تاریخ انتشار: ۱۰:۱۶ - ۱۸ دی ۱۴۰۳
۱۷ دی ماه سالروز کشف حجاب به دستور رضاشاه

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

قانون منع حجاب در دوره پهلوی اول، پیش از آنکه تحت تأثیر اقدامات آتاتورک قرار گیرد، در اندیشه‌ها و افکار روشنفکرانی، چون آخوندزاده و تیمور تاش نیز ریشه داشت.

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

اقتصاد۲۴- در بستر‌های شکل یافته از عصر ناصرالدین شاه مانند آشنایی با مشروطه و تجدد، زمینه را برای نگرشی جدید و متفاوت در ذهن روشنفکران نسبت به پوشش زنان به وجود آورد، اما رضا شاه حجاب زنان را یک مانع در راه نوسازی و نوگرایی ایران قلمداد کرد.

 در ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ بود که رضاشاه دستور همگانی کشف حجاب زنان را صادر کرد. با این دستور تحول عمیقی در نحوه پوشش زنان در ایران به وجود آمد، اما جرقه‌های تغییر پوشش زنان به سال‌های قبل بر می‌گردد. شاید برای همه ما سوال باشد که کشف حجاب از کجا آغاز شده است؟ بررسی منابع تاریخی نشان می‌دهد که رضاشاه قانون منع حجاب ابلاغ کرد، اما زمینه‌های آن توسط تجددخواهان فراهم شده بود و پهلوی اول به آن رسمیت بخشید.

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

کشف حجاب از کجا آغاز شد

ماجرای کشف حجاب در ایران، پدیده‌ای ناشی از آشنایی افراد با تجدد غربی بود که اولین نشانه‌های آن را می‌توان در دربار ناصر الدین شاه قاجار و سپس در محافل روشنفکری مشاهده نمود. تغییرات پوشش زنان در این دوره ناشی از ارتباط جامعه و روشنفکران با فرهنگ اروپا، عثمانی و روسیه بوده است.

نخستین تحول در لباس زنان زمانی اتفاق افتاد که ناصرالدین شاه از سفر شگفت انگیزش به مسکو برگشت. او در این مسافرت برای اولین بار رقص بالرین‌ها را با لباس‌های جادویی دیده بود و سخت فریفته آن شده بود، به محض بازگشت به کشور به زنان اندرونی دستور داد تا لباس‌های خود را شبیه بالرین‌های روسی کنند البته که همچنان حجاب سر وجود داشت.

قصه کشف حجاب به مشروطه می‌رسد و پس از آن بود که توجه تجددخواهان و روشنفکران به وضع زنان معطوف گردید. ادوارد پولاک درباره حجاب زنان ایرانی در اواخر دوره ناصرالدین شاه اینگونه می‌نویسد: «هرگاه زنی به کوچه برود، چادری به رنگ آبی نیلی به سر می‌کند و آن پوششی است که تمام بدن از سر تا پا در آن پیچیده می‌شود. برای چهره نیز پارچه‌ای باریک و بلند به نام روبند می‌آویزند. زن‌های اروپایی هم که بدون حجاب در خیابان ظاهر می‌شوند، مردم بر آنها دل می‌سوزاند.» رفته زنانی همچون قره العین و صدیقه دولت آبادی نیز بدون حجاب در جمع ظاهر می‌شدند.

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

حجاب در دوره رضا شاه

در دوره پهلوی اول، موضوع کشف حجاب در ابتدا در اندیشه افرادی مانند تیمورتاش، آخوندزاده و میرزاآقاخان کرمانی مطرح شد. چنان که تیمورتاش در سال ۱۳۱۲ واردات کلاه‌های زنانه از غرب را قانونی نمود. در این شرایط بود که رضا شاه در ۱۳۱۳ به دعوت آتاتورک به ترکیه رفت و با برنامه‌های اصلاحاتی او آشنا شد و تصمیم گرفت که ایرانیان نیز همان مسیر را طی کنند.

مستشار الدوله سفیر ایران در ترکیه، تاثیرپذیری رضاشاه از بی حجابی زنان ترک را چنین توضیح می‌دهد: «پس از پایان ضیافت رسمی شام، رضاخان تا نیمه‌های شب نخوابید و وقتی دید من نیز بیدارم گفت: من تصور نمی‌کردم ترک‌ها تا این اندازه پیشرفت کرده باشند. حالا می‌بینم که ما خیلی عقب هستیم، مخصوصا در تربیت زنان... فورا باید با تمام قوا به پیشرفت سریع مردم مخصوصا زنان اقدام کنیم»


بیشتر بخوانید:عکس/ سفر ناصرالدین شاه با کالسکه به انزلی ۱۵۴ سال پیش


رضاخان که تحت تاثیر وضعیت ترکیه قرار گرفته بود، یکسال بعد به محمود جم رئیس الوزار اینگونه می‌گوید: «نزدیک دوسال است که این موضوع کشف حجاب سخت فکر مرا مشغول کرده است. از وقتی زنان ترکیه را دیده‌ام، چادر را دشمن ترقی و پیشرفت ایران می‌دانم. درست حکم یک دمل را پیدا کرده است و باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بین برد.» از این رو در اول دی ماه دستورالعمل اجرای غیر رسمی به تمام ولایات ایران فرستاده شد و در روز ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ در جشن فارغ التحصیلی عمارت دانشسرای عالی تهران همسر و دختران شاه بدون حجاب ظاهر شدند و عملا دستور کشف حجاب را صادر کردند و این روز به نام «آزادی زن و کشف حجاب» نامگذاری شد.

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

از ۱۸ دی ماه، پوشیدن چادر در خیابان‌ها ممنوع شد. واردات لباس فرنگی و کلاه بیش از پیش شد و آموزگاران و دختران از داشتن حجاب در مدرسه منع شدند. در این روزگار ایران به خصوص شهر‌های بزرگ تبدیل به بهترین مکان برای خیاطان و طراحان لباس بود تا به سبک اروپایی برای زنان لباس بدوزند.

مهم‌ترین ویژگی اعمال قدرت در این دوره، به کارگیری اجبار برای حذف چادر و پوشش زنان است که به عنوان «کشف حجاب» شناخته می‌شود.بسیاری از زنان پس از این قانون مجبور شدند ماه‌ها از خانه خارج نشوند و برخی از دختران نیز ترک تحصیل کردند. از ورود زنان به حمام‌ها و مکان‌های عمومی جلوگیری میشد و ماموران به اجبار حجاب از سر زنان بر می‌داشتند.

پیامد‌های کشف حجاب

در جریان کشف حجاب توجه به الگوی لباس و مد غربی افزایش پیدا کرد و تبدیل به یک رقابت پنهان میان زنان شد. یکی از پیامد‌های مهم این قانون، محرومیت بخش بزرگی از زنان بود که علاقه‌مند بودند درس بخوانند و در جامعه حضور داشته باشند، اما حالا مجبور به خانه نشینی شدند. کشف حجاب باعث ایجاد فاصله‌ای میان نسل‌ها گردید.

بر اساس گزارش‌ها، نسل جوان از این طرح استقبال کرده و نسل پیشین را به عنوان افرادی مرتجع تلقی کردند، در حالی که نسل گذشته نیز دختران جوان را بی‌پروا می‌دانستند. با به روی کارآمدن محمدرضا شاه این قانون لغو گردید و زنانی که خانه نشین شده بودند دوباره توانستند با حجاب در خیابان‌ها و کوچه‌ها تردد نمایند.

مروری بر ماجرای کشف حجاب در دوران رضا شاه

منبع: فرارو
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع موتورسیکلت در بازار امروز + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

عکس/ شهادت سرهنگ جواد نارنجی ۲۹ روز پس از حمله اسراییل

عکس/ قیمت جالب بستنی و قهوه و چای ۹۰ سال پیش در منوی مهم‌ترین کافه تهران

اینفوگرافی/ بیشترین آب مصرفی ایران در کجا استفاده می‌شود؟

عکس/ لباس و ژست عجیب اشرف پهلوی ۶۵ سال پیش در جشن عروسی سوم اش

عکس/ بیلبورد‌های شهرداری تهران در حد روزنامه دیواری مدارس

عکس/ چهره دیده نشده از مادرزن سنان بن انس سریال مختارنامه در ۶۶ سالگی

عکس/ طعنه کاریکاتوری روزنامه اصلاح طلب به سخنگوی دولت

عکس/ چهره خندان فریبرز عرب نیا در ۳۲ سالگی به همراه همسر اولش آتنه فقیه‌نصیری در تئاتر شهر

عکس/ دیدار دوستانه فردین، کیومرث پوراحمد و داوود رشیدی ۳۴ سال پیش با استایل رسمی

عکس/ آتش‌سوزی مرگبار خودروی ۲۰۶ در بزرگراه تهران - قم

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ سلفی بامزه بهتاش فریبا در اتاق گریم سریال پایتخت ۷

عکس/ تیپ متفاوت شهید حسن باقری ۵۴ سال پیش در کنار قلعۀ فلک‌الافلاک خرم‌آباد

عکس/ چهره دیده نشده از سردار سلیمانی ۲۴ سال پیش در حال کوتاه کردن موهایش

عکس/ حضور بازرگان، رهبری و داریوش فروهر ۴۶ سال پیش در جمع فرماندهان شهربانی

عکس/ چهره متفاوت ثریا اسفندیاری ۴۱ سال پیش با عینک و کلاه خاص در یک مراسم

۶ کشوری که بیشترین دستمزد‌های جهان را ارائه می‌دهند

فیلم/ یک مار وسط برنامه صداوسیما مهمان زن را نیش زد!

ثبت دمای ۵۰ درجه و بالاتر در ۹ شهر خوزستان

عکس/ پست عاشقانه ملیکا شریفی‌نیا برای آقای بازیگر

فیلم/ پاسخ سردار وحیدی به احتمال دوباره جنگ

عکس/ دانش‌آموزان ایرانی در المپیاد جهانی فیزیک گل کاشتند

پشم شویی سنت کهن عشایر ارسباران

ماجرای توزیع ۱۰۰ تن کالا میان اتباع غیرمجاز افغانستانی

فرمانده کل ارتش پیغام داد

وزیر خارجه انگلیس تهران را تهدید کرد!

فیلم/ تصاویر جدید از برخورد موشک‌های ایران به پالایشگاه حیفا

عکس/ پرچم ایران در سریال مختارنامه جلب توجه کرد

فیلم/ تغییر چهره بهمن هاشمی بعد از کاشت مو و عمل زیبایی

اسطوره کشتی کج درگذشت

فیلم/ تنبیه شدید و عجیب وزیر نیرو برای برخی مردم!

فیلم/ درگیری مردم سیستان با انواع بیماری در پی طوفان‌های گرد و خاک

آتش‌سوزی مرگبار در ترکیه+ عکس

مهلت خرید اوراق بیمه سهام تغییر کرد

فیلم/ حضور رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح در مراسم چهلم شهید باقری

فیلم/ واکنش وحیدی به ادعای نقش عامل نفوذی در لو رفتن جلسه سران قوا

عکس/ حضور سردار قاآنی و فرمانده‌کل ارتش و سپاه در مراسم چهلم سرلشکر باقری

فیلم/ اظهارات تازه عراقچی در خصوص غنی سازی اورانیوم

فیلم/ تالاب انزلی آتش گرفت

جمال وارنر بازیگر مشهور آمریکایی غرق شد

عکس تکان‌دهنده از کودک فلسطینی روی جلد مجله دیلی اکسپرس

عکس/ آبشار نوژیان لرستان جوش‌وخروش آب میان جنگل

ستاره اهل آلبانی به استقلال قیمت داد

عکس دیده نشده از ساختمان شرکت اتو ایران ۷۴ سال پیش در خیابان سعدی تهران

عکس/ نمایی بی نظیر از عمارت مسعودیه تهران ۱۳۴ سال پیش با معماری خاص

عکس/ دیدار عراقچی با خانواده شهید محمد باقری

فیلم/ فقط ۹ درصد مصرف آب در بخش خانگی است

عکس لو رفته از بشار اسد در مسکو

جاده چالوس مسدود می‌شود

دختران هندبال ایران پنجم آسیا شدند

هادی ساعی رئیس آکادمی تکواندو آسیا شد

وضعیت هوای پایتخت دوباره قرمز شد

واکنش پاکستان به مذاکرات ایران و اروپا در استانبول

فیلم/ مشاهده یک قلاده خرس قهوه‌ای در ارتفاعات فیروزکوه

عکس/ گپ و گفت سردار قاآنی با فرمانده جدید هوا و فضا

قیمت روز زعفران + جدول

قیمت انواع موتور سیکلت در بازار + جدول

زمان و مکان دقیق مذاکرات ایران و اروپا اعلام شد

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

آتش‌سوزی گسترده در دامنه‌های کوه سنندج