۱۰ کشور برتر تولیدکننده گاز طبیعی کدامند؟

اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: گاز طبیعی یک منبع انرژی مهم است و حتی با وجود گذار جهان به سوی اقتصادی بدون کربن نیز اهمیت خود را حفظ کرده است. بر اساس گزارش مؤسسه انرژی، تولید جهانی گاز طبیعی در سال ۲۰۲۳ با مقدار کمی افزایش به ۴.۰۵ تریلیون متر مکعب رسید که در مقایسه با ۴.۰۴ تریلیون متر مکعب در سال ۲۰۲۲ بیشتر بود.

ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ افزایش ۴.۲ درصدی در تولید گاز طبیعی را ثبت کرد، در حالی که تولید گاز طبیعی روسیه در همین دوره به دلیل کاهش صادرات به اروپا، ۵.۲ درصد کاهش یافته است.

با این که روسیه همچنان دومین تولیدکننده و دومین صادرکننده بزرگ گاز طبیعی در جهان است، اتحادیه اروپا در نظر دارد تا سال ۲۰۲۷ گاز طبیعی وارداتی از روسیه را به دلیل جنگ این کشور با اوکراین حذف کند. گزارش‌های اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که روسیه تنها ۱۴ درصد از نیاز گاز طبیعی کشور‌های عضو را در سال ۲۰۲۳ تأمین کرده است، در حالی که این مقدار در سال ۲۰۲۱، ۴۵ درصد بود. در عوض، روسیه تجارت صادرات انرژی خود را به شرق معطوف کرده و همچنان چین و هند بازار صادرات گاز طبیعی این کشور را حمایت می‌کنند.

این درحالی است که تقاضای جهانی گاز طبیعی در سال ۲۰۲۳ با افزایش ملایم ۰.۵ درصدی روبه‌رو شد، چرا که افزایش تقاضا در چین، آمریکای شمالی، آفریقا و خاورمیانه با کاهش تقاضا در سایر مناطق تا حدی جبران شد. در ادامه ۱۰ کشور برتر تولیدکننده گاز طبیعی را معرفی می‌کنیم.

آمریکا

تولید: ۱.۳۵ تریلیون متر مکعب

آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان است و تقریباً یک‌چهارم تولید جهانی گاز طبیعی را به خود اختصاص می‌دهد. تولید گاز طبیعی در آمریکا در دهه گذشته به دلیل افزایش هزینه زغال‌سنگ و پیشرفت در فناوری استخراج مانند حفاری افقی و شکست هیدرولیکی، بیش از ۳۵۰ میلیارد متر مکعب افزایش یافته است.

علاوه بر تولید، آمریکا بزرگ‌ترین مصرف‌کننده گاز طبیعی نیز هست. در سال ۲۰۲۳، تقاضای گاز طبیعی در آمریکا به ۸۸۶.۵ میلیارد متر مکعب رسید که عمدتاً برای گرمایش منازل و تولید برق بود. در نیمه اول سال ۲۰۲۲، رویترز گزارش داد که آمریکا با افزایش صادرات به اروپا به دلیل جنگ روسیه و اوکراین، بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع (LNG) در جهان شد و این عنوان را همچنان حفظ کرده است.

در هفت ماه اول سال ۲۰۲۴، آمریکا ۴.۴۲ میلیارد متر مکعب گاز صادر کرد که ۳.۳ درصد بیشتر از ۴.۳۴ میلیارد متر مکعب سال ۲۰۲۳ و ۷.۵ درصد بیشتر از ۴.۱۲ میلیارد متر مکعب سال ۲۰۲۲ بود.

روسیه

تولید: ۵۸۶.۴ میلیارد متر مکعب

روسیه که دومین تولیدکننده و صادرکننده بزرگ گاز طبیعی در جهان است، بزرگ‌ترین ذخایر شناخته شده گاز طبیعی در جهان را نیز در اختیار دارد. بنا به گزارش رویترز، تحریم روسیه توسط اروپا منجر به کاهش ۴۱ درصدی درآمد تولیدکنندگان گاز طبیعی روسی در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۳ شد.

بیشتر بخوانید: ۱۰ کشور برتر تولیدکننده نفت در جهان

با وجود جنگ بین روسیه و اوکراین، اوکراین همچنان به‌عنوان مسیری حیاتی برای انتقال گاز روسیه به اتحادیه اروپا است. در سپتامبر ۲۰۲۴، صادرات گاز روسیه که از طریق اوکراین انجام شد به ۱.۲۶ میلیارد متر مکعب رسید. با این حال، این روند احتمالاً سال آینده تغییر خواهد کرد، زیرا اوکراین اعلام کرده که قصد دارد قرارداد ترانزیت گاز روسیه را پایان دهد؛ تحلیل‌گران انتظار دارند تنش‌های انرژی بین دو کشور را تشدید کند.

ایران

تولید: ۲۵۱.۷ میلیارد متر مکعب

ایران سومین کشور بزرگ تولیدکننده گاز طبیعی است و حدود ۶ درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. این کشور در رتبه دوم ذخایر گاز طبیعی قرار دارد، اما زیرساخت‌های گازی آن در مقایسه با دو تولیدکننده بزرگ اول بسیار عقب‌تر است.

ایران در دهه گذشته تولید گاز طبیعی خود را سه برابر کرده و به بزرگ‌ترین تولیدکننده خاورمیانه تبدیل شده است. ایران و قطر بزرگ‌ترین میدان گاز طبیعی جهان را به طور مسترک استخراج می‌کنند. ترکیه و عراق از واردکنندگان عمده گاز ایران هستند و ترکمنستان و ارمنستان نیز توافق‌نامه‌های معاوضه گاز با ایران دارند.

به تازگی ایران و روسیه توافق‌نامه بلندمدت تأمین گاز طبیعی امضا کردند و شرکت گازپروم روسیه متعهد شد سالانه ۱۰۹ میلیارد متر مکعب گاز به ایران عرضه کند. این توافق ظرفیت‌های گازی ایران را تقویت کرده و کشور برنامه دارد این گاز را برای مصارف داخلی و صادرات به کشور‌هایی مانند ترکیه، پاکستان و عراق استفاده کند. این توافق همچنین می‌تواند امنیت انرژی منطقه را افزایش داده و تأثیر تحریم‌هایی مانند تحریم‌های آمریکا بر بخش انرژی ایران را کاهش دهد.

چین

تولید: ۲۳۴.۳ میلیارد متر مکعب

دولت چین با هدف کاهش آلودگی هوا و دستیابی به هدف کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انتقال از زغال‌سنگ به گاز طبیعی را افزایش داده است. تولید گاز طبیعی در چین از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ با ۹۲.۳ درصد افزایش، از ۱۲۱.۸ میلیارد متر مکعب به ۲۳۴.۳ میلیارد متر مکعب رسید که یک رکورد تاریخی محسوب می‌شود.

چین هنوز برای تأمین حدود نیمی از نیاز‌های خود به واردات متکی است. استرالیا، ترکمنستان، آمریکا، مالزی، روسیه و قطر از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان آن هستند.

کانادا

تولید: ۱۹۰.۳ میلیارد متر مکعب

کانادا دارای ۸۳ تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی است. کانادا همچنین یک صادرکننده برتر گاز طبیعی است که به‌طور انحصاری به خطوط لوله متکی است و آمریکا تنها شریک تجاری آن است. در سال ۲۰۲۲، ۹۹ درصد از کل واردات گاز طبیعی آمریکا از همسایه شمالی خود تأمین شد.

قطر

تولید: ۱۸۱ میلیارد متر مکعب

قطر ششمین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی در جهان است و سومین ذخایر گاز طبیعی را داراست. بیشتر ذخایر این کشور در میدان عظیم گازی واقع شده است که با ایران مشترک است.

این کشور همچنین سومین صادرکننده بزرگ گاز طبیعی و سومین صادرکننده بزرگ LNG (گاز طبیعی مایع) در جهان تا اکتبر ۲۰۲۳ بوده است. در سال‌های اخیر، قطر تلاش کرده با سرمایه‌گذاری‌های گسترده، حضور خود در بازار جهانی گاز طبیعی را تقویت کند.

در اوایل ۲۰۲۴، قطر برنامه‌هایی برای افزایش تولید از بزرگترین میدان گازی جهان اعلام کرد که هدف آن افزایش ظرفیت تولید به ۱۴۲ میلیون تن متریک در سال تا ۲۰۳۰ است.

استرالیا

تولید: ۱۵۱.۷ میلیارد متر مکعب

از سال ۲۰۰۹، استرالیا ۱۱۳ میلیارد متر مکعب به تولید گاز طبیعی خود اضافه کرده است. تقریباً تمام منابع گاز طبیعی این کشور در میدان‌های عظیم گازی در ساحل شمال غربی واقع شده‌اند.

صادرات LNG استرالیا طی دهه گذشته به دلیل بهره‌برداری از تأسیسات جدید به‌شدت رشد کرده است. اکنون، این کشور دومین ظرفیت عملیاتی صادرات LNG در جهان را دارد.

نروژ

تولید: ۱۱۶.۶ میلیارد متر مکعب

نروژ هشتمین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی در جهان و سومین صادرکننده بزرگ گاز طبیعی است. این کشور اسکاندیناویایی جایگزین روسیه به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی گاز طبیعی اروپا شده است. در ۲۰۲۳، نروژ ۳۰.۳ درصد از تأمین گاز طبیعی اتحادیه اروپا را تشکیل داده است.

شرکت‌های گاز نروژی تولید خود را در برابر افزایش تقاضا افزایش داده‌اند و در میانه سال ۲۰۲۳، دولت با اجرای ۱۹ پروژه جدید استخراج نفت و گاز موافقت کرد.

پیش‌بینی می‌شود تولید گاز نروژ در سال ۲۰۲۵ به میزان ۱.۶ درصد کاهش یابد، از ۱۲۳ میلیارد متر مکعب در ۲۰۲۴ به ۱۲۱ میلیارد متر مکعب برسد.

عربستان سعودی

تولید: ۱۱۴.۱ میلیارد متر مکعب

عربستان سعودی به‌عنوان نهمین کشور تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی، از سال ۲۰۱۳ به‌طور پیوسته تولید خود را افزایش داده و در سال ۲۰۲۲ به رکورد ۱۱۶.۷ میلیارد متر مکعب دست یافته است.

بر اساس گزارش موردور اینتلیجنس، این رشد تولید عمدتاً به دلیل توسعه چاه‌های مستقل گاز طبیعی بوده است. شرکت دولتی آرامکو عربستان قرارداد‌هایی برای توسعه میدان بزرگ گاز "جفوره" که نزدیک خلیج فارس قرار دارد، امضا کرده است.

الجزایر

تولید: ۱۰۱.۵ میلیارد متر مکعب

الجزایر که دهمین کشور بزرگ تولیدکننده گاز طبیعی است، در سال ۲۰۲۳، ۱۰۱.۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی تولید کرد. تولید این کشور نسبت به سال قبل که ۹۷.۶ میلیارد متر مکعب بود، افزایش یافته است.

الجزایر پنجمین ظرفیت بزرگ صادرات LNG (گاز طبیعی مایع) در جهان را دارد. در سال ۲۰۲۲، نزدیک به ۸۵ درصد از صادرات این کشور برای تأمین نیاز گاز طبیعی اروپا ارسال شد. ایتالیا سال گذشته توافقی با الجزایر امضا کرد تا میزان واردات گاز طبیعی خود از این کشور آفریقای شمالی را افزایش دهد.