مقصر ناترازی انرژی کنونی، نمایندگان مجلس هفتم هستند/ مدیران نجومی بگیر نمی‌توانند فرمان صرفه جویی به مردم دهند/ شرکت سهامی وفاق ملی، قصد سرنگونی پزشکیان را دارد

اقتصاد۲۴- با اوج‌گیری شدت سرما و به دنبال آن نیاز به افزایش مصرف گاز، از روز یکشنبه بیشتر نقاط کشور در وضعیت تعطیل یا نیمه‌تعطیل به سر می‌برند. بهانه تعطیلی این بار آلودگی هوا نیست بلکه کمبود گاز و برق یا همان ناترازی انرژی است که روز دوشنبه رئیس جمهور را به عذرخواهی از مردم وا داشت.

ایران به عنوان دومین کشور دارنده ذخایر گازی در جهان، اکنون در نقطه‌ای ایستاده است که علاوه بر تعطیلی مدارس و کاهش ساعات کاری ادارات، اعضای کابینه دولتش با راه‌اندازی پویشی به نام «دو درجه کمتر» هر روز ویدیویی در رسانه‌ها منتشر می‌کنند و ضمن اعلام پیوستن خود به این پویش از مردم هم می‌خواهند که در مصرف گاز خانگی صرفه‌جویی کنند.

به منظور بررسی بحران ناترازی انرژی، اقتصاد ۲۴ با محمود خاقانی کارشناس انرژی به گفت‌و‌گو نشسته است. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.

*آقای خاقانی! چه شد که ایران به عنوان دومین کشور دارنده منابع گازی اکنون به این نقطه بحرانی در ناترازی انرژی رسیده است؟

- برای پاسخ به این پرسش بایستی برگردیم و به این واقعیت توجه کنیم که در کشور ما یک قوه‌ای به نام قوه مقننه وجود دارد که در راس امور است. کار این قوه قانون‌گذاری و نظارت بر قوای مجریه و قضاییه است. زمانی که قوه مقننه و نمایندگان مجلس کارشان را درست انجام نمی‌دهند و نه قانون درست و حسابی تصویب می‌کنند و نه خوب نظارت می‌کنند، کار به این مرحله می‌رسد. از همه مهم‌تر نماینده‌ای که در بیشترین تعداد آرا با ۱۵۰ هزار رای به مجلس رفته است، فقط منافع خود، باندش یا کسانی که به او کمک کردند تا به این صندلی برسد را درنظر می‌گیرد نه منافع ملی.

زمانی ضربه ناترازی انرژی بر ما وارد شد که در مجلس هفتم اجازه ندادند برنامه چهارم توسعه اجرا شود. براساس آن برنامه قیمت حامل‌های انرژی به تدریج افزایش پیدا می‌کرد، یارانه‌های سوخت از حامل‌های انرژی جدا و به بخش حمل و نقل عمومی، کشاورزی، بهداشت و درمان و رفاه عمومی منتقل می‌شدند. اما مجلس هفتم بلایی بر سر آخرین لایحه بودجه دولت هشتم آورد و نگذاشتند این کار انجام شود. وقتی رئیس مجلس هفتم قیمت بنزین، برق یا گاز را در یک رقمی تثبیت کرد، گفتند این هدیه مجلس در نوروز به مردم ایران است!

آقای پزشکیان که از مجلس هشتم تا یازدهم نماینده بودند و در قانون بودجه‌ها نقش ایفا کردند، خودشان می‌دانند که نمایندگان مجلس در تمام این دوران بر سر لایحه بودجه چه بلایی آوردند. کما اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۴ هم این بلوا‌ها وجود دارد؛ بنابراین ما یک نظام و سیستمی داشتیم که از پیش از انقلاب آن را به ارث بردیم. در یک مقطعی هم به بهانه خصوصی‌سازی، کانال‌سازی کردیم و اموال بیت‌المال را به اشخاص حقیقی و حقوقی خاص دادیم. قرار بود در این صنعت سرمایه‌گذاری شود تا ما دچار کسری گاز و برق نباشیم ولی چه شد؟ بنابراین اگر به دنبال مقصر اصلی بگردیم مقصر اصلی را باید نمایندگان مجلس معرفی کنیم.

در مجلس هفتم آقایان نمایندگانی که این تصمیم را گرفتند اکنون کجا هستند؟ یک عده‌شان به اصحاب ثروت و قدرت تبدیل شدند، یک عده در ایران زندگی نمی‌کنند و یک گروه دیگر هم در کاخ‌هایشان نشسته‌اند. آیا اینها اکنون حاضرند دربرابر قوانینی که تصویب کردند و امروز این بلا را بر سر کشور آورده‌اند پاسخگو باشند؟

در مجلس هفتم یک عده‌ای منافعشان ایجاب کرد و گفتند که باید خودرو‌ها را دوگانه‌سوز کنیم؛ CNG و بنزینی. هرچه کارشناسن آن زمان و از جمله بنده فریاد زدیم که با این فرمان که جلو می‌رویم نه برق داریم و نه گاز. CNG هم برق می‌خواهد و هم گاز که آن گاز را به CNG تبدیل کنیم ضمن اینکه خودرو‌ها را خراب می‌کند، اما گفتند نخیر زمین و وام مجانی دهیم. حال نمایندگان این زمان هم سودشان در این است که ماشین دوگانه‌سوز برقی_بنزینی وارد کنیم و ۳ و نیم میلیارد یورو هم ارز اختصاص دهیم. شما که نه بنزین دارید و نه برق چگونه سوخت اینها را فراهم می‌کنید؟ با این ترافیکی هم که ایجاد شده است همش باید برق و بنزین درجا در خیابان مصرف کنیم و آلودگی وسیع آب و هوا تولید کنیم.

نمایندگان مجلس مقصران اصلی هستند که در لوایح بودجه نمی‌گذارند بودجه شفاف شود. در آذرماه سال ۹۶ رئیس دولت دوازدهم گفت من می‌خواهم یک سامانه درست کنم که هر کسی که از بودجه که پول بیت المال است، پول می‌گیرد در این سامانه گزارش دهد که این پول را کجا هزینه کرده است، اما در دی ماه ۹۶ در مشهد برایش بلوا راه انداختند، ساکتش کردند و اجازه ندادند که بودجه شفاف شود. الان هم در بودجه داریم نفت خام را به اشخاص حقیقی و حقوقی می‌دهیم که کسی آنها را نمی‌شناسد و به بهانه دورزدن تحریم‌ها پول به خزانه نمی‌رود و معلوم نیست کجا هزینه می‌شود.

رئیس محترم مجلس دوازدهم خودش در مناظرات انتخاباتی صراحتا گفت که اگر پولش را به داخل کشور بیاوریم ۳۰ درصد ریزش ارزش دارد. ما اگر این وضعیت را داریم از کجا درآمد به دست آوریم که در بخش گاز و نفت برای تولید بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم؟ وقتی سرمایه گذاری نکرده‌ایم و شریک و سرمایه خارجی هم نمی‌توانیم به داخل کشور بیاوریم، این کسری تولید ادامه دارد.

بیشتر بخوانید: رد پای تحریم خواهان در فاجعه گازی امروز ایران/ زمستان سخت ایران چگونه فرا رسید؟/ فشار تحریم‌ها و بحران سرمایه گذاری، ایران را در بن بست گازی قرار داد

در حال حاضر بخش اعظم برق به گفته یکی از دادستان‌ها، متعلق به رمز ارزهاست ولی شرکت توانیر پولش را از من مصرف‌کننده می‌گیرد. الان هم دولت در سایه که مسئول همه این مصائب و مشکلات کشور هستند و به ویژه نمایندگان مجلس که راه‌حل ندارند و هر روز با یک قانونی که دردی از جامعه دوا نمی‌کند، به مشکلات می‌افزایند، بگویند آن نمایندگان قبلی که با تصویب چنین قوانینی ما را گرفتار کرده‌اند، الان کجا هستند؟ آن مدیران قبلی کجایند؟ چند درصدشان در ایران اصلا زندگی نمی‌کنند یا چند درصدشان الان جزو اصحاب ثروت و قدرت شده‌اند؟

*اعضای دولت پویشی به راه‌انداخته‌اند و مدام تکرار می‌شود که مردم در مصرف گاز صرفه‌جویی شود، اما آیا مشکل به مصرف زیاد مردم برمی‌گردد؟

- مردم چگونه کم مصرف کنند؟ الان ایران و اقتصاد کشور را تعطیل کرده‌اند که گاز و برق مصرف نکنند، اما اینکه راه حل نیست. ضمن اینکه مردم چگونه صرفه‌جویی کنند وقتی همین پکیجی که تولید کرده‌اید راندمان مصرفش پایین نیست و گاز و برق زیادی را مصرف می‌کند. مانند همین خودرو‌هایی که تولید و حتی وارد کرده‌اند. در اروپا تا سه الی چهارسال آینده می‌خواهند خودروهای بنزینی را از خیابان‌ها جمع کنند ولی الان می‌خواهند همان خودرو‌های دست دوم را به ایران وارد کنند. در ایران به جای اینکه حمل و نقل عمومی را تقویت کنند، تعداد قطار‌های بین شهری را در برخی نقاط کاهش دادند، چون گازوئیل نداریم. از این رو مردم مجبور می‌شوند با خودروی شخصی جابه‌جا شوند که بنزین بیشتری مصرف می‌شود.

از این رو ما یک برنامه کلان انرژی در کشور نداریم. برنامه ششم در دولت سیزدهم شش ماه تمدید شد، اما چه شد که دولت سیزدهم هم نتوانست اجرا کند و راندمان نیروگاه‌ها را بالا ببرد و یک سیاست کلان در حوزه انرژی کشور تعریف کند؟ همین امروز شرکت هواپیمایی ترکیه مسافران را از استانبول آورده ولی چمدان‌های آنها را با هواپیما نیاورده و چمدان مسافر‌های قبلی را تازه آورده است. در همین لحظه صد‌ها مسافر در فرودگاه امام خمینی سرگردانند و یک عده دارند چمدان‌های مسافران قبلی را می‌آورند. در واقع هواپیمای ترکیه دارد مسافر ایرانی را تحقیر می‌کند و می‌گوید تو جایی جز استانبول نداری که به سفر بیایی و بروی. وزیر خارجه ترکیه هم گفته است که ایران در این دوران باید درس یاد گیرد. مدیران محترم فرودگاه امام خمینی که می‌توانند، پیگیری و ترکیش ایرویز را موظف کند که چمدان مسافر را بیاورد.

به باور من مجلس مقصر است و بی‌خودی دنبال قوه مجریه نگردید. آقای پزشکیان یک شرکت سهامی وفاق ملی ایجاد کرده است. یک بخشی را به مدیرانی داده است که رئیس مجلس اعمال نفوذ کرده است، یک بخشی را به دولت در سایه داده و بخشی دیگر را به نمایندگان مجلس داده است. بعد همه اینها به سمت آقای پزشکیان هجوم آورده‌اند تا ایشان را سرنگون کنند.

آقای پزشکیان همانطور که وعده داده بودند که با صداقت با مردم صحبت می‌کنند، بگویند چه کسانی به ایشان می‌گویند به قیمت‌ها دست نزند؟ همین الان می‌گویند ارز نیمایی را حذف کردیم این بدین معناست که زور دولت به عده‌ای که دارند طلا، لیتیوم و زغال سنگ و... را صادر می‌کنند ولی ارزش را داخل مملکت را نمی‌آورند، نرسید. حال هر چه قدر قیمت دلار بالا برود به نفع آنهایی است که مواد خام مملکت اعم از نفت، مس و طلا را می‌برند و می‌فروشند بعد دلارش را ۷۰، ۸۰ هزار تومان در داخل کشور می‌فروشند. آنوقت همین‌ها هستند که به آقای پزشکیان دیکته می‌کنند که به اینجا و آنجا دست نزند.

با این تفاصیل مملکت را دولت منتخب مردم اداره نمی‌کند بلکه عده‌ای دارند اداره می‌کنند که به آن‌ها می‌گویند اصحاب ثروت و قدرت. آنها از طریق خصوصی‌سازی در دولت نهم و دهم بیت‌المال را به جیب خود بردند و حال با ثروت زیادی که دارند قدرت سیاسی، قانون گذاری و قضایی دارند. حال به مردم می‌گویند دو درجه صرفه جویی کنید. مردمی که گوشت و شیر ندارند و کالری لازم به بدنشان نرسیده است چگونه می‌خواهند خودشان را گرم کنند. دولت آقای پزشکیان تا امروز دولت سال چهارم دولت سیزدهم بوده است نه سال اول دولت چهاردهم.

مشکل ما در قانونگذاری، انتخاب نمایندگان واقعی و دلسوز مردم است. نمایندگان مجلس دوازدهم اگر می‌خواهند ثابت کنند که دلشان برای مردم می‌سوزد، و همچنین اعضای کابینه دولت آقای پزشکیان، دو سوم از حقوق نجومی خودشان را به نفع مردم دریافت نکنند. نمی‌شود که به مردم بگوییم صرفه‌جویی کنید و من با حقوق نجومی کاخ خودم در لواسانات را گرم کنم.

* در پدید آمدن بحران انرژی کنونی، تحریم‌ها و عدم سرمایه‌گذاری خارجی در کشور چه اثری داشته‌اند؟

- در دنیا تحریم کاسبانی دارد. این کاسبان در روسیه، چین، انگلیس، آمریکا و در تهران هستند. آنها یک باند مافیایی هستند که فرضا آن کسی که در تهران است به آن یکی که در لندن است، می‌گوید شما این نوع کالا را تحریم کن. تلویزیون ما که هر شب دارد سرای لوازم خانگی را تبلیغ می‌کند، این لوازم را روی دوش کولبران می‌آورند و هیچکدام گارانتی ندارد ولی به مصرف‌کننده ایرانی تحمیل می‌کنند. یا همین اتوموبیل‌هایی که دارند با تخصیص میلیارد‌ها یورو ارز کشور وارد می‌کنند کدامشان گارانتی دارد؟ بنابراین مشکل اصلی ما در قانونگذاری، در نمایندگان مجلس و در نظارت استصوابی است که این افرادی که الان در مسند قوه مقننه نشسته‌اند و وظیفه شان قانون‌گذاری و نظارت است، اما خودشان آلوده‌اند و منافع باندی دارند؛ بنابراین خانه از پایبست ویران است.

بیشتر بخوانید: فیلم/ پزشکیان: به‌خاطر کمبود گاز از مردم عذرخواهی می‌کنم

همانطور که تاکید کردم تحریم کاسب دارد. یک عده‌ای می‌گویند ما با مذاکره مخالفیم و مذاکره کار غرب‌زده‌هاست. نمایندگان محترمی مانند کوچک‌زاده، رسایی و خود آقای قالیباف حتی می‌گویند ما با مذاکره مخالفیم. بعد می‌گویند ما با چین و روسیه یک قرارداد اقتصادی داریم ولی چین هم می‌گوید اگر با ما همکاری کند آمریکا تحریمش می‌کند. یعنی چین هم به نفعش است که ما تحریم باشیم، چون تنها مشتری نفت ماست و آن را به ارزانی از ما می‌خرد.

مذاکره به معنای بده و بستان است. همین برجام که نمایندگان مجلس الان دارند به آن بد و بیراه می‌گویند از این غافل هستند که با همان قطعنامه ۲۲۳۱ خیلی از تحریم‌ها برداشته شد. این را می‌دانند، اما نمی‌خواهند بیان کنند. مگر آقای ترامپ در سال ۹۷ که می‌خواست از برجام خارج شود رسما اعلام نکرد که تیم مذاکره ایران سر آمریکا کلاه گذاشته است؟ بنابراین برجام قرارداد بدی نبود پس چرا دولت سیزدهم تا همین اواخر به دنبال این بود که برجام را احیا کند؟ مگر آقای باقری در آخرین صحبت‌هایش نگفت که ما در کشور عمان داشتیم مذاکراتی انجام می‌دادیم و امیدواریم در دولت چهاردهم هم این مذاکرات ادامه پیدا کند؟

آقایان کوچک زاده و رسایی! اگر دولت سیزدهم دارد مذاکره می‌کند خوب است ولی دولت چهاردهم که مذاکره می‌کند بد است؟ بالاخره بدون مذاکره چه کاری می‌خواهید بکنید؟ آقای مرندی که معلوم نیست ایشان چه کاره هستند قطر را از طرف نظام جمهوری اسلامی ایران تهدید می‌کنند. آنها بحثشان این است که مذاکره بد نیست ولی فقط باید ما برویم مذاکره کنیم. آقای پزشکیان که الان شرکت سهامی وفاق ملی ایجاد کرده است و همه در این شرکت هستند با این وضع بحران انرژی چرا نشسته‌ و بر شاخ و بن می‌برد؟

نمایندگان محترم مجلس به این نکته مهم، خصوصا در بودجه سال ۱۴۰۴ دقت کنند و آنقدر نفت را به دست اشخاص حقیقی و حقوقی ندهید و بگویید نفت را بفروش و بودجه‌ات را تامین کن. اینها باید حساب و کتاب داشته باشد و به خزانه برود. چرا به این شکل اقتصاد خرد و کلان کشور را مخدوش می‌کنید که آب گل آلود باشد و یک عده از آن ماهی بگیرند.

امنیت تامین عرضه انرژی داخلی کشور با امنیت ملی کشور رابطه مستقیم دارد. اگر یک روز بنزین نباشد، برق و گاز قطع شود چه بحرانی خواهیم داشت؟ ما وارد دوران جدیدی شده‌ایم که هرکسی که فکر می‌کردیم رفیق ماست از پشت به ما خنجر زده است؛ چین، روسیه و ترکیه به ما ضربه زده‌اند و بقیه هم دارند ضربه می‌زنند. نه به این علت که آنها باهوش هستند بلکه به این علت که نمایندگانی که از طریق نظارت استصوابی روی کار آمدند، آنقدر باهوش نیستند که بتوانند با این کشور‌ها مقابله کنند. از این رو تنها راه را در این می‌بینند که در‌ها را به روی خودمان ببندیم، چون بلد نیستند مذاکره کنند. یا اینکه می‌گویند ما خودمان باید پشت فرمان مذاکره بنشینیم ولی تجربه داریم که به قول آقای ولایتی دولت در سایه هشت سال دنبال این بود که محل مذاکره کجا باشد نه اینکه موضوع مذاکره چه باشد.

ما با چنین مشکلی مواجه هستیم و مردم باید از این نمایندگان مجلس پرسش کنند که آقای نماینده شما با اصرار بر ابلاغ این قانون چه به دست می‌آوری؟ بودجه را چرا شفاف نمی‌کنید؟ چرا نباید عضو FATF شویم و همه چیز را کدر رو گل‌آلود می‌کنید؟ علتش این است که نماینده و باندش ذی نفع هستند و دارند ثروت ملی ما را به تاراج می‌برند؟ معادن طلا و مس و لیتیوم ما را چه کسانی استخراج می‌کنند و می‌برند؟ ما از دولت آقای پزشکیان پاسخگویی را انتظار داریم، به ما بگویند چه کسانی به ایشان دیکته می‌کنند که به چیزی دست نزند؟ درست است که اکثریت مردم به ایشان رای ندادند ولی اکثریت یک اقلیتی که به ایشان رای دادند، به آن‌ها دست‌کم پاسخ دهند.