تاریخ انتشار: ۱۰:۱۷ - ۲۴ آذر ۱۴۰۳

دولت یا خانوار، کدام یک سهم بیشتری از کیک اقتصاد ایران دارند؟

سهم مخارج دولت از کل مخارج اقتصاد در طول ۱۳ سال اخیر نوسانات فراوانی داشته، اما هیچ‌گاه به کمتر از ۷ درصد و بیش‌تر از ۱۶ درصد نرسیده است. این در حالی است که تنها در تابستان امسال سهم مخارج خانوار از مخارج کل، بالای ۴۰ درصد بوده است.

بازار

اقتصاد۲۴- بر اساس داده‌های مرکز آمار از وضعیت تولید ناخالص داخلی ایران به روش هزینه‌ای، سهم مخارج دولت از کیک اقتصاد از ابتدای سال ۹۰ تا انتهای تابستان ۱۴۰۳ همواره بین ۷.۵ تا ۱۵ درصد بوده است. به عبارت دیگر، اگر کل مخارج اقتصاد ایران در هر سال را به یک کیک تشبیه کنند، سهم مخارج دولت هیچ‌گاه کمتر از ۷.۵ قسمت و بیش‌تر از ۱۵ قسمت نبوده است.

محاسبات بر اساس داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که سهم مخارج دولت از کیک اقتصاد به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ در تابستان سال ۹۰ برابر با ۱۲ درصد بوده است. این نسبت در زمستان با یک اُفت شدید به ۷.۶ درصد رسیده است. این نرخ، کمترین سهم دولت از مخارج کل اقتصاد در طول ۱۳ سال گذشته است. معمولا زمانی این سهم شدیدا کاهش می‌یابد که سرعت رشد سایر اجزای هزینه در اقتصاد – اعم از سرمایه‌گذاری، مصرف خصوصی و خالص صادرات – با سرعت بالاتری رشد کرده باشند چرا که معمولا حجم مخارج دولت در هر فصل ثابت است.

نوسانات این شاخص ادامه می‌یابد تا جایی که درست یک سال بعد، یعنی در زمستان ۱۳۹۱ به ۱۵.۳ درصد می‌رسد که بالاترین سهم در طول ۱۳ سال اخیر به شمار می‌رود. روند نزولی سهم مخارج دولت از مخارج کل اقتصاد از ابتدای سال ۹۲ شروع شده و تا سال ۹۶ ادامه یافته است. این سهم در تابستان ۹۶ تقریبا ۹ درصد برآورد شده است. پس از آن، با شیب نسبتا ملایمی که با نوسانات مقطعی فراوان همراه بوده، وارد روند صعودی شده است. نتیجه این روند صعودی خود را در این نشان داده که از سال ۹۸ به بعد، هیچ‌گاه سهم دولت از مخارج کل به کمتر از ۱۰ درصد نرسیده است. آخرین آمار‌ها نیز حکایت از آن دارد که این سهم در تابستان سال جاری نسبت به بهار کاهش یافته و از ۱۱.۷ درصد به ۱۰.۷ درصد اُفت کرده است.

در واقع، این تغییرات می‌تواند نشان دهد که مخارج دولت در مقایسه با سایر اجزای اقتصاد، نقش کمرنگ‌تری در شکل‌گیری تقاضای کل اقتصاد ایران دارد. در مقابل، بررسی‌های دیگر حکایت از آن دارد که سهم مخارج خصوصی (خانوارها) در تابستان امسال بالای ۴۰ درصد بوده و عمده تقاضای کل از سوی خانوار‌ها شکل گرفته است.

مخارج دولت

کیک اقتصاد و سهم مخارج دولت از آن

برای اندازه‌گیری کیک اقتصاد و سهمی که هر کدام از بخش‌ها در تشکیل آن داشته‌اند، روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها روش «هزینه» یا «مخارج» است. منظور از محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش مخارج این است که با محاسبه مخارج انجام شده در اقتصاد به عنوان تقاضای کل ایجاد شده در اقتصاد به رقم تولید ناخالص داخلی دست یابیم. زیرا در شرایط عدم تعادل (از نوع کمبود تقاضا)، مقدار تولید تحقق یافته معادل با مخارج انجام شده و معادل با تقاضای ایجاد شده در دوره مورد نظر است.


بیشتر بخوانید:  تصویری که رئیسی در اولین روز دانشجو از اقتصاد ایران ارائه داد و آنچه پزشکیان ترسیم کرد؛ کدام‌یک واقعیت دارد؟/ مقایسه اقتصاد کشور در ۲ دولت اخیر


به طور کلی، در شرایط کمبود تقاضای موثر، تولید تحقق یافته معادل با تقاضای کل موجود است و نه تولید متناظر با ظرفیت کامل. بنابراین، می‌توان با محاسبه تولید تحقق یافته – که تابعی از مقادار تقاضای موجود و معادل با آن است – به رقم تولید ناخالص داخلی دست یافت.

در این روش، مانند سایر روش‌های اندازه‌گیری کیک اقتصاد، ابتدا کل اقتصاد به چند جزء مشخص تقسیم می‌شود. در اقتصاد کلان، هدف افزایش تقاضای موثر است و لذا باید عوامل تاثیرگذار بر اجزاء مخارج کل، که تقاضای کل را خواهند ساخت، مشخص شوند. این عوامل شامل «مخارج خصوصی»، «سرمایه‌گذاری»، «مخارج دولت»، «صادرات» و «واردات» می‌شود.

در واقع در این روش، مخارج کل کشور برابر با «مخارج مصرفی»، «مخارج سرمایه‌گذاری»، «مخارج دولت روی کالا‌های داخلی» و «مخارج خارجیان روی کالا‌های داخلی» است.

در حالی که این اجزا در هر دوره تغییر می‌کنند و رفتاری پویا دارند، جزء «مخارج دولت» رفتاری برون‌زا دارد و هر ساله توسط سازمان برنامه‌وبودجه تعیین و توسط مجلس تصویب می‌شود. بنابراین، مخارج دولت از پیش برای سال پیش رو تعیین شده و رقم آن در هر فصل تقسیم می‌شود. بنابراین، ماهیت برون‌زا دارد و ثابت در نظر گرفته می‌شود.

با این حال، نکته مهمی که در خصوص مخارج دولت وجود دارد این است که منظور از مخارج دولت، تمام مخارج نیست بلکه منظور هزینه‌هایی است که روی کالا‌ها و خدمات تولید شده در سال جاری صورت گرفته است. زیرا بخشی از هزینه‌های دولت ممکن است روی کالا‌های مربوط به سال‌های قبل انجام شود. بنابراین، تنها مخارجی از دولت که روی کالا‌ها و خدمات تولید شده امسال صورت گیرد در حساب‌های ملی به عنوان بخشی از تولید ناخالص داخلی لحاظ می‌شود. همچنین، بخشی از مخارج شرکت‌های دولتی که توسط دولت روی کالا‌ها و خدمات داخلی صورت می‌گیرد نیز در ذیل همین بخش جای می‌گیرد.

منبع: اکو ایران
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت میوه در میادین تره بار امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های شرکت کیا در بازار ایران + جدول

قیمت دلار و یورو امروز یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴ + جدول

اینفوگرافی/ راه‌های پیشگیری از خستگی و خواب‌آلودگی در رانندگی‌

عکس/ ژست جالب محمدرضا پهلوی ۷۴ سال پیش در حال روشن کردن سیگار ثریا

عکس/ نمایی بی نظیر از مسجد سپهسالار ۱۳۵ سال پیش در حال ساخت

عکس/ احتمال حضور اورونوف مقابل ایران

اینفوگرافی/ بیشترین بازدهی صنایع بازار سهام در سال ۱۴۰۳

عکس/ استایل اروپایی فرح پهلوی در حال دوچرخه سواری در ۱۶ سالگی

عکس/ نمایی دیده نشده از ۵۵ سال پیش گیشا، وقتی اطراف اش بیابان بود

عکس/ تیپ اروپایی دختران احمدشاه ۱۰۳ سال پیش در آتلیه با موهای بافته

عکس/ اعتراض عجیب باشگاه استقلال به پوستر AFC

عکس/ تیپ بهاری رعنا آزادی ور با گوشواره‌های لاکچری و شال رنگ سال

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ نمایی از مقبره ناصرالدین شاه ۱۲۹ سال پیش در حرم عبدالعظیم

عکس/ رژه سران عشایر گیلان ۷۷ سال پیش و سالروز آزادی آذربایجان در شهرداری رشت 

شرایط برای ستاره ملی پوش پرسپولیس سخت شد

۱۹ کشور و مکان‌ بکر و دست نخورده بر روی زمین برای سفر +عکس/ لحظاتی در آرامش مطلق

مبلغ رضایت‌نامه لژیونر مدنظر پرسپولیس لو رفت

فائزه هاشمی: نمی‌توانم آینده روشنی را با اپوزیسیون تصور کنم

فیلم/ کارشناس صداوسیما: آزادی ایران را هیچ کجای دنیا ندارد

کرملین: تماس تلفنی پوتین و ترامپ در فضایی کاملا محرمانه برقرار شد

فیلم/ سردار رادان: از روی اراذل عبور خواهیم کرد

عکس/ استوری خنده‌دار امید نورافکن برای نورافکن‌های استادیوم آزادی

عکس/ استوری مشکوک استقلالی‌ها برای بیرانوند

عکس/ ژست دیده نشده از مظفرالدین شاه ۱۲۷ سال پیش در کالسکه گل کاری شده

عکس/ سلفی آینه‌ای مهناز افشار با کلاه گپ و کوله دخترونه

عکس/ استوری خاص آقای بازیگر به مناسبت تولد جمشید هاشم‌پور

بازداشت یک اسرائیلی به اتهام جاسوسی برای ایران

عکس/ خودروی محافظت شده یک مرجع تقلید

عکس/ فاجعه تاریخی که در نوروز گریبان صداوسیما را گرفت

فیلم/ ترامپ: ما با حکومت ایران به مرحله نهایی رسیده‌ایم

عکس/ تغییر چهره جذاب الناز شاکردوست با مدل موی جدید و اکسسوری خاص

گاز ایران و تابستان گرم عراق

فیلم/ گشت و گذار مسافران نوروزی در ساحل سرخ

عکس/ تیپ تینیجری پردیس پورعابدینی با کراکس و عینک برند

عکس/ یوز ایرانی پای برج آزادی منتظر شکار ازبکستان!

حجاب پرچالش‌ترین قانون در نقش چماق در سال ۱۴۰۳؛ پاسخ منفی دولت؛ واکنش مثبت مجلس

عکس/ تیپ بهنوش بختیاری با مانتوی رنگارنگ و کیف چند میلیونی

فیلم/ انتقاد رسایی به واگذاری ایران خودرو به کروز

شهردار محبوس استانبول برکنار شد

عکس/ زیبایی بی نظیر کردستان در چند فریم

زمان واریز سود سهام عدالت دور جدید مشخص شد؟

عکس/ تیپ لاکچری فریبا نادری با کت و دامن خامه دوزی و گل سینه کریستالی

پیام فرستاده ترامپ برای ایران/ می‌توانیم از طریق دیپلماسی به اهدافمان برسیم

عکس/ نمایی متفاوت از ۵۴ سال پیش زعفرانیه با چشم انداز کوه‌های شمیران

درگذشت کشتی‌گیر بوشهری و تصمیم پهلوانانه خانواده او

عکس/ جدول افزایش حقوق کارمندان دولت در سال ۱۴۰۴ اعلام شد

فیلم/ صحنه‌ای تکان دهنده از وقوع طوفان شن در عربستان

عکس/ چهره متفاوت مهستی ۶۴ سال پیش با میکاپ برفی و کلاه گلدار

فیلم/ ماجرای دستگیری سارق ۳۰ میلیاردی در اصفهان

بررسی آخرین اخبار پویش «نه به تصادف» و وضعیت تصادفات نوروزی

توافق آتش‌بس بین مسکو و کی یف تا عید پاک؟!

عکس/ تیپ دیده نشده از فوزیه در قاهره ۷۶ سال پیش با کلاه و شنل نظامی

عکس/ تیپ بهاری رعنا آزادی ور با گوشواره‌های لاکچری و شال رنگ سال

فیلم/ انفجار و تخریب ساختمان در تهران با ۱۰ مصدوم

واژگونی اتوبوس در جاده چوپانان به انارک نایین

عکس/ اعتراض عجیب باشگاه استقلال به پوستر AFC

رقص شکوفه‌های بهاری در سنندج

عکس/ تیپ اروپایی دختران احمدشاه ۱۰۳ سال پیش در آتلیه با موهای بافته

ثبت بیش از ۱۲ هزار تخلف حادثه ساز در دومین روز از فروردین ۱۴۰۴

اولین واکنش اکرم امام اوغلو پس صدور حکم علیه او

عکس/ استایل اروپایی فرح پهلوی در حال دوچرخه سواری در ۱۶ سالگی

ماجرای فروش بنزین ۳۰ هزار تومانی چه بود؟