واکنش خانواده تناولی به ناپدیدشدن مجسمه‌هایش از پارک دانشجو

اقتصاد۲۴- در روز‌های گذشته، ناپدیدشدن چند مجسمه از آثار پرویز تناولی مجسمه‌ساز پیشکسوت از حوض پارک دانشجو در تهران، نگرانی شهروندان و خانواده این هنرمند را در پی داشت.

هر چند ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران چند روز پس از این اتفاق، در حساب شخصی خود در شبکه ایکس به خبر جای خالی مجسمه‌های پارک دانشجو واکنش نشان داد و نوشت: «پس از شنیدن خبر مجسمه‌های ‎بوستان دانشجو و پیگیری از مدیران مربوطه شهری، شهردار منطقه ۱۱، دلیل جابجایی آنها را بازسازی محوطه بوستان دانشجو عنوان و اضافه کرد پس از اتمام عملیات عمرانی، مجسمه‌ها در محل قبلی خود واقع در بوستان دانشجو نصب خواهند شد.»

با این حال این اتفاق، نگرانی‌های دوباره‌ای را درباره حفاظت از آثار هنری شهری به وجود آورده است.

بر اساس اعلام تندیس تناولی دختر پرویز تناولی و مدیر موزه این هنرمند در تهران، مجسمه‌هایی که در روز‌های گذشته از حوض پارک دانشجو به سرقت رفته‌اند، «کودکان در حال بازی» از آثار پرویز تناولی هستند که برخی منابع خبری به اشتباه، این آثار را به یک هنرمند ایتالیایی نسبت داده‌اند.

دختر پرویز تناولی با بیان این که این مجموعه از آثار شناخته‌شده پدرش در حوزه مجسمه‌های شهری محسوب می‌شود، گفت: «مجسمه کودکان در حال بازی در پارک دانشجو شامل هفت مجسمه از جنس برنز و تراورتن بود که سال ۱۹۶۵ ساخته شدند و متاسفانه تنها ۳ عدد از این مجسمه‌ها باقی مانده بود، زیرا در سال‌های گذشته چهار عدد از آنها به تدریج به سرقت رفته بود.»

تناولی با ابراز تاسف از این که تاکنون هر بار یا بخشی از آثار پدرش تخریب شده است و یا کلا به سرقت رفته است، افزود: "

باید راهکار‌هایی برای پایان بخشیدن به سرقت مجسمه‌ها اندیشیده شود. من در خاطرم هست چند سال پیش نیروی انتظامی پیشنهاد کرده بود برای جلوگیری از سرقت مجسمه‌ها، از ردیاب و GPS استفاده شود. نمی‌دانم این قبیل راهکار‌ها چقدر سودمند است، با این حال راهکار‌های دیگری هم به ذهن می‌رسد؛ از جمله نصب دوربین‌های نظارتی هوشمند با قابلیت تشخیص حرکت و هشدار فوری، ساخت مجسمه‌ها از مواد سنگین و غیرقابل جابه‌جایی مانند بتن مسلح، به‌کارگیری فناوری‌های نامرئی مانند کد‌های QR یا نشان‌های امنیتی برای شناسایی و ردیابی، نصب سنسور‌های لرزشی و هشداردهنده که به‌محض تلاش برای سرقت، هشدار فعال شود. همچنین استفاده از محافظان شهری و نیرو‌های مردمی برای نظارت بیشتر بر مجسمه‌ها می‌تواند در جلوگیری از سرقت مجسمه‌ها موثر باشد. این روش‌ها می‌توانند امنیت مجسمه‌ها را افزایش دهند و سرقت را دشوار کنند. "

تناولی با این حال به یک مساله مهم دیگر نیز اشاره کرد: "هنگامی که همه مجسمه‌ها مرمت بشوند و از این رهگذر بیشتر دیده شوند، خود به خود سواد بصری مردم بالا می‌رود و همین امر سبب می‌شود حساسیت مردم نسبت به مجسمه‌های شهری و محافظت از آنها بالا برود. "

اسفند ۱۴۰۰ نیز لنگه کفش مجسمه پرویز تناولی در پارک شفق تهران به سرقت رفت؛ ضمن‌اینکه پیشتر، مجموعه «فرهاد کوه‌کن» تناولی نیز مورد بی‌مهری قرار گرفته بود.

مجسمه «تقدیس» از دیگر آثار این هنرمند است که بار‌ها در اصفهان مورد سرقت واقع شده است.

مسیح احمدی نماینده پرویز تناولی در اصفهان که پس از سرقت این مجسمه در سال ۱۳۹۸ و پیدا شدن آن تلاش‌های فراوانی برای مرمت این اثر انجام داده، درباره پیشینه این اثر هنری گفت: «استاد تناولی مجسمه تقدیس (مادر) را سال ۱۳۵۷ و به یاد مادر مرحومشان ساختند. این اثر که از مکتب سقاخانه است، سال ۱۳۸۰ توسط شهرداری اصفهان خریداری شده و شهردار وقت نیز چند نقطه از شهر اصفهان را جهت نصب آن پیشنهاد کردند که استاد روبه‌روی شهرداری را انتخاب کردند. در نهایت مجسمه در همان محل نصب شد.» 

بیشتر بخوانید:افزایش ۶ ماهه عمر شورا‌ها استخوان لای زخم/ قانون جدید انتخاب شهرداران را سیاسی می‌کند

به گفته احمدی، اولین بار سال ۱۳۸۹ سرو میانی مجسمه به سرقت رفت که خوشبختانه با توجه به وزن سنگین آن، سارق پس از کندن، موفق به جابه‌جایی نشد و آن را رها کرد. سرو میانی تقدیس سال ۱۳۹۸ برای دومین بار به سرقت رفت که با بررسی فیلم دوربین‌های سطح شهر، خودروی سارق شناسایی و با پیگیری نیروی انتظامی و حراست شهرداری قطعه مسروقه پیدا شد، اما با توجه به صدمات وارده به آن، نیازمند مرمت اساسی بود. 

احمدی افزود: «پیرو این موضوع، استاد تناولی نامه‌ای به شهردار وقت اصفهان نگاشتند و مرا به عنوان نماینده خود جهت پیگیری امور مربوط به مرمت اثر معرفی کردند. نهایتاً پس از طی تشریفات اداری که تا سال ۱۳۹۹ طول کشید، پروژه مرمت آغاز شد و با توجه به شرایط نامساعد جوی و سرمای هوا به مدت یک ماه زمان بُرد، خصوصاً که مراحل کار می‌بایست تحت نظر استاد انجام می‌شد.»

نماینده تناولی در اصفهان گفت: «در بهمن ۱۳۹۹ پس از اتمام مرمت اثر، کاور‌های اطراف آن را باز کردیم و در حال نامه‌نگاری برای خرید ردیاب و نصب آن بودیم که در یازدهمین روز پس از مرمت اثر، سرو میانی تقدیس برای سومین بار به سرقت رفت! پروسه تحقیقات قضایی، یک سال طول کشید و با توجه به نامه‌نگاری‌ها بین موزه تناولی و شهرداری، هم‌اکنون قریب سه سال است که هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده است.»

احمدی نیز در خصوص محافظت از مجسمه‌های شهری گفت با تندیس تناولی هم عقیده است و بر این باور است که درجه اول برای کاهش سرقت مجسمه‌ها باید ارزش معنوی و مفهومی آنها را به مردم خاطرنشان کرد و سپس از طریق تدابیر محافظتی همچون نصب دوربین‌های تخصصی، دزدگیر و ردیاب به کاهش آمار سرقت مجسمه‌های شهری کمک کرد.

آثار پرویز تناولی در حالی در سال‌های گذشته به شیوه‌های گوناگون دچار هجمه و سرقت شده است که مجسمه‌های این هنرمند، زینت‌بخش مجموعه‌های شناخته‌شده‌ترین موزه‌های جهان از جمله موزه بریتانیا و تیت مدرن در لندن، موزه متروپلیتن و موزه هنر‌های مدرن در نیویورک، موزه گوگنهایم ابوظبی، موزه اسلامی قطر، موزه هنر‌های مدرن وین، موزه آقاخان کانادا و موزه هنر‌های معاصر تهران است.