تاریخ انتشار: ۲۲:۰۶ - ۲۲ آذر ۱۴۰۳

واکنش جامعه مدنی ایران دربرابر قانون حجاب و عفاف

تجربه شکست اعلام حکومت نظامی نشان داد که جامعه مدنی کره‌ جنوبی اعم از احزاب، رسانه‌ها، اتحادیه‌های کارگری و... قدرتمند هستند و اجازه نمی‌دهند جامعه در مقابل زیاده‌روی‌های دولت آسیب ببیند. زمانی که قدرت سیاسی حاکمه به این نتیجه رسید که جامعه مدنی مقاومت می‌کند و اجازه نمی‌دهد جامعه به شیوه حکومت نظامی اداره شود، هرچند قانون این اختیار را به رئیس‌جمهور داده است، عقب نشست و به خواست جامعه مدنی تن داد، از جامعه عذرخواهی کرد و بسیاری از دولتی‌ها استعفا دادند.

قانون حجاب و عفاف

اقتصاد۲۴- دکتر حمزه نوذری استاد دانشگاه، با انتشار یادداشتش در روزنامه شرق به نقش مهم نهاد‌های مدنی در شرق و غرب می‌پردازد. او از جمله به این موضوع می‌پردازد که چرا کودتا در کره جنوبی شکست خورد؟ از جمله به نقش نهاد‌های مدنی می‌پردازد و می‌نویسد: «در اواخر قرن بیستم، ایوانز، جامعه‌شناس معاصر، معتقد است در کره جنوبی دولت، جامعه مدنی و بازار به تعامل و ارتباط مناسبی دست یافته‌اند که توسعه را در این کشور محقق کرده است. او از مفهوم استقلال حک‌شده برای توضیح دولت توسعه‌گرای کره جنوبی استفاده می‌کند.» این یادداشت در زیر از نظرتان می‌گذرد.

*در حدود صد سال پیش گرامشی، جامعه‌شناس ایتالیایی، در زندان دوره فاشیستی نوشته است: مهم‌ترین تفاوت شرق و غرب در وجود یا نبود جامعه مدنی است. از نظر او در غرب جامعه مدنی قوی و گسترده‌ای وجود دارد که اجازه تغییرات انقلابی نمی‌دهد؛ به‌این‌دلیل که از وضعیت رضایت دارد و دولت توانسته است اقتصاد را در خدمت جامعه مدنی قرار دهد. درحالی‌که در شرق جامعه مدنی در مرحله جنینی است و به‌همین‌دلیل در شرق، تغییرات ناگهانی مانند انقلاب خیلی سریع پیش می‌رود. علاوه‌براین از نظر گرامشی برای ایجاد تغییرات بنیادین نیاز به اجماع و رضایت گروه‌های مختلف جامعه مدنی است. اما جامعه مدنی قوی فقط در آلمان، فرانسه، انگلستان و آمریکا نیست. اعلام حکومت نظامی در کره جنوبی که با مقاومت و ایستادگی جامعه مدنی کره جنوبی به شکست انجامید، نشان می‌دهد که کره جنوبی دارای جامعه مدنی قوی است که جلوی هر رخداد ضد توسعه‌ای می‌ایستد و اجازه ارتجاع به دولت نمی‌دهد.

*قبل از گرامشی دورکیم، یکی از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی، اشاره می‌کند که دولت قوی لازم است تا فرد را از سلطه و جباریت خانوادگی، پدرسالاری و صنفی نجات دهد و در مقابل، گروه‌بندی حرفه‌ای (بخوانیم جامعه مدنی) قوی لازم است تا دولت، استبدادی نشود. جامعه مدنی قوی و گسترده اجازه استبدادی شدن را به دولت نمی‌دهد و از جامعه محافظت می‌کند. جامعه مدنی در مقابل هرگونه سیاست، برنامه و تغییر رادیکالی که حقوق شهروندان را نادیده بگیرد و گروه‌های مختلف جامعه را اقناع نکند، می‌ایستد.

*در اواخر قرن بیستم، ایوانز، جامعه‌شناس معاصر، معتقد است در کره جنوبی دولت، جامعه مدنی و بازار به تعامل و ارتباط مناسبی دست یافته‌اند که توسعه را در این کشور محقق کرده است. او از مفهوم استقلال حک‌شده برای توضیح دولت توسعه‌گرای کره جنوبی استفاده می‌کند. استقلال حک‌شده یعنی دولت در کره جنوبی ابتدا خود را از سلطه گروه‌های قدرتمند خاصی نجات داد و این کار را با سازوکار حک‌شدن در جامعه مدنی محقق کرد. دولت، سپس توانست نخبگان اقتصادی و شرکت‌ها را در ارتباط و تعامل مناسب با جامعه مدنی قرار دهد. توسعه در کره جنوبی محصول هم‌افزایی سه عرصه دولت، جامعه مدنی و بازار است. این به آن معنا نیست که کره جنوبی هیچ مسئله و مشکلی ندارد و نظم حاکم آن بدون هیچ‌گونه نشتی است، اما آرایش مناسبی بین سه عرصه جامعه مدنی، دولت و بازار ایجاد شده است. هرچند که به جهت قدرت روزافزون شرکت‌های بزرگ، این کشور نیاز دارد مجددا آرایش بین سه عرصه را بازبینی کند.


بیشتر بخوانید: معین‌الدین سعیدی: با یک تار موی زنان، عرش خدا به لرزه در نمی‌آید


*تجربه شکست اعلام حکومت نظامی نشان داد که جامعه مدنی کره جنوبی اعم از احزاب، رسانه‌ها، اتحادیه‌های کارگری و... قدرتمند هستند و اجازه نمی‌دهند جامعه در مقابل زیاده‌روی‌های دولت آسیب ببیند. زمانی که قدرت سیاسی حاکمه به این نتیجه رسید که جامعه مدنی مقاومت می‌کند و اجازه نمی‌دهد جامعه به شیوه حکومت نظامی اداره شود، هرچند قانون این اختیار را به رئیس‌جمهور داده است، عقب نشست و به خواست جامعه مدنی تن داد، از جامعه عذرخواهی کرد و بسیاری از دولتی‌ها استعفا دادند. جامعه مدنی در مقابل زیاده‌روی‌های دولت و بازار، خود را متجلی می‌کند. در مواجهه با سیاست‌ها و رفتار‌های نادرست در دو عرصه دولت و بازار است که جامعه مدنی خود را نشان می‌دهد. جامعه مدنی یکدست وجود ندارد، اما در مواجهه با سیاست‌ها و عملکرد نامناسب دولت و بازار تا حدی یکدست می‌شود.

*جامعه مدنی در ایران نیز در چند روز گذشته در مقابل قانون حجاب و عفاف دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و مباحثی با هدف انسجام اجتماعی، حقوق شهروندی، جلوگیری از خشونت و... مطرح کرده که لازم است دولت (نه به معنی قوه مجریه، بلکه قدرت به معنای عام) به آن توجه کند. در کل جامعه مدنی و قدرت آن برای انسجام اجتماعی و جلوگیری از هرگونه تغییرات ناگهانی پس‌رونده لازم است. جامعه مدنی قوی لازم است تا از کالایی‌سازی همه چیز و همه کس و دولت‌خواسته و دولت‌ساخته کردن جامعه جلوگیری شود. جامعه مدنی قوی برای دولت مفیدتر از ضعیف‌بودن آن است. برخلاف برخی افراد که معتقدند در ایران جامعه مدنی وجود ندارد یا بسیار ضعیف است، ما شاهد جامعه مدنی رو به توسعه‌ای هستیم که بیش‌ازپیش در مقابل دولت‌گرایی و بازارگرایی مقاومت می‌کند و خواستار تنظیم هر دو با خواست و اراده جامعه مدنی است.

حمزه نوذری؛ جامعه‌شناس و استاد دانشگاه

منبع: روزنامه شرق
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ دیدار عزت الله ضرغامی با زینب سلیمانی

پشت‌پرده قرمزپوشی بورس؛ چرا چتر حمایتی دولت نتیجه نداد؟/ تزریق نقدینگی درمان بازار سهام نیست

عکس/ چهره خاص مختار ثقفی و بانو عمره ۳۳ سال پیش در یک فیلم سینمایی

پیش بینی قیمت دلار امروز ۶ مرداد ۱۴۰۴

فیلم/ اولین تصاویر از سیلاب شدید در فیروزکوه

عکس/ زیرنویس عجیب تلویزیون با لحن غیرمعمول

معمای قتل مادر و دختر در برج غرب تهران

فیلم/ تصاویری از مجری مشهور صداوسیما در نجف

خودروی جدید وارداتی سایپا در تهران +عکس

فیلم/ دستور پزشکیان برای توقف مهاجرت به تهران

جاده هراز مسدود شد

فیلم/ اظهارات جدید ترامپ درباره ایران

فیلم/ جهیزیه متفاوت یک دختر خانم قمی حسابی سوژه شد

پاسخ وزیر نفت به یک خبر جنجالی درباره بنزین

اطلاعیه تازه دولت درباره تعطیلی یک هفته‌ای کشور

عکس/ معماری شگفت انگیز و مهیج از یک خانه کویری در ایران

دولت آماده انتقال پایتخت به سواحل جنوبی

زن هزار چهره کاترین شکدم که بود، جاسوس یا تحلیل‌گر؟

نامه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به رئیس‌جمهور درباره لایحه مقابله با مطالب خلاف واقع در فضای مجازی

فیلم/ تصاویر ترسناک از موش‌های غول‌پیکر اطراف تهران

انهدام ۳ باند قمار و شرط‌بندی در رشت

فیلم/ جزئیات طرح وزیر گردشگری برای تعطیلی یک هفته‌ای

عکس/ چهره بدون آرایش جنیفر لوپز در جشن تولد ۵۶ سالگی

عکس/ ژست عاشقانه هانده ارچل و نامزد ثروتمندش در ایتالیا

حمله سگ به یک کودک ۶ ساله در پارک ساری

تغییر نحوه دریافت یارانه نقدی از مرداد ۱۴۰۴

عراقچی: مسئله بین ایران و آمریکا حل نمی‌شود

فیلم/ توضیحات بهاره رهنما درباره ازدواج سومش!

متوسط سن بازنشستگی در ایران ۵۱ تا ۵۲ سال است

فیلم/ سیل شدید در دهستان کارده مشهد

عکس/ دعوت خبرساز مرکز اسناد انقلاب اسلامی از عوامل تاسیان

فیلم/ ادامه ریزش شدید قیمت خودرو‌های وارداتی

فیلم/ ادعای نتانیاهو درباره هدف حمله به دمشق و بلندی‌های جولان

وضعیت تهران دوباره قرمز شد

زمان برگزاری دربی تهران مشخص شد

فیلم/ باران تابستانی هوای گیلان را خنک کرد

حذف چهار صفر از پول ملی در ایستگاه نهایی

تلف شدن توله خرس قهوه‌ای در جاده+ عکس

فیلم/ خاطره مریم امیرجلالی از دلخوری سیروس گرجستانی از او!

فیلم/ عراقچی: پس از ترور شهید هنیه، تصمیم حاکمیت پاسخ به اسرائیل بود

نرخ تاکسی اینترنتی جدید چقدر می‌شود؟

فیلم/ عراقچی: خانه روبروی محل سکونتم بمب گذاری شده بود

خروج اثاثیه اتباع غیرمجاز از مرز ماهیرود

فیلم/ تصاویر عملیات نوپو پس از حمله تروریستی زاهدان

اینفوگرافی/ دلایل خستگی ناشی از آفتاب و نکات مراقبتی

حمله مرگبار به وکیل تهرانی و همسرش با خودرو

عکس/ ثروتمندترین بازیگران جهان

۱۰ باور غلط درباره مراقبت از پوست

عکس/ حال و هوای مردم ۱۴۵ سال پیش در اطراف دروازه دولت تهران

ارزش سهام عدالت چقدر شد؟ + جدول