ویژگی‌های اختلال خودشناسی دیجیتال چیست؟

اقتصاد۲۴- این روز‌ها با پدیدار شدن شکل‌های مختلف تکنولوژی اختلالات مرتبط با آن هم زیاد شده است. از جمله این اختلالات اختلال خودشناسی دیجیتال (Digital Identity Crisis) است. این اختلال به پدیده‌ای اشاره دارد که در آن فرد احساس سردرگمی و بحران هویت می‌کند به دلیل تفاوت‌های موجود بین هویتی که به‌صورت آنلاین و دیجیتال از خود ارائه می‌دهد و هویت واقعی و آفلاین‌اش. این اختلال به‌ویژه با رشد روزافزون رسانه‌های اجتماعی و حضور فعال افراد در فضای آنلاین، بیشتر به چشم می‌آید.

اختلال خودشناسی دیجیتال به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد به دلیل استفاده مفرط از فناوری‌های دیجیتال، به ویژه شبکه‌های اجتماعی، دچار اختلال در شناخت هویت خود می‌شود. این اختلال ناشی از مقایسه مداوم خود با تصاویر و زندگی‌های ایده‌آلی است که در فضای مجازی نمایش داده می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به طور ناخودآگاه خود را با معیار‌های غیرواقعی تطبیق دهند، که منجر به کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و افسردگی می‌شود.

این اختلال می‌تواند باعث شود افراد وقت کمتری را برای تفکر و خودشناسی واقعی اختصاص دهند و بیشتر به دنبال تایید اجتماعی در فضای مجازی باشند. برای مقابله با این مشکل، پیشنهاد می‌شود افراد زمان استفاده از فناوری‌های دیجیتال را محدود کنند و تمرکز بیشتری روی فعالیت‌های خارج از فضای مجازی، مانند ورزش، مطالعه و تعاملات رو در رو، داشته باشند. همچنین، توجه به واقعیت‌های پشت تصاویر و محتوای آنلاین و درک اینکه این موارد اغلب نمایشی از بخش‌های گزینشی زندگی دیگران هستند، می‌تواند به کاهش اثرات منفی این اختلال کمک کند.

ویژگی‌های اختلال خودشناسی دیجیتال

تفاوت بین هویت آنلاین و واقعی: بسیاری از افراد در دنیای دیجیتال خود را به گونه‌ای متفاوت از دنیای واقعی نشان می‌دهند. این تفاوت‌ها می‌تواند شامل ارائه نسخه‌ای «ایده‌آل» از خود، فیلتر کردن بخش‌هایی از زندگی، یا حتی انتخاب هویت‌های مختلف برای پلتفرم‌های مختلف باشد. این اختلافات می‌توانند منجر به سردرگمی و احساس از دست دادن هویت واقعی شوند.

اضطراب از ارزیابی آنلاین: با توجه به اینکه بسیاری از افراد در دنیای دیجیتال دائماً به‌دنبال تأیید اجتماعی و فیدبک‌های مثبت از دیگران هستند، این نیاز به تأیید ممکن است به هویت فرد آسیب برساند. این افراد ممکن است برای جذب توجه یا افزایش تعداد دنبال‌کنندگان یا لایک‌ها به‌طور مداوم هویت خود را تغییر دهند و به نظر برسد که در تلاشند تا «خود واقعی‌شان» را پیدا کنند.

حضور دائمی در فضای دیجیتال: زمانی که فرد تمام وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین یا دیگر پلتفرم‌های دیجیتال می‌گذراند، ممکن است احساس کند که بین دنیای مجازی و دنیای واقعی مرز‌های کمرنگی وجود دارد. این مسأله می‌تواند به یک بحران هویت منجر شود، زیرا فرد دیگر نمی‌داند کدام نسخه از خودش را باید به‌عنوان "واقعی" بپذیرد.

عواقب روانی: این اختلال می‌تواند به اضطراب، افسردگی، و احساس عدم رضایت از خود منجر شود. افراد ممکن است احساس کنند که قادر به برقراری ارتباط واقعی با دیگران نیستند، چرا که خودشان را بیشتر از طریق فیلتر‌های دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی می‌شناسند تا از طریق تجربه‌های واقعی و حضوری.

بیشتر بخوانید:چرا بعد از هر سرماخوردگی باید مسواک‌مان را عوض کنیم؟

پیشرفت در تغییر هویت‌های دیجیتال: به‌طور خاص در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام یا تیک‌تاک، بسیاری از افراد زندگی خود را از طریق تصاویری که فیلتر و ویرایش شده‌اند، به نمایش می‌گذارند. این تصاویر و هویت‌های ایده‌آلی که افراد ارائه می‌دهند، می‌توانند باعث ایجاد فاصله‌ای عمیق بین تصویر واقعی فرد و تصویری که در دنیای آنلاین به نمایش گذاشته می‌شود، شوند.

دلایل وقوع اختلال خودشناسی دیجیتال

فرهنگ رسانه‌های اجتماعی: رسانه‌های اجتماعی فضایی است که در آن افراد معمولاً خود را از بهترین جنبه‌ها نمایش می‌دهند و از فیلتر‌های دیجیتال برای بهبود ظاهر و احساس خود استفاده می‌کنند. این می‌تواند باعث ایجاد احساس نارضایتی از خود در دنیای واقعی و تلاش برای تطبیق خود با استاندارد‌های غیرواقعی شود.

مقایسه اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی مکان‌هایی هستند که مقایسه‌های اجتماعی به‌صورت بی‌پایان انجام می‌شود. این مقایسه‌ها می‌توانند باعث شوند فرد احساس کند که موفقیت‌ها و دستاوردهایش با دیگران هم‌سطح نیست و در نتیجه تصویر خود را تغییر دهد تا با دیگران هم‌تراز شود.

فقدان ارتباطات عمیق و واقعی: در دنیای دیجیتال، ارتباطات سطحی و مجازی جایگزین تعاملات واقعی می‌شوند. این فقدان روابط عمیق و واقعی ممکن است به احساس تنهایی و بی‌هویتی منجر شود.

عواقب اختلال خودشناسی دیجیتال

احساس اضطراب و افسردگی: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با احساس بی‌ارزشی و مقایسه‌های منفی با دیگران روبه‌رو شوند، که این مسائل می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود.

کاهش خودآگاهی و اعتماد به نفس: احساس شک و تردید در مورد هویت واقعی خود، می‌تواند به کاهش خودآگاهی و اعتماد به نفس فرد منجر شود.

اختلال در روابط اجتماعی: افرادی که خود را بیشتر از طریق هویت دیجیتال می‌شناسند ممکن است در روابط واقعی دچار مشکل شوند. این افراد ممکن است برای ایجاد ارتباطات اجتماعی واقعی دچار مشکل شوند، زیرا بر اساس تصاویری که از خود به‌صورت آنلاین ساخته‌اند، می‌خواهند در زندگی واقعی ظاهر شوند.

راه‌های مقابله با اختلال خودشناسی دیجیتال

آگاهی از تأثیرات دیجیتال: اولین گام در مقابله با این اختلال، آگاهی از تأثیرات منفی فضای دیجیتال بر هویت فردی است. افراد باید نسبت به تفاوت‌های بین هویت آنلاین و واقعی خود آگاه باشند و پذیرای ویژگی‌های واقعی خود باشند.

ایجاد مرز‌های دیجیتال: ایجاد زمان‌هایی برای قطع ارتباط با دنیای دیجیتال و متمرکز شدن بر فعالیت‌های واقعی می‌تواند به حفظ هویت واقعی کمک کند. این مرز‌ها می‌توانند شامل توقف استفاده از رسانه‌های اجتماعی در ساعت‌های خاص یا محدود کردن زمان استفاده از گوشی‌های هوشمند باشند.

تشویق به روابط واقعی: ایجاد و تقویت ارتباطات واقعی و حضوری می‌تواند به فرد کمک کند تا حس ارتباط و هویت خود را در دنیای واقعی بازیابی کند.

پذیرش خود واقعی: پذیرش خود و درک این‌که هیچ‌کس کامل نیست، می‌تواند به افراد کمک کند که از فشاری که برای ساختن یک هویت آنلاین ایده‌آل متحمل می‌شوند رها شوند.

در نهایت، اختلال خودشناسی دیجیتال نمایانگر چالش‌های جدیدی است که فناوری و رسانه‌های اجتماعی برای هویت فردی به وجود آورده‌اند. حفظ تعادل بین دنیای دیجیتال و دنیای واقعی و تلاش برای شناخت و پذیرش هویت واقعی می‌تواند راه‌حل‌هایی برای مقابله با این اختلال باشد.

علائم بیرونی اختلال خودشناسی دیجیتال

اختلال خودشناسی دیجیتال (Digital Identity Crisis) ممکن است با علائم بیرونی مختلفی در فرد نمایان شود که نشان‌دهنده سردرگمی یا بحران هویت در فضای دیجیتال است. این علائم می‌توانند در جنبه‌های روانی، اجتماعی، و حتی فیزیکی فرد بروز پیدا کنند. برخی از این علائم عبارتند از:

۱. تغییرات مکرر در هویت آنلاین

فرد ممکن است به‌طور مداوم عکس‌ها، نام‌ها، بیوگرافی‌ها و اطلاعات خود را در پلتفرم‌های اجتماعی تغییر دهد. این تغییرات اغلب به‌منظور جلب توجه بیشتر یا تطبیق با الگویی خاص است که فرد به‌دنبال آن است.

۲. عدم انسجام در هویت دیجیتال

افراد ممکن است در رسانه‌های اجتماعی یا پلتفرم‌های آنلاین نسخه‌های مختلفی از خود به نمایش بگذارند که با هویت واقعی‌شان مطابقت ندارد. این ممکن است شامل فیلتر کردن عکس‌ها، ویرایش تصاویر، یا حتی خلق شخصیت‌های متفاوت برای موقعیت‌های مختلف باشد.

۳. اعتماد به نفس پایین و اضطراب در ارتباطات آنلاین

فرد ممکن است پس از دریافت بازخورد منفی از دیگران در فضای دیجیتال، احساس اضطراب، بی‌ارزشی یا عدم کفایت کند. همچنین، ممکن است نگران باشد که عکس‌ها یا پست‌هایش بازخورد مثبتی دریافت نکنند یا به‌طور منفی مورد قضاوت قرار بگیرند.

۴. نیاز مفرط به تأیید اجتماعی

یکی از علائم رایج اختلال خودشناسی دیجیتال، جستجوی دائمی لایک‌ها، کامنت‌ها و فیدبک‌های مثبت در شبکه‌های اجتماعی است. فرد ممکن است به‌طور مداوم به دنبال تایید از دیگران باشد تا احساس ارزشمندی پیدا کند.

۵. احساس سردرگمی و بی‌هویتی

فرد ممکن است به‌طور آشکار یا غیرمستقیم درباره هویت خود در زندگی واقعی و آنلاین دچار تردید شود. به‌عنوان مثال، ممکن است از خود بپرسد که "واقعاً کی هستم؟ " یا "کدام یک از هویت‌هایم بیشتر من را نمایان می‌کند؟ " این سردرگمی می‌تواند در رفتار فرد در دنیای واقعی و تعاملات اجتماعی او تأثیر بگذارد.

۶. گزارش‌های زیاد در مورد خستگی دیجیتال

افرادی که دچار اختلال خودشناسی دیجیتال هستند، ممکن است در معرض خستگی دیجیتال یا "دیجیتال دپلکشن" قرار بگیرند، که شامل احساس فرسودگی از تعاملات آنلاین است. این افراد ممکن است از فعالیت‌های دیجیتال بیش از حد خود خسته شده و به‌دنبال قطع ارتباط یا کاهش استفاده از رسانه‌های اجتماعی باشند.

۷. اختلالات خواب و الگو‌های خواب نادرست

اختلال در هویت دیجیتال می‌تواند منجر به استفاده مفرط از گوشی‌های هوشمند یا پلتفرم‌های آنلاین قبل از خواب شود. این می‌تواند باعث اختلال در ریتم خواب فرد و کاهش کیفیت خواب شود، به‌ویژه اگر فرد به‌طور مداوم در تلاش باشد تا تصویری ایده‌آل از خود را در فضای دیجیتال ارائه دهد.

۸. مشکلات در برقراری ارتباط واقعی

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در روابط اجتماعی واقعی (آفلاین) دچار مشکل شوند. ممکن است احساس کنند که قادر به برقراری ارتباطات عمیق و واقعی با دیگران نیستند، چرا که بیشتر به هویت و شخصیت دیجیتال خود متمایل شده‌اند.

۹. افزایش اضطراب اجتماعی و خودآگاهی

فرد ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی واقعی دچار اضطراب شود، زیرا نگران است که هویت آنلاین‌اش با آنچه در دنیای واقعی است همخوانی نداشته باشد. این احساس اضطراب ممکن است به‌ویژه در هنگام ملاقات با دیگران یا حضور در جمع‌های اجتماعی بیشتر نمایان شود.

۱۰. تمرکز بیش از حد بر جزئیات ظاهری

افراد مبتلا به اختلال خودشناسی دیجیتال ممکن است بیش از حد به ظاهر خود در فضای دیجیتال توجه کنند. این می‌تواند شامل استفاده مفرط از فیلتر‌های تصویر، توجه به انتخاب لباس، یا حتی دستکاری بیشتر در تصاویر برای ایجاد یک "نسخه ایده‌آل" از خود باشد.

۱۱. پناه بردن به فضای دیجیتال برای فرار از مشکلات واقعی

فرد ممکن است به‌طور مداوم در فضای دیجیتال پناه ببرد تا از مشکلات واقعی یا احساسات منفی خود فرار کند. این تمایل به فرار ممکن است موجب شود که فرد وقت زیادی را صرف حضور در شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین کند.

۱۲. افزایش مصرف محتوای آنلاین در جستجوی هویت

افرادی که دچار بحران هویت دیجیتال هستند، ممکن است به‌طور مداوم محتوای آنلاین مختلفی را جستجو کنند تا از این طریق به یک هویت مشخص برسند. این می‌تواند شامل پیگیری پست‌های افراد خاص، جستجو برای الگو‌های رفتاری خاص یا حتی تغییر سبک زندگی بر اساس آنچه که در فضای دیجیتال مشاهده می‌کنند باشد.

۱۳. نوسانات شدید در احساسات و وضعیت روانی

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است نوسانات احساسی زیادی تجربه کنند، که به‌ویژه پس از مشاهده بازخورد‌های آنلاین یا مقایسه خود با دیگران بروز پیدا می‌کند. این نوسانات ممکن است شامل احساسات شدید شادی یا افسردگی ناشی از واکنش‌ها و تعاملات دیجیتال باشد.

اختلال خودشناسی دیجیتال به‌طور عمده از تعاملات فرد با فضای دیجیتال، رسانه‌های اجتماعی، و نحوه ارائه خود در دنیای آنلاین ناشی می‌شود. علائم بیرونی این اختلال معمولاً به‌صورت تغییرات مکرر در هویت آنلاین، اضطراب و اعتماد به نفس پایین، و سردرگمی در ارتباطات اجتماعی و هویت شخصی ظاهر می‌شوند. درمان این اختلال معمولاً به تغییر رویکرد فرد به فضای دیجیتال، پذیرش خود واقعی و ایجاد مرز‌های سالم با فناوری نیاز دارد.

راه‌های درمان اختلال خودشناسی دیجیتال

درمان اختلال خودشناسی دیجیتال (Digital Identity Crisis) نیازمند رویکرد‌های چندجانبه است که شامل تغییر نگرش فرد نسبت به فضای دیجیتال، بازسازی ارتباطات واقعی، و تقویت آگاهی از هویت واقعی می‌شود. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش سردرگمی هویتی و بهبود سلامت روانی فرد کمک کنند. در ادامه، چندین راهکار برای درمان این اختلال ذکر شده است:

۱. آگاهی و پذیرش هویت واقعی

یکی از نخستین قدم‌ها در درمان اختلال خودشناسی دیجیتال، کمک به فرد برای پذیرش هویت واقعی خود است. این امر شامل درک این نکته است که هویت فرد باید بر اساس ویژگی‌ها، ارزش‌ها، و تجربیات واقعی او شکل بگیرد و نه بر اساس تصویری که در فضای دیجیتال ارائه می‌شود.

تمرین خودآگاهی: فرد می‌تواند با تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، نوشتن در مورد احساسات و تفکرات، یا فعالیت‌های خودشناسی دیگر به درک بهتری از خود برسد.

شناسایی نقاط قوت واقعی: شناسایی و تأکید بر نقاط قوت فردی به جای تمرکز بر نیاز به تأیید اجتماعی آنلاین می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس کمک کند.

۲. ایجاد مرز‌های دیجیتال

کاهش وابستگی به فضای دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی یکی از راه‌های مؤثر برای کاهش اختلال خودشناسی دیجیتال است. این مرز‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند تا ارتباطات و تجربیات واقعی‌تر و کمتر تحت تأثیر فضای مجازی را تجربه کند.

تعیین زمان‌های محدود برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی: مثلاً محدود کردن استفاده از رسانه‌های اجتماعی به چند ساعت مشخص در روز.

تعطیلات دیجیتال: استفاده از تعطیلات دیجیتال، به‌ویژه در تعطیلات آخر هفته یا روز‌های خاص، می‌تواند به فرد کمک کند که از فضای دیجیتال فاصله بگیرد و توجه خود را به دنیای واقعی معطوف کند.

۳. تمرکز بر روابط اجتماعی واقعی

یکی از راه‌های مقابله با بحران هویت دیجیتال، تقویت ارتباطات حضوری و واقعی است. روابط اجتماعی عمیق و معنادار می‌توانند به فرد کمک کنند که هویت خود را خارج از دنیای مجازی بیابد.

ارتباط با دوستان و خانواده به‌صورت حضوری: زمان بیشتری را صرف تعاملات حضوری با دوستان و خانواده کنید تا ارتباطات واقعی و عمیق‌تری برقرار شود.

فعالیت‌های گروهی و اجتماعی: شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و گروهی مانند ورزش، هنر، یا داوطلبانه می‌تواند به تقویت هویت اجتماعی واقعی کمک کند.

۴. مقایسه کمتر با دیگران

یکی از دلایل اصلی اختلال خودشناسی دیجیتال، مقایسه‌های بی‌پایان با دیگران است، به‌ویژه در رسانه‌های اجتماعی که معمولاً تصاویری ایده‌آل از زندگی افراد به نمایش گذاشته می‌شود. فرد باید یاد بگیرد که مقایسه خود با دیگران را کاهش دهد و بیشتر بر روی مسیر خود تمرکز کند.

تمرین قدردانی و خودآگاهی: هر روز به شکرگزاری و تمرکز بر نقاط قوت و دستاورد‌های خود بپردازید. این کار می‌تواند به فرد کمک کند که بر روی مسیر و هویت واقعی خود تمرکز کند و از مقایسه‌های غیرضروری جلوگیری کند.

یادآوری اینکه تصاویر آنلاین معمولاً تصاویری ایده‌آل هستند: آگاهی از این موضوع که بیشتر آنچه که در فضای دیجیتال می‌بینیم، نمایشی از بهترین و ایده‌آل‌ترین لحظات زندگی افراد است، می‌تواند کمک کند تا از احساس مقایسه با دیگران خودداری کنیم.

۵. کار با متخصص روان‌شناسی

در صورتی که اختلال خودشناسی دیجیتال به سطحی رسیده باشد که باعث اضطراب یا افسردگی شدید شود، مشاوره روان‌شناسی یا روان‌درمانی می‌تواند مفید باشد. درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT) می‌توانند به فرد کمک کنند تا الگو‌های فکری منفی خود را شناسایی کرده و آن‌ها را اصلاح کند.

روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان به فرد کمک می‌کند تا الگو‌های فکری منفی، به‌ویژه در مورد خود و هویت دیجیتال‌اش را شناسایی کند و آن‌ها را تغییر دهد.

بیشتر بخوانید:سرفه کردن باعث توقف حمله قلبی شود؟

مشاوره در زمینه خودپذیری و عزت نفس: متخصصان می‌توانند به فرد کمک کنند که به پذیرش و درک بهتری از خود برسد و به‌جای توجه به بازخورد‌های آنلاین، بر خود واقعی‌اش تمرکز کند.

۶. مدیریت زمان آنلاین

آموزش فرد به مدیریت بهتر زمان آنلاین یکی از راه‌های مؤثر برای مقابله با این اختلال است. افراد باید زمان‌های مشخصی را برای استفاده از فضای دیجیتال تعیین کنند و از استفاده بیش از حد و بی‌هدف از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی خودداری کنند.

استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت زمان: برخی از اپلیکیشن‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند تا زمان‌های استفاده از رسانه‌های اجتماعی و دستگاه‌ها را کنترل کرده و به کاهش زمان آنلاین بپردازند.

برنامه‌ریزی فعالیت‌های غیر دیجیتال: تعیین فعالیت‌های غیر دیجیتال مانند مطالعه، ورزش، یا وقت‌گذرانی با دوستان و خانواده می‌تواند به فرد کمک کند تا کمتر درگیر دنیای مجازی شود.

۷. محدود کردن استفاده از فیلتر‌ها و ویرایش تصاویر

بسیاری از افراد در رسانه‌های اجتماعی از فیلتر‌ها و ویرایش‌های تصویری برای ایجاد یک تصویر ایده‌آل از خود استفاده می‌کنند. این کار می‌تواند منجر به احساس نارضایتی از ظاهر واقعی و سردرگمی در هویت فردی شود.

استفاده کمتر از فیلتر‌ها و ویرایش‌های شدید: تشویق فرد به استفاده از عکس‌های طبیعی و بی‌هیچ ویرایشی می‌تواند به او کمک کند که تصویر واقعی‌تری از خود را در فضای دیجیتال نشان دهد.

پذیرش عیوب و نواقص طبیعی بدن: تأکید بر زیبایی‌های طبیعی و پذیرش ویژگی‌های غیر ایده‌آل بدن، می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس فرد کمک کند.

۸. تقویت مهارت‌های مقابله با استرس و اضطراب

مهارت‌های مقابله‌ای مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا یا تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند به کاهش اضطراب و استرس ناشی از بحران هویت دیجیتال کمک کنند.

مدیتیشن و تمرکز بر لحظه حال: تمرین‌های مدیتیشن و ذهن‌آگاهی می‌توانند به فرد کمک کنند که به زندگی واقعی و در لحظه توجه بیشتری داشته باشد، به‌جای اینکه دائماً درگیر نظرات و بازخورد‌های دیجیتال باشد.

درمان اختلال خودشناسی دیجیتال نیازمند یک رویکرد جامع است که شامل تقویت آگاهی فرد از هویت واقعی‌اش، ایجاد مرز‌های سالم با دنیای دیجیتال، و کمک به پذیرش خود و کاهش وابستگی به تأیید اجتماعی آنلاین می‌شود. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد، اما با تغییر نگرش‌ها و عادات، فرد می‌تواند به یک هویت دیجیتال و واقعی هماهنگ دست یابد که به بهبود سلامت روانی و اجتماعی او کمک کند.