعده صادق ۱ و ۲ استفاده نشدند؟

فیلم/روایت سروش صحت از اولین تست بازیگری پژمان جمشیدی

عکس/ نمایی از سرستون‌های تخت جمشید

این افراد دیگر منتظر دریافت یارانه نقدی نباشند

فیلم/هنرنمایی دیدنی حامد آهنگی در قهوه پدری

اعلام اولویت‌ها و هزینه اولیه حج ۱۴۰۴

عکس/ شرط بندی عجیب بر سر زمان حمله ایران به اسرائیل!

عکس/ شرط بندی ۱۵ میلیون دلاری بر روی پیروزی ترامپ!

محمدشاه قاجار که بود؟/ فرزند عباس‌میرزا و سومین شاه از دودمان قاجار در ایران را بشناسید

عکس/ وضعیت عجیب ترامپ و هریس در آخرین نظرسنجی‌ها

فیلم/ حقوق وزرای دولت چقدر است؟

نظر بن‌افلک درباره جنیفرلوپز بعد از جدایی

معمای عجیب جانشین علیرضا بیرانوند در پرسپولیس

فیلم/سفیر کره جنوبی پرسون پرسون اومد دم خونمون!

حاجی‌دلیگانی: حضور گسترده اتباع بیگانه باعث از دست دادن سرمایه اجتماعی شده است

هزینه استخراج بیت‌کوین چه‌قدر است؟

واریز سود سهام عدالت قسطی شد؟

حاشیه‌های ناتمام یک طرح؛ نامه سازمان محیط زیست درباره گردشگری آشوراده پای معاون رئیس‌جمهور را به مجلس کشاند

گزارش بلومبرگ از افت ارزش پول ملی ایران

جنگنده تجاس مارک ۱ مافوق صوت و مدرن هند

جمشید شارمهد اعدام نشده است

۳۸ تجمع کارگران شهرداری‌ها برای دستمزد از سال ۱۴۰۰

خانه موزه جلال و سیمین

عکس/ پوشش متفاوت ۴ نماینده مجلس خبرگان رهبری

عکس/ نتیجه نظرسنجی نیویورک تایمز از انتخابات آمریکا

عکس/رونمایی از یک دیواره‌نگاره متفاوت؛ تلوشیما!

اینفوگرافی/ اثر پیروزی ترامپ بر کدام کشورها بیشتر خواهد بود؟

عکس/مجسمه‌های ساخته شده از ‎کوروش بزرگ در سراسر جهان

صدور اعلان قرمز برای مرجان شیخ‌الاسلامی

میزبانی فوتبال ایران به ۲۰۲۵ موکول شد