ابراهیم نبوی کیست؟/ پایان تلخ و خودکشی در غربت

اقتصاد۲۴- ابراهیم نبوی، فعال سیاسی، نویسنده و طنزنویس ایرانی، یکی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه طنز سیاسی و اجتماعی معاصر ایران بود. او با استفاده از طنز، نگاهی انتقادی به مسائل روز داشت و توانست در میان مخاطبان ایرانی جایگاهی ویژه پیدا کند. نگاه انتقادی نبوی با شوخی‌های سیاسی رنگ و بوی طنز داشت.

ابراهیم نبوی در تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۳ (۱۵ ژانویه ۲۰۲۵) در شهر سیلورسپرینگ ایالت مریلند آمریکا، به زندگی خود پایان داد. این رخداد اندوه‌بار باردیگر او را بر سرزبان‌ها انداخت و بازتاب‌های گسترده‌‎ای در میان رسانه‌ها داشت چنان‌که علی ربیعی و عباس عبدی هم به آن واکنش نشان دادند.

ابراهیم نبوی کیست؟ 

زندگی و فعالیت حرفه‌ای

ابراهیم نبوی در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۳۷ در شهر آستارا به دنیا آمد. از همان سال‌های جوانی، علاقه او به نوشتن و تفکر انتقادی آشکار بود و با ورود به دانشگاه، به فعالیت‌های ادبی و سیاسی پرداخت. او در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خورشیدی به عنوان نویسنده و طنزپرداز با نشریات معتبر ایرانی همکاری داشت و به تدریج توانست به یکی از چهره‌های شناخته‌شده و برجسته در عرصه طنز ایران تبدیل شود.

 قلم او با نگاهی به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور پرداخته و توانست مخاطبان زیادی را به خود جذب کند.نبوی بین سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴ به عنوان مدیر دفتر سیاسی وزارت کشور فعالیت می‌کرد.

در سال‌های اخیر، او به اجرای استندآپ کمدی در کشور‌های مختلف پرداخت و این برنامه‌ها با استقبال از سوی مخاطبان فارسی‌زبان روبه‌رو شد. شاید بتوان ابراهیم نبوی را جزو نخستین افرادی دانست که دست به اجرای استندآپ کمدی زد و توری برای این برنامه‌ها نه تنها در ایران بلکه در خارج از کشور هم به راه انداخت.نبوی با استندآپ کمدی‌هایش توانست دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی خود را در قالبی خنده‌دار و جذاب به مخاطب منتقل کند.

زندان ابراهیم نبوی و خروج از ایران

ابراهیم نبوی در طول فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای‌اش دو بار به زندان افتاد. نخستین‌بار در سال ۱۳۷۷ به دلیل فعالیت‌های مطبوعاتی و اتهام اقدام علیه امنیت کشور، به مدت یک ماه در زندان بود. بار دیگر در سال ۱۳۷۹ به اتهام اهانت به مسئولان حکومتی و توهین به نظام جمهوری اسلامی دستگیر شد.

در فروردین ۱۳۸۲، نبوی تصمیم گرفت ایران را ترک کند و به خارج از کشور مهاجرت کند.

قصد بازگشت به ایران

با گذشت چند ماه از روی کار آمدن دولت یازدهم ایران، ابراهیم نبوی در مصاحبه‌ای با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی اعلام کرد که به زودی قصد بازگشت به ایران را دارد. این تصمیم او واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. نبوی در آن مصاحبه گفت که هیچ‌گاه قصد اقامت طولانی‌مدت در خارج از ایران را نداشته و همواره منتظر فرصتی برای بازگشت به ایران بوده است. او در خصوص انگیزه بازگشتش اظهار داشت:

«من برای زندگی در بیرون ایران مطلقاً مشکل ندارم. نه مشکل حقوقی، نه مشکل کاری و نه مشکل مالی. خیلی هم کشور خوبی است و دائم هم سفر می‌روم. آزادی و کار و فعالیت اجتماعی و فرهنگی را که در اینجا هست دوست دارم ولی من می‌خواهم همه اینها را در کشور خودم داشته باشم. من دوست دارم فعالیت رسانه‌ای‌ام در محیطی باشد که زبان مادری‌ام در آن به گوشم شنیده شود. علت اینکه قصد بازگشت دارم این است که می‌خواهم به کار‌های ماندگار و اساسی‌ام از جمله تحقیقات ادبی دربارهٔ تاریخ طنز بپردازم، رمان‌ها و داستان‌های کوتاهم را منتشر کنم و در فضای فرهنگی داخل ایران زندگی کنم. این نعمت بزرگی است که صدای دور و برتان فارسی باشد. مشکل من این است که می‌خواهم در محیط زبان فارسی زندگی کنم. همان رنج‌هایی را که مردم می‌کشند، بکشم و در همان شادی‌هایی که از آن بهره می‌برند، شریک باشم.»

نبوی براین باور بود که در بدو ورود به ایران به دست نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی دستگیر می‌شود و اظهار امیدواری کرده بود که پس از گذراندن دوره‌های زندان احتمالی، بتواند یک زندگی طبیعی را آغاز و فعالیت‌های فرهنگی خود را پیگیری کند.

بیشتر بخوانید: عباس پالیزدار کیست؟/ سرانجام افشاگر مفاسد چه می‌شود؟

آثار و تأثیرگذاری

ابراهیم نبوی آثار گوناگونی در قالب کتاب، مقاله و ستون‌های طنز منتشر کرد که همواره با زبان طنز و کنایه‌های هوشمندانه، مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران را مورد نقد قرار می‌داد. 

او همچنین با وبگاه‌های خبری مانند رادیو زمانه، روز آنلاین، روزنامه آنلاین و هفته‌نامه گویا همکاری داشت. در کنار این فعالیت‌ها، نبوی برای مدتی هر سه‌شنبه یکی از میهمانان ثابت برنامه «زن امروز» در شبکه فارسی صدای آمریکا بود.

زندگی شخصی و مشکلات روحی

مرگ تلخ در غربت

در تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۳، خبر خودکشی ابراهیم نبوی در محل اقامتش در مریلند، همگان را شوکه کرد. دختران او در بیانیه‌ای اعلام کردند که پدرشان سال‌ها با افسردگی و دلتنگی برای ایران دست‌به‌گریبان بود و در نهایت نتوانست با این وضعیت کنار بیاید. این رویداد تلخ سبب شد که بسیاری از دوستان، همکاران و مخاطبان او، از جمله چهره‌های برجسته فرهنگی و سیاسی، به تمجید از نقش و جایگاه او در طنز معاصر ایران بپردازند.

واکنش‌ها به مرگ ابراهیم نبوی

در واکنش به مرگ ابراهیم نبوی؛ علی ربیعی در ایکس نوشت:

الان در خبر‌ها خواندم سید ابراهیم نبوی به طور غم‌انگیزی به زندگی خود پایان داد. طنزنویس و پژوهشگر حوزه ادبیات بود. در جای جای خانه‌اش، می‌شد کتاب دید. هیچ نقطه‌ای از خانه‌اش خالی از کتاب نبود.

با آن‌که ناراضی و منتقد بود، اما هیچ‌گاه نه تنها به دام بدخواهان ایران نیفتاد بلکه حتی آنها را نیز از نیش قلم خود در امان نمی‌گذاشت. نبوی آنجا هم تنها بود...‌ای کاش مسیر برای برگشت به کشورش برای او و دیگرانی که دل در گرو ایران دارند فراهم می‌بود.

به همسرش، همچنین لیلا و زهرای عزیز تسلیت می‌گویم.

عباس عبدی هم  در واکنش به خبر خودکشی ابراهیم نبوی، روزنامه‌نگار و طنزپرداز ایرانی، در کانال تلگرامی آینده نوشت: ساعت ۲۲ امشب خبر تاسف‌بار درگذشت خودخواسته ابراهیم نبوی را به من دادند. خشکم زد. خیلی متاسف شدم.