تاریخ انتشار: ۱۰:۱۷ - ۱۶ آبان ۱۴۰۳

عراق، تهران و آنکارا را دور می‌زند؟

گروهی از ناظران بر این باورند که طرح «جاده توسعه» ممکن است به شکاف میان ایران با سایر کشور‌های منطقه دامن بزند؛ با این‌همه این ابتکار عمل توانایی آن را دارد تا زمینه‌ساز هم‌صدایی شود، اما مشروط به آن‌که برخی از دغدغه‌های بازیگران فعال در این پروژه به‌ویژه ایران که در عراق نفوذ قابل توجهی دارد، لحاظ شود.

عراق

اقتصاد۲۴- پروژه «جاده توسعه» عراق ابتکاری جسورانه و ضروری برای کشوری است که دهه‌ها با جنگ داخلی، درگیری‌های قومی و مذهبی و تنش‌های ژئوپلیتیکی دست به گریبان بوده است. پروژه ۱۷ میلیارد دلاری «مسیر توسعه» (که از این پس به‌عنوان جاده توسعه یا پروژه نامیده می‌شود) با هدف تبدیل عراق به مرکز حمل‌و‌نقل تعریف می‌شود؛ مرکزی که با اتصال مناطق داخلی آن به مرز ترکیه در شمال، و مناطقی وسیع‌تر به‌عنوان یک محرک اصلی شکوفایی اقتصادی در هر دو کشور عمل می‌کند. جاده توسعه بخشی از روند گسترده‌تری از ابتکارات مرتبط با یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای است که نقش مهمی در کاهش تنش‌ها دارد. عراق، ترکیه، قطر و امارات‌متحده عربی همه سهام‌داران و امضاکنندگان این پروژه هستند. مشارکت دوحه و ابوظبی نیز قابل‌توجه است، زیرا گرم‌شدن روابط در شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC) را از زمان پایان بحران ۲۰۱۷ بین قطر و همسایگانش در سال ۲۰۲۱ به رخ می‌کشد. شورای خاورمیانه در امور جهانی با انتشار یادداشتی در باب جاده توسعه عراق تلاش کرده ضمن اشاره به چالش‌هایی که در مسیر این پروژه قرار دارد، به مانور بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این طرح اشاره کند و هم‌زمان فرصت‌هایی که این کریدور برای بغداد ایجاد می‌کند را به تصویر بکشد. اقتصادنیوز این یادداشت را در ۲ بخش ترجمه کرده که بخش نخست با عنوان «بازی امارات و ترکیه با کارت عراق/ آنکارا چگونه کریدور جنوب به شمال ایران را دور می‌زند؟» منتشر شد و در ادامه بخش دوم و نهایی آمده است:

هراس از نفوذ ایران در جغرافیای عراق

بهبود روابط عراق با شورای همکاری‌خلیج‌فارس نکته‌ای قابل‌تامل است. کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس سرمایه‌گذاری‌ها و تعهدات قابل‌توجهی در عراق دارند و این روابط می‌تواند به آزمونی برای مشارکت آن‌ها در جاده توسعه تبدیل شود. بعید است که دوحه یا ابوظبی به تعهدات خود در این پروژه عمل کنند؛ مگر اینکه تعاملات اقتصادی قبلی این گروه از بازیگران در عراق، انتظارات آنان را برآورده کند. از سوی دیگر، کشور‌های امضاکننده پروژه خلیج‌فارس و همچنین ترکیه، به‌خوبی این موضوع را زیر نظر خواهند داشت که آیا عراق می‌تواند خانه‌ای امن باشد یا خیر. علاوه بر روابط اربیل و بغداد، این امر همچنین مستلزم بهبود روابط بین نخبگان حاکم بغداد و جامعه سنی عرب، از جمله رهبران سیاسی آن مانند محمد الحلبوسی و خمیس الخنجر است. تلاش‌های بین فرقه‌ای برای ایجاد ائتلاف، به بهبود روابط عراق با ترکیه و کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس کمک کرده است. خنجر و حلبوسی، روابط قوی با امارات‌متحده عربی، قطر و ترکیه دارند. نخبگان سیاسی سنی عرب و طبقه سیاسی شیعه حاکم نیز به احتمال زیاد دامنه و میزان مشارکت شورای همکاری خلیج‌فارس در این پروژه را شکل خواهند داد؛ دقیقاً به همان صورتی که تعامل شورای همکاری خلیج‌فارس با عراق، توسط سیاست‌های فرقه‌ای دولت‌های قبلی عراق شکل گرفته بود.

در این گزارش آمده است: در حالی‌که این پروژه برای عراق و شرکای آن اهمیت راهبردی دارد، بر همکاری بلندمدت منطقه‌ای نیز مبتنی است. در چنین شرایطی، ایران و متحدانش از نزدیک نظاره‌گر خواهند بود تا ارزیابی کنند که آیا این طرح تهدیدی برای تغییر موازنه قدرت در عراق است یا خیر؛ چراکه توسعه زیرساخت‌های بندری تهدیدی ژئواستراتژیک و تجاری به‌شمار می‌رود. پس توسعه «ام‌قصر» و «فاو» می‌تواند جایگاه اقتصادی ایران را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا بنادر ایران در حال رقابت با بندر «فجیره» و «جبل‌علی» امارات‌متحده عربی هستند. همچنین در درازمدت، ایران باید اطمینان حاصل کند که از این بنادر به‌عنوان پایگاهی برای حضور نیرو‌های خارجی متخاصم استفاده نشود.


بیشتر بخوانید: رمزگشایی از روابط تهران و بغداد؛ ۴ سناریوی سفر مسعود پزشکیان به بغداد و اربیل 



علاوه بر این، تهران ممکن است این پروژه را گامی بزرگ برای ایجاد یک حوزه نفوذ هم‌سو با ترکیه و شورای همکاری خلیج‌فارس، ببیند. به ادعای ناظران، ایران توانایی ثابت‌شده‌ای برای استفاده از قدرت سیاسی خود در عراق برای عقب‌راندن ابتکارات مهم استراتژیک دارد و می‌تواند از نفوذ خود در پارلمان و دیوان عالی عراق برای مسدودکردن اجرای جاده توسعه استفاده کند. با این حال، این فقط ایران نیست که می‌تواند این پروژه را به‌عنوان یک تهدید ببیند؛ عراق و کویت نیز قبلاً بر سر ساخت بندر مبارک الکبیر در جزیره بوبیان در فاصله چند کیلومتری از ساحل عراق، اختلاف داشتند.

چگونه بغداد می‌تواند کانون هم‌افزایی منطقه‌ای باشد

در مسیر جاده «مسیر توسعه» چالش‌هایی هم قرار دارد. عراق از فساد گسترده و خطر بازگشت درگیری‌ها رنج می‌برد. این در حالی است که تحقق این پروژه بر همکاری و حمایت همسایگان عراق متکی است. در نتیجه، تعدادی از فعالیت‌های ژئوپلیتیکی و داخلی باید به نفع دولت بغداد عمل کند تا این پروژه محقق شود. هرچندکه مسئولیت پیش‌روی اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه بر عهده عراق است.

با این حال، مشارکت ترکیه به‌عنوان یک شریک پیشرو می‌تواند به کاهش چالش‌های ژئوپلیتیکی که پروژه با آن مواجه است، کمک کند. اعتبار ترکیه به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای و همچنین توانایی عراق در کاهش نگرانی‌های همسایگانش در همین بازه مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. در این میان نقش کشور‌های خلیج‌فارس در پروژه، شناسایی مناطق اصلی اختلاف یا خطوط قرمز و ایجاد اجماع میان گروه‌های رقیب است. عراق همچنین می‌تواند از این پروژه به‌عنوان گامی برای همکاری‌های منطقه‌ای متقابل و همچنین برای ایجاد توازن در روابط خود با ایالات متحده، چین و سایر قدرت‌ها استفاده کند. برای ایالات‌متحده، جاده توسعه مسیر‌های تجارت و عرضه جایگزینی را در منطقه فراهم می‌کند و چنین مسیری تحت‌فشار فزاینده‌ای قرار دارد؛ به‌عنوان مثال، حملات حوثی‌ها به کشتیرانی در دریای سرخ این گزاره را برجسته کرده است. برای چین نیز این پروژه می‌تواند پروژه ابتکار کمربند و جاده چین را تقویت کند.

پاسخ به دغدغه‌های جدی متحدان

در ادامه این گزارش آمده است که برای برطرف‌کردن نگرانی‌های کویت و ایران، می‌توان یک گزینه قابل‌قبول برای جاده توسعه به‌عنوان مکمل بنادر و زیرساخت‌های کویت و ایران را ایجاد کرد. جاده توسعه یک شبکه یکپارچه و کارآمد را امکان‌پذیر می‌کند که جریان‌های تجاری را بهبود می‌بخشد، فرصت‌هایی را برای ابتکارات مشترک میان نهاد‌های بخش خصوصی و دولتی منطقه‌ای باز می‌کند، گلوگاه‌ها را کاهش می‌دهد و در آخر انعطاف‌پذیری تجاری منطقه را افزایش می‌دهد.

ترکیه، قطر و امارات همچنین می‌توانند مکانیسم‌های حل اختلاف را توسعه دهند تا اطمینان حاصل شود که سرمایه‌گذاری‌های آنان در این پروژه توسط بند‌های داوری و معاهدات سرمایه‌گذاری دوجانبه محافظت می‌شود. این بدان معناست که ایجاد کانال‌های اختصاصی برای نخست‌وزیر ضروری است تا اطمینان حاصل شود که پروژه به‌خوبی پیشرفت می‌کند و چالش‌ها در صورت بروز و در زمانی‌که ایجاد می‌شوند، کاهش می‌یابند.

علاوه بر این، ترکیه، امارات‌متحده عربی و قطر باید مشارکت خود را در این پروژه هماهنگ کنند تا از تضاد‌ها جلوگیری شود، پیام‌های آنان یکی شود و در درازمدت پایداری پروژه را تضمین کند. ترکیه، قطر و امارات‌متحده عربی باید تعهد خود به پروژه را مشروط به حضور دولت اقلیم کردستان کنند. در واقع تحقق این پروژه به تعهدات واقعی از سوی بغداد گره خورده است. این پروژه به کسب‌وکارها، سرمایه‌گذاران محلی و جوامعی که پیوند‌های محکمی با طبقه سیاسی شیعه دارند، قدرت و اولویت‌بندی نمی‌دهد، تا مبادا در انتهای مسیر، این پروژه تسلیم اختلافات فرقه‌ای درازمدت در عراق شود.

منبع: اقتصاد نیوز
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت انواع گوشی موبایل اپل امروز + جدول

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ خیابانی در تبریز حوالی سال ۱۳۲۵

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۳ + جدول

فیلم/ واکنش با ظرافت ظریف به حواشی نمایندگان مجلس

فیلم/ سخنان عجیب معاون زنان درباره قانون حجاب و عفاف

عکس/ افشاگری ارزی سلاح ورزی علیه دولت رئیسی

عکس/ مقایسه پراید و کیا توسط رسانه‌های مخالف بشار اسد

عکس/ مقبره دیدنی با معماری خاص و عجیب خیام در نیشابور

عکس/ آبشار پیران در سرپل ذهاب کرمانشاه

اینفوگرافی/ تغییرات قیمت گوشت از سال ۸۰ تا ۱۴۰۳

عکس/ بهاره رهنما با این لباس پرنسسی غوغا به پا کرد

عکس/ جنگنده‌هایی که به دست شورشیان سوریه افتاد

عکس/ کودکی المیرا شریفی‌مقدم با چادر گلدار

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

سود مرحله سوم سهام عدالت ۲۳ آذر ۱۴۰۳ واریز می‌شود؟

فیلم/ مادربزرگ ۹۵ساله با جاروبرقی صورتش را جوان کرد

حادثه برای هواپیمای حامل عادل فردوسی پور

مجری ورزشی تلویزیون در بیمارستان بستری شد

عکس/ ماهور الوند با استایلی متفاوت در قشم

بهترین استراتژی های سرمایه گذاری کدامند؟

فیلم/ سردار فدوی: مردم منتظر وعدهٔ صادق ۳ باشند

از قانون برگزاری تجمعات چه خبر؟

عکس/ بیمارستان مسجدسلیمان پس از زلزله ترک خورد

فیلم/ ۳۰ ثانیه از آنچه که به‌طور روزانه در نوار غزه می‌گذرد

خبر مهم سردار فدوی درباره عملیات وعده صادق ۳

عکس/ تنهایی و آوارگی در غزه

فیلم/ ترک خوردن برخی خانه‌ها به دنبال زلزله شدید صبح امروز هفتگل

آیا بن‌بست شکنی در سیاست خارجی ممکن است؟

عکس/ تخته سنگ رسوبی در سیاره‌ی مریخ

اینفوگرافی/ سوریه تحت کنترل چه کسانی است؟

قیمت پیکان نیم میلیارد ناقابل

خواننده عصر جدید درگذشت

فیلم/ روایت یک استاد از تولید کالای تقلبی در دانشگاه‌های ایران

استعفای فرمانده حکومت نظامی در کره جنوبی

معاون پزشکیان: همه مشکلات کشور حل شده و فقط ظریف مانده؟

قیمت طلا در آستانه شکستن رکورد تاریخی

قیمت بیت کوین چگونه از مرز ۱۰۰ هزار دلار عبور کرد؟

عکس/ مسجد تاریخانه دامغان ۹۰ سال پیش

حضور کم‌رنگ زنان در ثبت‌نام انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس

تصاویر حیرت انگیز و رویایی از فلامینگو‌ها در شیراز

فیلم/ صحبت‌های جنجالی یک دانشجو در آنتن زنده شبکه سه

ادعای آکسیوس: ارائه پیشنهاد آتش‌بس به حماس از سوی اسرائیل

فیلم/ پل ورسک از نمایی که کمتر دیده‌اید

اینفوگرافی/ کدام کشور‌ها بیشترین تعطیلات رسمی را دارند؟

فیلم/ طلای مجازی بخریم یا نه؟

قالیباف: با عقلانیت انقلابی می‌توانیم به مشکلات غلبه کنیم

ترمز قیمت خودرو کشیده شد+ جدول

جزئیات تماس تلفنی وزرای خارجه ایران و مصر

عکس/ افشا اختلاف کریم باقری و علی دایی

هنوز نشانه محکمی از فراهم بودن زمینه برای مذاکرات ایران و آمریکا مشاهده نمی‌کنم/ مذاکره با ترور کننده سردار سلیمانی قدری دشوار است/ باید اروپا را با خود همراه کنیم

فیلم/ اظهار نظر جدید وزیر ارتباطات درباره فیلترینگ

فیلم/ ثبت جهانی مهرگان و ساز رباب در یونسکو

نماینده مجلس: قانون عفاف و حجاب سه ساله است/این قانون برای سلبریتی‌ها الزام‌آورتر است

عکس/ فرزندان احمدشاه در آتلیه عکاسی ۱۰۰ سال پیش

فیلم/ زلزله شدید در خوزستان

دفاع تمام قد خانم سخنگو از پزشکیان در برابر توهین‌های فضای مجازی

نماینده قوچان: بودجه سال ۱۴۰۴ در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۴۰ درصد محقق خواهد شد

نداشتن لنت و دیسک ۳ پایگاه اورژانس یاسوج را تعطیل کرد

مسکن از قیمت دلار پیروی نکرد

عکس/ قاب جالب از فردین و فروزان ۵۷ سال پیش

فیلم/ ترافیک سنگین جاده چالوس را بست

چه اتفاقی ترمز رشد دلار را کشید؟

عکس/ تبریک صمیمانه بازیگر پیکی بلایندرز به مهدی قایدی

وضعیت بورس در دومین هفته آذر ماه چگونه بود؟ + نمودار